Narodowy Plan Stabilizacyjny z 1959 roku jako próba przezwyciężenia kryzysu gospodarczego w Hiszpanii

Abstract

Celem artykułu jest wskazanie przyczyn, uwarunkowań oraz skutków głębokiej reformy gospodarczej w Hiszpanii u schyłku lat 50. XX wieku wynikającej z Narodowego Planu Stabilizacyjnego, jego założeń gospodarczych, społecznych i politycznych. Wejście w życie wymuszonego dramatyczną sytuacją ekonomiczną kraju i przygotowanego pod presją Stanów Zjednoczonych oraz międzynarodowych instytucji finansowych Planu Stabilizacji oznaczało odrzucenie prowadzonej dotychczas przez reżim gen. Franco polityki autarkii gospodarczej i protekcjonizmu, przy równoczesnym otwarciu Hiszpanii na świat zewnętrzny, napływie kapitału zagranicznego, rozwoju sektora usług turystycznych oraz masowej emigracji zarobkowej obywateli tego kraju. Realizacja planu zakończyła się ekonomicznym sukcesem. W jego efekcie Hiszpania weszła na drogę szybkiego rozwoju gospodarczego, nastąpił wzrost płac realnych, a bezrobocie utrzymywało się na minimalnym poziomie. Sukces gospodarczy planu został również wykorzystany politycznie przez reżim Franco. Propagowana przez władze tzw. ideologia rozwoju miała odwrócić uwagę od wciąż niedemokratycznego systemu rządów, pozwalając reżimowi trwać w warunkach korzystnej koniunktury i rozwijającej się gospodarki.

The aim of the article is to indicate the causes, conditions and effects of undertaking a deep economic reform in Spain at the end of the 1950s, resulting from the National Stabilization Plan, and its economic, social and political assumptions. The entry into force of the Stabilisation Plan, forced by the country's precarious economic situation and prepared under pressure from the United States and international financial institutions, meant the rejection of the policy of economic autarky and protectionism pursued thus far by the Franco regime, while at the same time opening Spain to the outside world, the inflow of foreign capital, the development of the tourism services sector and mass economic emigration of its citizens. The implementation of the Plan was an economic success. As a result, Spain embarked on a path of rapid economic development, real wages increased and unemployment flattened at a minimum level. The economic success of the Plan was also exploited politically by the Franco regime. The so-called ideology of development promoted by the government was intended to divert attention from the enduring undemocratic system of government, allowing the regime to continue in conditions of favourable prosperity and a developing economy.