„Praca po znajomości” – studenci i absolwenci uczelni o szansach zdobycia pracy w południowo-wschodniej Polsce

Europejski rynek pracy od kilkudziesięciu lat jest pod wpływem oddziaływania rewolucyjnych zmian w gospodarce powodowanych przez rozwój sektora teleinformatycznego. Socjologowie na określenie tych zmian przyjęli stosować (za D. Bellem) określenie „społeczeństwa postindustrialnego, w którym coraz większe znaczenie odgrywa sektor usług opartych na specjalistycznej wiedzy. Zmiany te charakteryzowały się zwiększonym popytem na wysoko wykwalifikowanych absolwentów wyższych uczelni, co miało bezpośredni wpływ na popularność wyższego wykształcenia wśród młodych ludzi w całej Europie. Od początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku, wiara, że wyższe wykształcenie może być kluczem do sukcesu indywidualnego, jak i całego społeczeństwa, zapanowała także w Polsce. Jednak wydarzenia ostatnich lat: kryzys finansowy i spowodowane nim perturbacje na rynku pracy, znacznie tę wcześniejszą niezachwianą wiarę nadwątliły. Artykuł przedstawia wyniki analizy zmian w sektorze edukacji oraz wyniki badań sondażowych zrealizowanych przez autora w latach 2004–2011 na próbie studentów UMCS w Lublinie, dotyczących motywów podejmowania studiów, oceny szans znalezienia pracy oraz opinii na temat czynników decydujących dzisiaj o „sukcesie zawodowym”. Celem badań było określenia znaczenia czynników pozamerytorycznych – w tym znajomości – w skutecznym poszukiwaniu pracy w południowo wschodniej Polsce. Badania sondażowe uzupełnione zostały o interpretację wywiadów swobodnych, zrealizowanych z osobami, które pracę znalazły „po znajomości”.

Last fourty years is a time of changes of global character and extent. The dynamics of these changes is stimulated by technology and IT revolution. It has transformed industrial production and boosted high – level education in OECD countries and Poland. New economy requires a highly educated workforce and it strictly effects on labour market and system of university education. The article presents results of survey research, which was prepared and realized just before joining the EU (2003 – 2004) and in 2011 among university students in Lublin. The paper concetrates on the problem of young people unemployment in south – east Poland and how it influences on educational ambitons. The answers of students show very significant growth of more pragmatic attitude (“for good pay job”, “to get a job” as a factors of choosing a field of study). But the most important problem in labour market is nepotisim today, so hiring for reasons that do not necessarily have anything to do with experience, knowledge or skills.