Przeglądanie według Temat "zmiany klimatyczne"

Aktualnie wyświetlane 1 - 3 z 3

Reakcje adaptacyjne wybranych gatunków mszyc (Hemiptera: Aphidoidea) na wzrost temperatury
(Uniwersytet Rzeszowski, 2022-09-26) Dampc, Jan
Przewiduje się, że obserwowane zmiany klimatyczne, w tym wzrost temperatury, będą wpływały zarówno na owady roślinożerne jak i na ich rośliny żywicielskie. Ocieplenie klimatu może wpływać bezpośrednio na mszyce poprzez wpływ na ich biologię i metabolizm oraz pośrednio, poprzez zmianę jakości tkanek roślin żywicielskich. Celem pracy było poznanie wpływu wzrostu temperatury na biologię mszyc oraz mechanizmów adaptacyjnych mszyc do wzrostu temperatury. Eksperymenty prowadzone były w trzech temperaturach (20, 25 oraz 28 °C) w komorach klimatycznych. W pierwszej kolejności określono wpływ temperatury na biologię oraz parametry demograficzne dwóch gatunków mszyc Aphis pomi oraz Macrosiphum rosae. Następnie przeanalizowano aktywność enzymatyczną wybranych markerów antyoksydacyjnych (dysmutaza ponadtlenkowa (SOD), katalaza (CAT)), detoksykacyjnych (transferaza S - glutationowa (GST), β – glukozydaza) oraz oksydo-redukcyjnych (oksydaza polifenolowa (PPO) i peroksydaza (POD)) w tkankach 2 mszyc (A. pomi i M. rosae) oraz roślinach żywicielskich (Chaenomeles japonica, Rosa rugosa) na których żerowały owady. Analizy wykazały, że temperatura 28 °C miała negatywny wpływ na biologię owadów poprzez skrócenie czasu reprodukcji i średniej długości życia, obniżenie płodności i parametrów demograficznych. U mszyc obserwowano dwa etapy reakcji obronnej na wzrost temperatury. Pierwszym etapem była odpowiedź na krótkotrwałą ekspozycję na wzrost temperatury (24–96 h), natomiast drugim etapem była odpowiedź mszyc na zmiany zachodzące w roślinie żywicielskiej poddanej długotrwałemu stresowi abiotycznemu i biotycznemu (2 tygodnie).
The next 100 years – applying megatrends to analyze the future of the Polish economy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Malik, Radosław; Janowska, Anna Anetta
The objective of the article was to assess a long-term exposure of the Polish economy to megatrends – key global changes influencing economies and societies worldwide. On the basis of the results of a structured literature review, the most cited global megatrends have been identified: digitalization, climate change, resource scarcity, population growth, population aging, urbanization growth. We operationalized these trends by selecting metrics based on existing indexes, forecasts and foresight studies. With the application of the metrics we created megatrend exposure indicators to measure a relative susceptibility of country economies to these trends. We used this tool to assess a relative exposure of the Polish economy to six megatrends and to create a country strategic profile. We applied a long-term perspective of up to 40 years and beyond. The outcome of the analysis shows that the exposure of the Polish economy is very high to population aging and high to digitalization. The exposure to urbanization growth and resource scarcity can be described as moderate. The exposure to climate changes has turned out to be low and to population growth very low. The novelty of our research is the structuring of megatrend exposure indicators and their application to foresight study for a country economy which, up to our knowledge, has not been attempted thus far. Knowledge of forthcoming changes and the degree of exposure to these megatrends can be used as input for strategic, long-term, analyses in various areas ranging from public policy to corporate investment.
Zmiany temperatury wody i zjawisk lodowych rzeki Ner (centralna Polska) w latach 1965-2014
(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2017) Ptak, Mariusz
W pracy przedstawiono długookresowe zmiany temperatury wody i warunków zlodzenia rzeki Ner położonej w centralnej Polsce. Stwierdzono, że w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat nastąpił znaczny wzrost temperatury wody, który wynosił 0,24 °C ・ dek-1. Wzrost ten był statystycznie istotny na poziomie p=0,05. W układzie miesięcznym najwyższy wzrost temperatury odnotowano w lipcu (0,37 °C ・ dek-1), kwietniu (0,35 °C ・ dek-1) oraz grudniu i styczniu (0,34 °C ・ dek-1). W dwóch przypadkach (wrzesień i październik) odnotowano niewielką tendencje ujemne, lecz były one statystycznie nieistotne. W odniesieniu do terminów powstawania zjawisk lodowych można stwierdzić, że analizowanym okresie nastąpiło ich opóźnienie o 1,9 dnia・dek-1. Z kolei zakończenia zjawisk lodowych cechowały się tendencją ujemną - nastąpiło przyspieszenie terminu ich końca o 2,5 dnia・dek-1. W związku z tym, skróceniu uległ czas trwania zjawisk lodowych. Odnotowane zmiany są pochodną współoddziaływania czynników naturalnych oraz antropopresji.