Przeglądanie według Autor "Strzelecki, Ryszard"

Aktualnie wyświetlane 1 - 6 z 6

Egodokumenty mistyczek polskich w świetle teorii tekstu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Strzelecki, Ryszard
The article defines the methods of analyzing ego-documents of contemporary Polish ”female-mystics”, based on the tools developed in the theory of the text. This type of research approach helps to establish ”how” the text is structured as opposed to ”what” is its semantic content and obscures it. Well, both the personality of the „female-mystics” and the course of their relations with transcendent persons are imprinted more in the structure of the text than in its content. The accounts deserve attention, as we only reflect on documents that are ”mystical” dialogues. These forms can pose the most difficulties for researchers (the diaries of Maria Faustyna Kowalska and Alicja Lenczewska were used for exemplification). Their coherence is problematic – the key distinguishing feature of the text – and its conditions: the existence of a frame, metatextual and isotopic factors, relations: mind-body, personal criteria in the phrases: ”to someone” and ”for someone” and performative properties; the linguistic view of the world (LVW) of both the author and the recipient of the text plays a special role in research strategies. In investigating the structure of the text, it is also important to capture the limit of expressing the spiritual reality. Writing ”mystical” texts is based on constant struggles, an inevitable and risky compromise between the temporal meaning and the ultimate truth, which is still unavailable for the ”mystic” or turns out to be impossible to articulate. There is a third situation where articulation is not only impossible but pointless, and it concerns people who have reached the end and experience themselves in God.
Humanistyczne „zwroty” w perspektywie metodologicznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Strzelecki, Ryszard
Artykuł dotyczy „zwrotów” kształtujących oblicze dzisiejszej humanistyki i ujmuje ich specyfikę w perspektywie i ocenie metodologicznej. „Zwroty” zostały odniesione do ich najbliższego kontekstu badawczego, czyli nowej filozofii nauki: Poppera, Lakatosa, Laudena, Feyerabenda i Kuhna. Wykazano wszelkie zbieżności i uchybienia orientacji „zwrotów” wobec przyjętych tam założeń. Okazało się, że realizują te założenia w niewielkim stopniu. Zostały również przybliżone ujęcia „zwrotów” dokonane przez innych badaczy. Ponadto wykazano ich stosunek do tradycji humanistyki i uchybienia wobec tej tradycji. Jednak kluczową cechą „zwrotów” jest ich odejście od współczesnej logiki nauki, racjonalności i rozumności poznania naukowego oraz od zasad ogólnej metodologii nauk. Zostały też omówione najważniejsze przykłady redukcjonizmu ontologicznego i naruszania statusu bytowego człowieka. Nadużycia te przedstawiono na przykładzie czterech wybranych „zwrotów”: performatywnego, „ku rzeczom”, biologicznego i cyfrowego w wersji transhumanistycznej.
Model badania podmiotowej sfery kultury współczesnej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Strzelecki, Ryszard
Artykuł zmierza do wyznaczenia modelu badania podmiotowej sfery kultury współczesnej. Dla ustalenia podstaw metodologicznych modelu zostały wykorzystane, zaprezentowane, porównywane, a nawet krytycznie ocenione ważniejsze teorie człowieka (biologistyczna, personalizm liberalistyczny i relacjonistyczny, personalizm tomistyczny – metafizyczny, wojtylański w ramach tzw. antropologii adekwatnej i trynitarny). Celem owej konfrontacji jest wybór teorii ujmującej ontologiczną i aksjologiczną głębię człowieka w sposób zupełny, teorii, która byłaby zarazem zdolna objąć procedurą badawczą wszelkie możliwe wersje podmiotu w różnych sferach kultury współczesnej (w nauce, nurtach ideowych, twórczości). Chodzi o to, aby żaden wariant kulturowego podmiotu nie znalazł się poza badawczym zasięgiem modelu. W największym stopniu warunki te spełnia personalizm trynitarny. Inne teorie i personalizmy w badawczej diagnozie wielorakich podmiotów kultury współczesnej mogą okazać się niewystarczające. Teoria Trójcy Świętej jako podstawa modelu traktowana jest w artykule niekonfesyjnie, wyłącznie w zastosowaniu do metodologii badań osoby ludzkiej.
Nadzieja chrześcijańska w ponowoczesnym świecie (istota – utrata – przywracanie)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Strzelecki, Ryszard
The considerations of the article circulate around the Christian hope, its loss and conditions of restoration. The foundation of these reflections as its source for understanding of hope contained in the Benedict XVII Encyclical Spe salvi. Hope concerns what is given in faith, which is proof of things that will finally come, and therefore hope requires the recognition of two objectivities – now given and eschatological. The next elements of hope are the subject („homo viator”), directed towards Transcendence, tension and effort of the will and participation in the community. Factors of deconstruction may concern one or all elements of the structure of hope. The article discusses the phenomenon of deconstruction of hope in various dimensions of contemporary culture. The final reflection focuses on the restoration of hope. This can be done contrary to the deconstruction way, mainly by regaining the faith. The footing of this turn is the indication of St. Augustine - to believe in God one must first believe in God, that is, among others, to realize the common good, recognize the personal dignity of the man and the transcendent value of human life.
Prawda człowieka we współczesnej myśli literaturoznawczej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Strzelecki, Ryszard
The article focuses on the truth of a man attested and expressed by a work. It appeals to the theory which announces this objectivist reference of the work to human reality. At the same time, it makes reservations about these theories, which depend on the sense of the work solely on the intentions and interpretative perspective of the researcher. The truth of man in objective theories acquires the fullest interpretation in personalism of contemporary or classical provenance. The first of these – relational and liberalistic – brings the essence of a person to its communion with others, with „you” and with the community. The second – sees this essence in a permanent and irremovable substitutional foundation. It turns out that only the second personalism, based on the metaphysical truth, can stop today’s „inflation” of man. This inflation manifests itself in its supra-personal (in non-human) approach or in the sub-human (sub-human) approach. The first finds support in the negative (apophatic) and non-personal vision of God, which justifies the metaphysical indefiniteness of man. The second one brings the essence of man to his biological background in philosophy and performative theory, and thus questions his personal condition. The opposition between metaphysical personalism and postmodernism defined here confronts man’s truth and its adulteration. The dilemma of humanities depicted here is a manifestation of a wider and fundamental anthropological conflict that permeates contemporary thought and cultural practice. The stake of this conflict is the survival of man – the preservation of his spiritual status and personal dignity.
„Sztuczna inteligencja” a duchowość człowieka
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Strzelecki, Ryszard
Artykuł dotyczy wielorakich odniesień między człowiekiem a komputerem. Zasadnicza rola komputera w tych odniesieniach polega na symulowaniu procesów umysłowych człowieka. Zakres symulacji i stopień zbliżenia możliwości maszyn cyfrowych do wielorakich uzdolnień człowieka jest różny – począwszy od analogii rachunkowej aż po zamysły stworzenia komputerowego sobowtóra bliskiego człowiekowi w zakresie podstawowych uzdolnień: intelektualnych, psychicznych, a nawet duchowych. Część owych zamierzeń, dotyczących elementarnych zadań obliczeniowych, została w świecie zrealizowana, część może zostać zrealizowana, są jednak aspiracje, które nigdy nie będą spełnione. Staje się tak zawsze wówczas, gdy od komputera wymaga się symulacji stanów, których nie może on wytworzyć (takich jak: świadomość, intencjonalność czy duchowość). Mimo tej oczywistej prawdy i nie bacząc na narastające trudności, zabiegi takie są podejmowane, a trudności narastają, gdy symulacją obejmuje się coraz głębsze wymiary istoty ludzkiej. W poszczególnych częściach artykułu zostały omówione kolejne etapy „komputacyjnego” zgłębiania wymiarów człowieka, poczynając od najbardziej płytkich, aż po wymiar najgłębszy. Zatem stosunkowo najmniej trudności wyłania się we wzajemnym odnoszeniu człowieka i komputera na płaszczyźnie inteligencji obliczeniowej (część 1); więcej perypetii sprawia symulowanie świadomości (część 2), wyraźne już perturbacje wiążą się z wysiłkami wyposażania komputera w intencjonalność, która w istocie winna być przecież aktowa (część 3); dalej mowa o duchowości i mistyce – o dyspozycjach jeszcze bardziej dla komputera nieosiągalnych (część 4). W usilnych dążeniach do zrównania człowieka z komputerem stosuje się dwojakiego rodzaju strategie. Pierwsza polega na upodrzędnieniu czy wręcz lekceważeniu tych zdolności człowieka, które nie mogą być symulowane (zniżanie człowieka do komputera). Druga – na przedefiniowaniu funkcji komputera celem nadania im charakteru i nazw stosownie do atrybutów człowieka (podnoszenie komputera do miary człowieka). Artykuł poprzedzały liczne wypowiedzi, stanowiska, nadzieje oraz formułowane wobec „sztucznej inteligencji” oczekiwania. Wszelako w tekście obecnym udzielona została odpowiedź ostateczna – bariera między człowiekiem a komputerem, mimo prób jej przełamania, jest nieprzekraczalna. Zapowiedź tej tezy zarysowana jest już w tytule, potwierdzona rozległą argumentacją, a wyrażona w części 4, wykluczającej możliwość utożsamienia człowieka z komputerem. Toteż niezależnie od różnych mniemań, życzeń czy przeświadczeń zarysowuje się trudna do uchylenia diagnoza: szczyt możliwości komputera wyraża się potężną zdolnością obliczeniową, zaś szczyt możliwości człowieka wyraża się głębią duchowości mistycznej.