Kompetencje społeczne osób pokolenia X i Y w kontekście mediatyzacji rzeczywistości
Data
2021-01-21
Autorzy
Tytuł czasopisma
ISSN
Tytuł tomu
Wydawnictwo
Uniwersytet Rzeszowski
Abstrakt
The purpose of the dissertation called "Social competences
of people of the X and Y generation in the context of the
mediatization of reality" is to diagnose the level of selected
social competences (assertiveness, cooperation, sociability,
social resourcefulness and community competence) of the
above-mentioned generations who are currently at the
stage of middle and early adulthood. Generation X and
generation Y reached maturity in different conditions
regarding social and cultural changes and the mediatization
of reality. Generation X grew up in a period in which
television played a dominant role, while for the young
generation Y the computer and the Internet were
increasingly important.
The dissertation defines social competences as complex
skills, acquired by an individual during social training, that
are necessary for effective coping with a given type of
social situations.
In addition to determining the level of selected social
competences and comparing representatives of both
generations in this respect, the study covers the degree of
positive attitude towards themselves and others (I-OK;
YOU-OK), includes a diagnosis of the dimensions of
everyday mediatization expressed by the time and strength
of habits connected with using the media and determines
relations between the level of social competence and the
degree of positive attitude towards themselves and others,
and the mentioned dimensions of mediatization.
The study and analysis was carried out in 2018-2020 on a
group of 358 people. The average age of the people from
generation X was 41 years and it was 26 years for
generation Y. In order to collect empirical evidence, the following
diagnostic tools were used: the PROKOS Social
Competence Profile questionnaire by Anna Matczak and
Katarzyna Martowska, Questionnaire of Attitudes KU by
Anna Sukiennik and the questionnaire created by the
author of the work for the purposes of the study. The
survey includes: a scale 2
to determine the time allocated to using the media (reading
the press, reading books, listening to the radio / music,
watching TV, using the Internet); a scale to determine the
strength of media habits (reading the press, reading books,
listening to the radio / music, watching TV, using the
Internet), the scale statements were translated from The
Self-Report Habit Index SRHI by Bas Verpalnaken and
Sheina Orbell and checked in a pilot study; scales that
allow you to determine: your favourite form of spending
free time, owning media devices, the importance of media
devices and basic sociometric data of respondents.
The aim of the work is related to the cognitive purposes of
media pedagogy, in which empirical research allows
determining the interaction between the media and people.
The dissertation is interdisciplinary and incorporates
pedagogy, sociology, psychology and knowledge about
culture.
The collected material contains two parts and is divided
into five chapters. The first part covers the theoretical
foundations of the study. It consists of three chapters. The
first chapter contains elements of the theory of generations.
Selected definition of a generation and characteristics of
generations X and Y are presented here. The described
groups, from the perspective of human development, are
people who are in their early and middle adulthood. The
implementation of developmental tasks in adulthood
largely depends on the level of development of social
competences. Chapter II is devoted to social competence.
Its development depends on social training. Chapter III
focuses on mediatization of reality. Characteristics of mass
and network society and the role of the media provide the
theoretical basis for the selection and presentation of the
temporal and habitual dimension of everyday
mediatization.
The second, research part consists of two chapters. Chapter
IV presents the methodology behind the subject and
purpose of the research. The chapter covers research
problems presented along with questions, hypotheses,
variables, indicators as well as research methods,
techniques and tools. The characteristics of the study group
and the description of the study are presented there.
Chapter V contains analyses and discussions of results
based on data obtained during the research on generations
X and Y representatives. They are devoted to the level of social competences, the degree of positive attitude towards
themselves and others as well as time and habit-related
aspects of mediatization that have been achieved by both
generations. The chapter contains conclusions based on the
study of relationships between variables.
The analysis of the collected data shows that the level of
social competence achieved by representatives of
generations X and Y varies from very low to very high.
The generations 3
are characterised by a relatively comparable level of social
competence. Also, the degree of positive attitude towards
themselves and other representatives of generations X and
Y ranges from very low to very high. Distributions of
obtained results are analogous. The level of trust in
themselves and other people is similar in both study
groups. Research results indicate that high self-esteem and
trust in other people correlate with a higher level of social
skills.
Both generations show the same tendencies regarding the
time of using the media. In terms of the time spent using
media, generation X can be defined as the generation of
press and television, and generation Y as the generation of
the Internet and books. Based on the analysis of the results
of the study on the intensity of media usage habits,
generation X, can be called the generation of press readers,
while generation Y - the generation the Internet users and
radio / music listeners.
The study shows the connection between the temporal and
habitual aspects of media use and the level of social
competence as well as the degree of positive attitude
towards themselves and others presented by
representatives of generations X and Y. A lower level of
social competence occurs when the habit of using
television is stronger. A stronger habit of watching TV by
representatives of both generations coincides with lower
self-esteem. In Generation Y, the intensification of the
habit of using the Internet is associated with lower trust in
themselves and others. The people from this generation
who spend more time reading books have higher selfesteem.
At the end of the work, recommendations following the
data analysis, which can be used to create practical
projects related to the development of social competences,
were presented. The author of the dissertation is convinced
that the presented analyzes and conclusions will serve to
develop the cognitive tasks of media pedagogy, describing
the relationships that occur between man and the
surrounding world and the media.
Celem dysertacji, zatytułowanej „Kompetencje społeczne
osób pokolenia X i Y w kontekście mediatyzacji
rzeczywistości” jest diagnoza poziomu wybranych
kompetencji społecznych (asertywności, kooperacji,
towarzyskości, zaradności społecznej oraz kompetencji
społecznikowskich) osób wymienionych generacji, które
przeżywają obecnie etap średniej i wczesnej dorosłości.
Okres dojrzewania pokolenia X i pokolenia Y przebiegał
w różnych uwarunkowaniach związanych ze zmianami
społecznymi i kulturowymi oraz mediatyzacją
rzeczywistości. Pokolenie X dorastało w okresie, w którym
dominującą rolę odgrywała telewizja, natomiast w
młodości generacji Y coraz większe znaczenie miały
komputer i Internet.
W pracy przyjęto, że kompetencje społeczne to złożone umiejętności warunkujące efektywność radzenia sobie w
określonego typu sytuacjach społecznych, nabywane przez
jednostkę w toku treningu społecznego.
Oprócz określenia poziomu wybranych kompetencji
społecznych i porównania w tym zakresie reprezentantów
obu pokoleń, badanie dotyczy stopnia pozytywności
wobec siebie i innych (JA-OK; WY-OK), obejmuje
diagnozę wymiarów mediatyzacji codzienności wyrażoną
przez czas i siłę nawyków w korzystaniu z mediów oraz
określa związki pomiędzy poziomem kompetencji
społecznych i stopnia pozytywności wobec siebie i innych,
a wymienionymi wymiarami mediatyzacji.
Badanie i analizy przeprowadzono w latach od końca 2018
do marca 2020 roku na grupie 358 osób. Średnia wieku
osób z pokolenia X wynosiła 41 lat, z pokolenia Y – 26 lat.
W celu zebrania materiału empirycznego posłużono się
następującymi narzędziami diagnostycznymi:
kwestionariuszem Profil Kompetencji Społecznych
PROKOS autorstwa Anny Matczak i Katarzyny
Martowskiej, Kwestionariuszem Ustosunkowań KU
autorstwa Anny Sukiennik, Kwestionariuszem ankiety
skonstruowanym przez autora pracy na potrzeby badania.
Ankieta zawiera skale pozwalające na określenie: czasu
przeznaczonego na korzystaniu z mediów (czytanie prasy,
czytanie książek, słuchanie radia/muzyki, oglądanie 2
telewizji, korzystanie z Internetu); nasilenie nawyków
medialnych (czytania prasy, czytania książek, słuchania
radia/muzyki, oglądania telewizji, korzystania z Internetu),
stwierdzenia skali zostały przetłumaczone z The SelfReport Habit Index SRHI autorstwa Basa Verpalnaken i
Sheiny Orbell i sprawdzone w badaniu pilotażowym;
ulubionej formy spędzania czasu wolnego, posiadanych
urządzeń medialnych, ważność urządzeń medialnych. W
ankiecie jest miejsce na wypełnienie podstawowych
danych socjometrycznych respondentów.
Cel pracy związany jest z poznawczymi zadaniami
pedagogiki medialnej, w której badania empiryczne
pozwalają na określenie wzajemnego oddziaływania
mediów i człowieka. Dysertacja ma charakter
interdyscyplinarny, korzysta z dorobku pedagogiki,
socjologii, psychologii, wiedzy o kulturze.
Zebrany materiał zawiera dwie części i jest podzielony na
pięć rozdziałów. Część pierwsza obejmuje teoretyczne
podstawy badania. Składa się ona z trzech rozdziałów.
Treść I rozdziału zawiera elementyów teorii pokoleń.
Zaprezentowana jest tu wybrana definicja pokolenia oraz
charakterystyka generacji X i Y. Opisywane grupy, w
perspektywie rozwoju człowieka, tworzą osoby
przynależące obecnie do wczesnej i średniej dorosłości.
Realizacja zadań życiowych w dorosłości w znacznej
mierze zależy od poziomu rozwoju kompetencji społecznych. Treścią rozdziału II są kompetencje
społeczne. Ich rozwój uwarunkowany jest treningiem
społecznym. Rozdział III koncentruje się na tematyce
mediatyzacji rzeczywistościy. Charakterystyka
społeczeństwa masowego i sieciowego oraz rola mediów
stanowią teoretyczną podstawę do wyboru i prezentacji
temporalnego oraz nawykowego wymiaru mediatyzacji
codzienności.
W części drugiej badawczej zawarte są dwa rozdziały.
Rozdział IV prezentuje założenia metodologiczne,
dotyczące przedmiotu, celu badań. Tworzą go
przedstawione problemy badawcze wraz z pytaniami,
hipotezami, zmiennymi, wskaźnikami oraz metoda,
techniki i narzędzia badawcze. Została tu przedstawiona
charakterystyka badanej grupy oraz opis przebiegu
badania. W rozdziale V znajdują się analizy oraz dyskusje
wyników oparte na danych uzyskanych podczas badania
reprezentantów generacji X i Y. Dotyczą one poziomu
kompetencji społecznych, stopnia pozytywności wobec
siebie i innych oraz wymiarów czasowego i nawykowego
mediatyzacji, które uzyskały oba pokolenia. Rozdział
zawiera wnioski oparte na badaniu relacji jakie zachodzą
pomiędzy zmiennymi.
Analiza zebranych danych pozwala stwierdzić, że poziom
kompetencji społecznych osiągany przez przedstawicieli
pokoleń X i Y przybiera wartości od bardzo niskich do
bardzo 3
wysokich. Badane pokolenia charakteryzuje relatywnie
porównywalny poziom kompetencji społecznych.
Również stopień pozytywności wobec siebie i innych
reprezentantów pokoleń X i Y przybiera wartości od
bardzo niskich do bardzo wysokich. Rozkłady
otrzymanych rezultatów są analogiczne. Poziom zaufania
do siebie oraz innych ludzi, jest zbliżony w obu badanych
grupach. Wyniki badania wskazują, że wysokie poczucie
własnej wartości oraz zaufanie wobec innych ludzi
koreluje z wyższym poziomem umiejętności społecznych.
Oba pokolenia przejawiają jednakowe tendencje związane
z czasem korzystania z mediów. Ze względu na czas
poświęcony na użytkowanie mediów, pokolenie X można
określić generacją prasy i telewizji, a pokolenie Y –
generacją Internetu i książki. Na podstawie analizy
wyników badania nasilenia nawyków w użytkowaniu
mediów pokolenie X, można nazwać generacją
czytelników prasy, natomiast pokolenie Y – generacją
korzystania z Internetu oraz słuchania radia/muzyki.
Badanie ukazuje związki pomiędzy wymiarami
temporalnym i nawykowym korzystania z mediów a
poziomem kompetencji społecznych oraz stopniem
pozytywności wobec siebie i innych prezentowanym przez
reprezentantów pokolenia X i Y. Niższy poziom kompetencji społecznych występuje w sytuacji nasilenia
nawyku korzystania z telewizji. Silniejszy nawyk
oglądania telewizji przez reprezentantów obu pokoleń
współwystępuje z niższym poczuciem własnej wartości. W
pokoleniu Y nasilenie nawyku korzystania z Internetu
łączy się z niższym zaufaniem do siebie i innych osób.
Osoby tej generacji przeznaczające więcej czasu na
czytanie książek cechują się wyższym poczuciem własnej
wartości.
W zakończeniu pracy zostały zaprezentowane
rekomendacje wynikające z analizy danych, które mogą
posłużyć do tworzenia praktycznych projektów
związanych z rozwojem kompetencji społecznych. Autor
dysertacji jest przekonany, że przedstawione analizy i
wnioski, będą służyły rozwojowi poznawczych zadań
pedagogiki medialnej, opisujących relacje jakie zachodzą
między człowiekiem a otaczającym światem i mediami.
Opis
Promotor: ks. dr hab. Janusz Miąso, prof. UR - 255 s.