Marksowska krytyka koncepcji kapitału ludzkiego

Obrazek miniatury
Data
2017
Autorzy
Holko, Maciej
Tytuł czasopisma
ISSN
Tytuł tomu
Wydawnictwo
Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Abstrakt
Wkrótce po zdezawuowaniu neoklasycznej teorii kapitału, podziału i wzrostu (opartej na agregatowej funkcji produkcji) przedstawiono tzw. nową teorię wzrostu, w której wykorzystano koncepcję kapitału ludzkiego. Celem artykułu jest ocena tej koncepcji przez pryzmat teorii ekonomii pochodzącej od klasyków i rozwiniętej przez Marksa, Sraffę i Pasinettiego. Metodą badawczą jest analiza teoretyczna bazująca na paradygmacie produkcji i podziału. Koncepcja kapitału ludzkiego oparta jest na indywidualizmie metodologicznym – teorii użyteczności krańcowej: zagadnienie wyjaśniane jest wyłącznie od strony preferencji jednostki; nie bierze się pod uwagę społecznych powiązań charakterystycznych dla każdej rozwiniętej gospodarki, wynikających ze współzależności technicznych obecnych w procesie produkcji oraz konieczności przyjęcia jakiegoś kryterium podziału dochodu. Brak jasno określonej teorii podziału powoduje, że włączenie kapitału ludzkiego do funkcji produkcji jako kolejnego czynnika wzrostu stanowi powielenie błędów raz już wykazanych i uznanych przez neoklasyków w trakcie sporu o kapitał. W konsekwencji, koncepcja kapitału ludzkiego jest powierzchowna, niewiele wyjaśnia i nie prowadzi do istotnych wniosków.
Soon after the neoclassical idea of capital was disavowed, a new concept of (endogenous) growth was introduced and the theory of human capital was a part of it. The theorists claim that ‘homo oeconomicus’ invests in his/her intrinsic capital expecting some yield in the future. To assess this concept is the purpose of the paper. The method of analysis is theoretical, based on – let us call it – the paradigm of production and distribution, stemmed from classical economists and developed by Marx, Sraffa and Pasinetti. Human capital theory, on the other side, is based on the methodological individualism, which means marginal utility theory: the driver of the investment process is preference of a single person being theoretically (and artificially) separated from a) the system of production, which includes the technological interdependence among the members of society, and b) the institutions of distribution. The absence of any theory of distribution leads to shortcomings, already proven during the famous capital controversy. In consequence, the „human capital” concept neither can explain capital nor knowledge (technical progress).
Opis
Słowa kluczowe
teoria kapitału i wzrostu , koncepcja kapitału ludzkiego , theory of capital , growth theory , human capital
Cytowanie
Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 51(3)/2017, s. 91–111