Przeglądanie według Autor "Bonusiak, Grzegorz"

Aktualnie wyświetlane 1 - 5 z 5

Ein Tirol vs. Tre Venezie – o historycznych przesłankach przynależności Górnej Adygi/Południowego Tyrolu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-09) Bonusiak, Grzegorz
Jednym z pogranicznych regionów europejskich, w których spotykają się ludzie przynależący do różnych grup językowych i kulturowych, jest Górna Adyga/Tyrol Południowy. Obecnie należący do Włoch region przez wieki poddany był napływowi germańskich osadników, którzy tworzą dziś grupę mniejszościową Tyrolczyków. Odczuwają oni silne związki z Austrią i zamieszkującymi ją Tyrolczykami. Jednocześnie obszar ten zamieszkuje znaczna liczba osób uważających się za Włochów i odczuwających związek z tym państwem. Współcześnie region stanowi modelowy przykład funkcjonowania autonomii terytorialnej zapewniającej wysoki poziom ochrony prawnej grupie mniejszościowej. Jego historia obfitowała wszakże w wydarzenia mogące podsycać wzajemną niechęć. Zwłaszcza ostatnie dwieście lat, kiedy to w całej Europie trwały procesy narodotwórcze, przyniosło zdarzenia, które pozostają żywe w pamięci mieszkańców. Celem artykułu jest przedstawienie wydarzeń i procesów historycznych, które doprowadziły do ukształtowania się więzi regionu z Austrią i kulturą niemiecką, a jednocześnie związków z państwem i kulturą włoską.
Kilka uwag o historycznych fundamentach etnogenezy Friulów
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Bonusiak, Grzegorz
Terytorium współczesnej Republiki Włoskiej zamieszkują mniejszości etniczne, którym państwo zapewnia ochronę, rozpoznając je jako mniejszości językowe. Należy do nich społeczność posługująca się językiem friulskim, zamieszkująca północno-wschodnie rubieże państwa. Jak wszelkie inne grupy etniczne, ma ona własną historię, która wpłynęła na ukształtowanie się jej specyfiki. Po II wojnie światowej, a zwłaszcza od schyłku lat 60., naukowcy i aktywiści zintensyfikowali działania zmierzające do opisania i zrozumienia tego procesu. Zaczęto wskazywać wydarzenia, które uznano za szczególnie istotne w procesie friulskiej etnogenezy. Celem niniejszego artykułu jest poddanie ich krytycznej analizie i ukazanie ewentualnych uproszczeń czy zakłamań w przyjętych dla wyjaśnienia zjawiska ukształtowania friulskiej odrębności założeniach.
Między nauką a szacunkiem dla zmarłych. Konflikt o szczątki Saamów w Szwecji
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Bonusiak, Grzegorz
Od przełomu wieków coraz głośniejszym echem wybrzmiewają wysuwane przez Saamów żądania dotyczące zwrotu zagrabionych dóbr kulturowych przechowywanych w muzeach i placówkach naukowych Szwecji. Ważną ich częścią są szczątki Saamów zbierane przez dekady przez archeologów i antropologów fizycznych. Artykuł przedstawia konflikt, jaki rozgorzał pomiędzy naukowcami a przedstawicielami rdzennej społeczności, skupiając się na jego podłożu, przebiegu oraz argumentach wysuwanych przez obie strony. Wskazuje i podkreśla wiele istotnych aspektów omawianego sporu. Po pierwsze wzmiankuje, że zbiory powstawały z pogwałceniem praw i opinii rdzennej społeczności, na skutek niszczenia miejsc pochówków oraz w wyniku działania naukowców podejmujących badania bez uwzględnienia woli Saamów. Po drugie podnosi, że znacząca część szczątków zebrana została przez antropologów fizycznych i posłużyła do budowania teorii rasowych, w tym do wskazywania na podrzędność Saamów jako przynależnych do rasy żółtej. Po trzecie podkreśla, że żądania rdzennych społeczności pobudzane były przez proces ich emancypacji i postrzegane jako jego część. Po czwarte sygnalizuje, że na przebiegu konfliktów zaważył brak systemowego (ustawowego) uregulowania sposobów i miejsc przechowywania szczątków oraz mechanizmów ich zwrotu i ponownego pochówku. Doprowadziło to do sytuacji, w której każdy zbiór szczątków od nowa uruchamia te same konflikty i prowokuje do wymiany wciąż tych samych argumentów.
ORGANIZACJA I KOMPETENCJE SAMEDIGGI – PARLAMENTU RDZENNEGO NARODU SAAMÓW W FINLANDII
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2011) Bonusiak, Grzegorz
Prawo ludów rdzennych do samostanowienia w świetle „Deklaracji Narodów Zjednoczonych o prawach ludów rdzennych”
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Bonusiak, Grzegorz
The UN Declaration on the Rights of Indigenous Peoples states that "Indigenous peoples have the right to self-determination. By virtue of that right they freely determine their political status and freely pursue their economic, social and cultural development." This paper is an attempt to examine whether indigenous peoples are analogous to the concept of peoples present in international law and the precise scope of their right to self-determination.