W kręgu problematyki pamiętników z podróży po Europie Franciszka Salezego Gawrońskiego

Obrazek miniatury
Data
2020
Autorzy
Maciąg, Kazimierz
Tytuł czasopisma
ISSN
Tytuł tomu
Wydawnictwo
Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Abstrakt
Franciszek Salezy Gawroński (1787–1871) – żołnierz armii napoleońskiej i uczestnik powstania listopadowego – jest autorem obszernego pamiętnika obejmującego czasy od jego dzieciństwa do roku 1869. Część tych wspomnień została wydana w roku 1916, większość pozostaje w rękopisach. W pierwszej połowie XIX wieku Gawroński był także ważną postacią polskiego życia politycznego i kulturalnego w Krakowie. Był członkiem wielu towarzystw, wybrano go także do Senatu Rzeczpospolitej Krakowskiej. Do grona jego przyjaciół i znajomych należeli przedstawiciele wielkich rodów arystokratycznych. Był świadkiem ważnych wydarzeń historycznych, m.in. Wiosny Ludów. Artykuł przedstawia jego nieopublikowany dziennik z podróży po Europie w latach 1839–1841. Pamiętnikarz odwiedził wtedy Włochy, Szwajcarię, kraje niemieckie, Belgię, Francję i Anglię oraz Austrię. Franciszek Gawroński podczas swojej podróży spotykał się z wieloma swoimi kolegami – żołnierzami, politykami, pisarzami. Odwiedził m.in. miejsce bitwy pod Waterloo, a w Paryżu był uczestnikiem drugiego pogrzebu cesarza Napoleona. Wśród jego rozmówców znajdują się m.in. książę Adam Jerzy Czartoryski, Adam Mickiewicz, Jan Skrzynecki. Badacze bardzo wysoko oceniają wartość tego pamiętnika jako źródła historycznego. Dzieło to przechowuje wiele interesujących szczegółów na temat życia polskiej emigracji we Francji i Anglii, a dotychczas prawie nie było wykorzystywane w badaniach naukowych. Artykuł zawiera informacje na temat biografii Franciszka Salezego Gawrońskiego, ogólną charakterystykę jego twórczości autobiograficznej oraz przedstawia kilka fragmentów dziennika wraz z komentarzem.
Franciszek Salezy Gawroński (1787–1871), a soldier in the Napoleonic army and a participant in the November Uprising, is the author of an extensive diary covering the period from his childhood to 1869, some of which was published in 1916, most of which remains in the original manuscripts. In the first half of the nineteenth century Gawroński was also an important figure in Polish political and cultural life in Krakow. He was a member of many societies, and was also elected to the Senate of the Republic of Cracow. Among his friends and acquaintances there were representatives of great aristocratic families. He witnessed important historical events, including the Spring of Nations. The article presents his unpublished diary from his travels around Europe in the years 1839–1841. During this period the diarist visited Italy, Switzerland, German countries, Belgium, France and England and Austria. During his journey, Franciszek Gawroński met with many of his colleagues – soldiers, politicians, writers. Among other things, he visited the site of the Battle of Waterloo, and in Paris he attended the second funeral of Emperor Napoleon. His interlocutors include Prince Adam Jerzy Czartoryski, Adam Mickiewicz and Jan Skrzynecki. Researchers highly value this diary as a source of information. This work contains important information on the life of the Polish emigration community in France and England, and has hardly been used in academic research so far. The article contains information on the biography of Franciszek Salezy Gawroński, a general characteristic of his autobiographical work, and presents several excerpts from the diary with commentary.
Opis
Słowa kluczowe
Franciszek Salezy Gawroński , literatura niefikcjonalna , pamiętnik , Wielka Emigracja , Napoleon , powstanie listopadowe , non-fiction , autobiography , Great Emigra-tion , November Uprising
Cytowanie
UR Journal of Humanities and Social Sciences nr 2(15)/2020, s. 25–37