The timely character of the article is in the necessity of further development of the theory of the deployment of Special Operations Forces in wars and military conflicts of today’s world. Nowadays the new type of conflict does not present considerable and noticeable danger but it presents dissipated and interconnected threats and risks. As far as the deployment of the armed forces only is no longer able to resist these new challenges, leaders of the countries strive to enlarge their military capabilities with flexible means of rapid response which ensure more freedom of operations and present new operational capabilities in addition to conventional operations. Special Operations Forces are unable to provide a positive outcome in either largescale or local war themselves. But it is impossible to imagine a modern war or counterterrorist operation without the participation of special operations units and formations. Furthermore, the “informational aspect” of combat actions, control systems, military, industrial, administrative objects located behind the lines, and the expansion of terroristic organizations, and frequent use of “guerrilla” tactics of small high-mobility groups inflicting quick blows and quickly disappearing, comes into great importance. All this enhances the importance of Special Operations Forces. The article considers conceptual organizational and functional models of the Army Special Operations Forces in the leading NATO countries (the USA, Great Britain, France, Germany, Italy).

Aktualność tematu wynika z potrzeby dalszego rozwoju ogólnej teorii użycia sił specjalnych w wojnach i konfliktach zbrojnych współczesności. Obecnie nowy rodzaj konfliktu nie ma już charakteru dużego i zauważalnego zagrożenia, lecz stanowi rozproszone i wzajemnie powiązane zagrożenia i ryzyka. Ponieważ wykorzystanie samych tylko sił zbrojnych nie jest już w stanie sprostać nowym wyzwaniom, liderzy krajów starają się rozszerzyć swoje zdolności militarne za pomocą elastycznych mechanizmów szybkiego reagowania, które zapewniają większą swobodę działania i nowe możliwości operacyjne jako uzupełnienie konwencjonalnych operacji. Same siły specjalne nie są w stanie zapewnić pozytywnego wyniku ani dużej, ani lokalnej wojny, jednak żadnej współczesnej wojny, interwencji zbrojnej czy operacji antyterrorystycznej nie można sobie wyobrazić bez działania jednostek sił specjalnych. Coraz większe znaczenie „elementu informacyjnego” działań bojowych, systemów kontroli, obiektów wojskowych, przemysłowych, administracyjnych znajdujących się poza bezpośrednim polem walki, a także ekspansja działalności organizacji terrorystycznych, coraz częściej stosowana taktyka „partyzancka” małych, szybkich grup, które powodują szybkie ciosy i szybko znikają, podnoszą znaczenie sił specjalnych. Artykuł zawiera konceptualne modele organizacyjne i funkcjonalne sił specjalnych funkcjonujących w siłach zbrojnych w wiodących krajach NATO (USA, Wielka Brytania, Francja, RFN, Włochy).