Jak teksty literackie o rodzinie mogą kształtować system wartości u dzieci?

Abstract

Rodzina to nie tylko osoby, ale przede wszystkim relacje, jakie przez lata kształtują się między rodzicami i dziećmi, wspomnienia i przeżycia ich łączące. Ojciec i matka są pierwszymi osobami, od których dziecko uczy się jak postępować, jak zachowywać się w różnych sytuacjach, jak wyrażać swoje myśli, uczucia, co należy cenić, jakim warto być, co jest złe, co to jest miłość. Przejmuje ich poglądy i system wartości. Celem artykułu jest próba ukazania, jak interpretując teksty literackie o tematyce rodzinnej można kształtować system wartości i ukazywać wartość rodziny. Autorzy wybranych tekstów tak skonstruowali ich treści, by dziecko mogło je odnieść do własnych doświadczeń i osobistych przeżyć. Ponadto ma możliwość dowiedzieć się, co to jest miłość. Może przekonać się, że miłość to nie tyle słowa, co wzajemna troska o siebie, gotowość do pomocy, to wsparcie i okazywanie uczuć o każdej porze i każdego dnia. Analizując je możemy ukazać takie wartości jak: zaufanie, szczerość, poczucie bezpieczeństwa, opieka, pomoc, wspólne spędzanie czasu, miłość. Odwołując się do różnorodnych treści można nie tylko zachęcać dzieci do podobnych form zachowań, tłumaczyć i uczyć prawidłowych wzorców życia, przeciwdziałać niepoprawnym postępowaniom, ale także ukazywać znaczenie wartości. Dobór odpowiedniej literatury jest nieocenioną pomocą w pracy wychowawczej, ponieważ przez kontakt z nią można dostarczyć dziecku wiedzy z każdej dziedziny, kształtować postawy. Im częściej dziecko ma do czynienia z różnymi opowiadaniami, utworami lub historyjkami, w których ukazywane są wartości, tym więcej zrozumie i będzie naśladowało te zachowania. Nie należy ulegać presji czasów, a wręcz przeciwnie warto zadbać o dobrostan dziecka i skłaniać je do przemyśleń, ukazywać różne problemy, angażować w dyskusje, by zaczynało samodzielnie doceniać wartości.

Family means not only individuals but first and foremost relationships, which have been developing between parents and children for years. Father and mother are the first people from whom children learn how to behave in different situations, how to express their thoughts and feelings, what should be valued, what kind of people they are worth being, what is wrong, what love is. Children adopt their parents’ views and value system. The purpose of the article is to make an attempt to show how, by interpreting literary texts about family, the value system can be shaped and the value of family be presented. The authors of the selected texts constructed their content in such a way so that a child could relate the content to their own personal experiences. Moreover, children have an opportunity to find out what love is. They can realise that love is not only words but also mutual concern, readiness to help, support and the displays of affection at any time and any day. By analyzing the texts we can show values such as confidence, sincerity, the feeling of security, care, help, spending time together as well as love. By referring to varied content one can not only encourage children to display similar forms of behaviour, explain, teach the right patterns of life, prevent wrong behaviour but also show the meaning of values. The selection of suitable literature is an invaluable help in educational work, because it provides children with knowledge in every field and it shapes attitudes. The more frequently children have to do with different stories in which values are presented, the more they understand and will imitate those behaviours. One should not give in to time pressure, on the contrary, it is advisable to take care of children’s well-being and encourage them to think as well as show them different problems and engage them in discussions so that children could start appreciating values on their own.