Nowy Europejski Bauhaus na opamiętanie – modernizm przeciw pandemii COVID-19, czy tylko?

Abstract

W artykule naszkicowano – przy zastosowaniu metody analizy literatury przedmiotu – społeczno-mieszkaniowo-osadnicze odniesienia myśli i praktyki historycznego Bauhausu prowadzące do rysującego się przesłania Nowego Europejskiego Bauhausu (NEB). NEB wprowadza – jak dzieło Waltera Gropiusa – klimat nadziei. Podjęte tu rozważania na ten temat wskazują, iż bez rzeczywistego śmielszego odchodzenia od kapitalistycznego paradygmatu rynkowego wzrostu ekonomicznego NEB pozostanie – jak historyczny Bauhaus – ambitną, w dobrym tego słowa znaczeniu, utopijną propozycją holistycznej, humanistycznej cywilizacji opartej na społecznym gospodarowaniu. Aby temu spróbować zapobiec, w NEB nie można wyzbyć się prób naprawiania całej sfery osadnictwa i przestrzeni zamieszkiwania, tj. naprawiania świata. Należy zatem promować w NEB sprawdzone także w międzywojennej Polsce kulturowe i technologiczne wartości architektury i urbanistyki rozszerzone o koncepcje mieszkalnictwa, osadnictwa i zamieszkiwania wykraczające poza miasta i obszary zurbanizowane nie tylko na obszarze UE i Europy. Tylko wtedy pojawią się szanse na urzeczywistnianie holistycznej, długookresowej naprawy codziennego zamieszkiwania inkluzywnych społeczności i społeczeństw. O NEB jeszcze niewiele w sumie wiemy, co dodatkowo upoważnia do zarysowania jego korzeni, związanych z nim oczekiwań, szans i zagrożeń.

The article outlines – using the Literature Analysis Tool – the socio-residential-settlement references of historical Bauhaus thoughts and practices leading to the emerging message of the New European Bauhaus (NEB). NEB introduces – like the work of Walter Gropius – a climate of hope. The current reflections indicate that without a real bolder departure from the capitalist paradigm of the market economic growth, NEB will remain – like the historical Bauhaus – an ambitious, in a good sense of the word utopian, proposition of a holistic, humanistic civilization based on social management. In order to prevent this from happening with the NEB, one cannot abandon the attempts to repair the entire sphere of settlement and living space, i.e., repairing the world. Therefore, it is necessary to promote through NEB, also existent in interwar Poland, the cultural and technological values of architecture and urban planning extended to the concepts of housing, settlement and dwelling beyond cities and urbanized areas not only in the EU and Europe. Only then will there be opportunities for the implementation of a holistic, long-term fix of the daily living of inclusive communities and societies. We do not know much about NEB, which additionally provides us with an opportunity to outline its roots, expectations, opportunities and threats related to it.