Zróżnicowanie struktury wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych w Polsce według grup społeczno-ekonomicznych

Abstract

W artykule przedstawiono zróżnicowanie struktury wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych w Polsce według grup społeczno-ekonomicznych w oparciu o dane z Budżetów gospodarstw domowych GUS. Pokazano zmiany w tym zakresie, które zaszły w latach 2005–2013. Do określenia zróżnicowania struktury wydatków konsumpcyjnych wykorzystano miarę zróżnicowania struktur opartą na metryce Braya-Curtisa. Otrzymane wyniki przedstawiono na tle kształtowania się dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych. W okresie 2005–2013 wzrosły dochody gospodarstw domowych w ujęciu realnym, najbardziej w gospodarstwach domowych rolników. W badanym okresie struktura wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych rolników upodobniła się do struktury wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych pracowników na stanowiskach nierobotniczych, emerytów oraz pracujących na własny rachunek. Zarówno w roku 2005, jak i w 2013 r. występowały pary grup społeczno-ekonomicznych gospodarstw domowych o podobnej strukturze wydatków konsumpcyjnych, pierwszą parę stanowiły gospodarstwa domowe emerytów i rencistów, a drugą gospodarstwa domowe pracowników na stanowiskach nierobotniczych oraz pracujących na własny rachunek. Najlepszą strukturą konsumpcji, o najmniejszym udziale wydatków na żywność i napoje bezalkoholowe oraz na utrzymanie mieszkania i nośniki energii charakteryzowały się gospodarstwa domowe pracowników na stanowiskach nierobotniczych oraz pracujących na własny rachunek podczas gdy najgorsza struktura wydatków konsumpcyjnych występowała w gospodarstwach domowych rencistów. Pomiędzy rokiem 2005 a 2013 polaryzacja pomiędzy gospodarstwami domowymi rencistów a pozostałymi grupami społeczno-ekonomicznymi gospodarstw domowych uległa pogłębieniu.

In the paper differentiation between household consumption pattern in Poland by socio-economic group on the basis of Household Budget Survey published by Central Statistical Office was presented. Changes in the span of 2005–2013 was showed. Structural measure of differentiation based on Bray-Curtis metrics was used to examine consumption pattern differentiation. Results was presented on the background of household disposable incomes. In the span of 2005–2013 real incomes of households increases, at most in farmers house-holds. In the analysed period farmers households consumption pattern conformed to households of employees in non-manual labour positions, retirees and self-employed consumption pattern. As well as in 2005 as in 2013 pairs of socio-economic household types by similar consumption pattern occurred, the first pair was households of retirees and pensioners and the second pair was households of employees on non-manual positions and self-employed. The best consumption pattern, with the smallest share of expenditures on food and non-alcoholic beverages and on housing, water, electricity, gas and other fuels was observed in house-holds of employees on non-manual labour positions and self-employed while the worst consumption pattern was observed in pensioners households. Between 2005 and 2013 polarisation between households of pensioners and households of other socio-economic household types deepened.