Przeglądanie według Temat "historia prawa"

Aktualnie wyświetlane 1 - 5 z 5

Baronowie w przedstawicielstwach reprezentanckich i administracji Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego na poziomie centralnym i lokalnym pozostającym pod bezpośrednim panowaniem dynastii Habsburgów w czasach nowożytnych (XVI–XVIII w.)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Kuczer, Jarosław
Artykuł traktuje o partycypacji „stanu baronów” (Herrenstand, Freiherrenstand) w zgromadzeniach reprezentanckich Rzeszy Niemieckiej oraz krajów dziedzicznych Habsburgów od XVI do XVIII w. Dokonano w nim wartościowania udziału baronów w urzędach i najważniejszych gremiach Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, ze szczególnym uwzględnieniem pierwszych, najważniejszych urzędów w takich instancjach, jak sąd kameralny Rzeszy, rada nadworna Rzeszy, sąd dworski, a z drugiej strony przedstawiono rolę, jaką odegrali baronowie w życiu urzędniczym ziem dziedzicznych. Starano się w ten sposób, poprzez połączenie obu wątków, zwrócić uwagę na trudną do przecenienia wartość tej grupy dla istnienia państwa oraz wskazać jej szerokie aspiracje i zaangażowanie w życie publiczne. Taka bowiem samorealizacja odegrała niebagatelną rolę w wyznaczaniu kierunków polityki cesarzy, na trzy stulecia, tworząc częściową supremację baronów na urzędach centralnych i lokalnych.
Doktor habilitowany prawa Aleksander Nadraha – szkic do biografii
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Tyszczyk, Borys
Historia Wydziału Prawa na Lwowskim Uniwersytecie Narodowym im. Iwana Franki łączy wiele mało znanych wydarzeń, osób (zwłaszcza profesorów i doktorów), którzy w swoim czasie odegrali pewne role w historii tej uczelni. Jedną z mniej znanych postaci jest doktor habilitowany prawa, aktywny członek Lwowskiego Towarzystwa Naukowego im. Tarasa Szewczenki – Aleksander Nadraha. W okresie powojennym pracował on na Wydziale Prawa, później był poddany represjom i zesłany na Sybir. Po ukończeniu studiów prawniczych na uniwersytecie we Lwowie w 1909 r. A. Nadraha został znanym adwokatem, był zastępcą komisarza powiatowego Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej w latach 1918–1919, pracował jako wykładowca prawa rzymskiego na Tajnym Uniwersytecie Ukraińskim we Lwowie, a później wykładał prawo cywilne na Bogosłowskiej Grekokatolickiej Akademii i był jednym z założycieli Ukraińskiego Związku Adwokatów Galicji. W 1911 r. został doktorem prawa. Gdy w 1939 r. we Lwowie otwarto Ukraiński Radziecki Uniwersytet (od 1940 r. Uniwersytet im. Iwana Franki), A. Nadraha został poproszony, aby wykładać na nim prawo rzymskie z tytułem „pełniący obowiązki profesora”. Napisał on wtedy kilka podręczników. Po wyzwoleniu Lwowa spod okupacji nazistowskiej kontynuował swoją pracę wykładowcy na uniwersytecie, a w 1946 r. oficjalnie zdobył tytuł doktora habilitowanego. Miał na swoim koncie ponad dwadzieścia publikacji naukowych. Jesienią A. Nadraha został poddany represjom za „wspieranie band OUN” i razem z rodziną wywieziony na Sybir. Do Galicji powrócił dopiero w 1959 r. Na temat postaci A. Nadrahy oraz jego działalności na Wydziale Prawa Lwowskiego Uniwersytetu do tej pory nie ukazały się żadne publikacje, dlatego kwestia jego dorobku naukowego wymaga jeszcze zbadania.
Historyczne znaczenie zasady in poenalibus causis benignius interpretandum est
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Zalewski, Bartosz
Poszukując historycznych korzeni zasady humanitaryzmu, która w pewien sposób determinuje instytucjonalne ukształtowanie norm prawa karnego i zasad ich wykładni, zwykło się wskazywać na okres oświecenia. Trzeba jednak zauważyć, że dyrektywy wykładni nakazujące stosować interpretację możliwie najkorzystniejszą dla sprawców czynu przestępnego znało już prawo rzymskie. Jedną z nich była niewątpliwie zasada in poenalibus causis benignius interpretandum est. Przedmiotem rozważań w niniejszym artykule są dzieje tytułowej paremii, począwszy od jej sformułowania przez rzymskiego jurystę Paulusa, aż po prawo kanoniczne XX w.
The impact of the People’s Republic of Poland and events at the end of the 20th century on professional activity of contemporary jurists
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Lipiec, Stanisław
Druga połowa XX w. w Polsce obfitowała w wiele doniosłych wydarzeń. Skutki wielu z nich znajdowały swoje reperkusje na gruncie stosowania prawa. Skutki II wojny światowej, okres stalinizmu, wydarzenia marcowe, ucieczki za granicę, nowe socjalistyczne prawo i systemowa edukacja, funkcjonowanie socjalistycznej gospodarki czy zmiany systemowe lat 90. to tylko najbardziej doniosłe wydarzenia, których skutki prawne odczuwamy do dziś. Większość tych wydarzeń jest wciąż dyskutowana w przestrzeni medialnej i politycznej u progu trzeciej dekady XXI w. Współcześni prawnicy także niekiedy zajmują się rozwiązywaniem tych zadawnionych problemów zarówno wspólnie z klientami, jak i w przestrzeni publicznej. Przeprowadzone badanie pokazuje, że w związku z upływem czasu, zmianami prawnymi oraz zmianami kulturowymi wydarzenia z przeszłości coraz rzadziej zajmują polskich jurystów. Doniesienia medialne i polityczne są kreowane sztucznie bez oparcia w rzeczywistej pracy polskiego wymiaru sprawiedliwości i prawników. Polscy specjaliści prawniczy podkreślają, że zadawnione sprawy XX w. coraz rzadziej pojawiają się w ich praktyce zawodowej, zaś przekazy medialne są wyolbrzymione. Badanie zostało oparte na rozmowach z przedstawicielami polskich samorządów adwokatów i radców prawnych z całego kraju. Wykonano je metodą wywiadów półustrukturyzowanych oraz analizy zawartości. Badanie wpisuje się w paradygmat socjologii prawa i historii mówionej.
Trudne początki i bariery powojennej romanistyki polskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Czech-Jezierska, Bożena
Odbudowa romanistyki prawniczej w Polsce powojennej narażona była na wiele trudności. Poza utrudnieniami, takimi jak problemy natury finansowej, lokalowej oraz utrudniony dostęp do literatury, pojawiły się bariery ideologiczne. Obowiązująca wówczas ideologia zasadniczo nie znajdowała miejsca dla prawa rzymskiego w systemie prawnym, który odrzucał własność prywatną na rzecz szerokiej ingerencji państwa w stosunki prywatno-prawne oraz nie dopuszczał nawet historycznych wpływów zasad prawnych państwa ustroju niewolniczego, sprzecznego z ideą socjalizmu. Opierał się on przede wszystkim na historycznym i dialektycznym materializmie oraz nauce o walce klas. Ideologia socjalistyczna miała wpływ również na system szkolnictwa, próbowano więc wyeliminować lub ograniczyć prawo rzymskie w edukacji prawników socjalistycznych „nowego typu”. Próbowano przeprowadzać w tym celu reformy studiów prawniczych. W państwach socjalistycznych wskazywano, że w romanistyce, tak jak w innych dziedzinach nauki, należy wyodrębnić dwa nurty – tradycyjną naukę „burżuazyjną” i przyszłościowy kierunek – marksistowski („romanistyka marksistowska”). Niektórzy uważali, że powinna rozwijać się tylko ta ostatnia, bowiem „romanistyka burżuazyjna” wyczerpuje swój potencjał i materiał, a przede wszystkim posługuje się błędnymi i przestarzałymi metodami. Te polemiki przybierały na sile zwłaszcza w momentach przełomowych, gdy prawo rzymskie na wydziałach prawa było marginalizowane lub nawet likwidowane w ramach nowych reform studiów prawniczych. Te przełomowe dla powojennej romanistyki wydarzenia wyznaczają punkty zwrotne w dziejach romanistyki polskiej w okresie Polski Ludowej, zapoczątkowanych w latach 40.