Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 76(4)/2023
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Ostatnio nadesłane materiały
- PozycjaUczestnictwo ludności Polski w kulturze w czasie kryzysu związanego z pandemią COVID-19(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Mazurkiewicz, AnnaPandemia COVID-19 wpłynęła na sytuację na całym świecie, doprowadzając do kryzysu w wielu obszarach działalności, w tym w kulturze. Kultura ma pozytywny wpływ na gospodarkę, jest także istotna dla rozwoju osobowości jednostki. Stąd tak ważne jest uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych. Jednak w czasie kryzysu ta możliwość zostaje ograniczona. Celem opracowania jest identyfikacja wpływu ograniczeń związanych z pandemią COVID-19 na uczestnictwo ludności w Polsce w wydarzeniach kulturalnych organizowanych stacjonarnie, z uwzględnieniem poszczególnych form aktywności kulturalnej. Aby zrealizować cel, zastosowano metodę analizy i krytyki piśmiennictwa. Skorzystano z literatury przedmiotu, raportów i opracowań krajowych oraz międzynarodowych instytucji podejmujących problematykę kultury, aktów prawnych. Przeprowadzono okresu 2019–2022. Z przeprowadzonych badań wynika, że pandemia spowodowała niespotykany wcześniej kryzys w kulturze w Polsce. Mimo korzystnych zmian w 2022 r. liczba wydarzeń organizowanych przez instytucje kultury była mniejsza niż przed ogłoszeniem pandemii, jednocześnie w wydarzeniach tych uczestniczyło mniej osób. Brak lub ograniczenie uczestnictwa w kulturze osłabia lub doprowadza do zanikania relacji interpersonalnych, ogranicza możliwości oddziaływania na inne jednostki, tym samym podmiotowość. Dla instytucji kultury pozyskanie odbiorców wymaga wspierania twórczości, kreatywności, otwartości na nowości. Służyć temu może zaproponowanie nowych kanałów kontaktu z odbiorcą, nowych form prezentacji oferty kulturalnej, jednocześnie dotarcie z informacją do osób potencjalnie zainteresowanych, a także rozwój kwalifikacji zatrudnionych osób.
- PozycjaUwarunkowania demograficzne i wybrane konsekwencje społeczne kurczenia się miast województwa zachodniopomorskiego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Jażewicz, IwonaProblematyka demograficznego kurczenia się miast pojawiła się w literaturze polskiej na przełomie XX/XXI w. i stała się niezwykle ważnym problemem badawczym, bowiem proces shrinking cities ma wpływ na przekształcenia społeczne, gospodarcze i przestrzenne wraz z ochroną środowiska w miastach. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie uwarunkowań demograficznych i wskazanie na wybranych przykładach konsekwencji społecznych kurczenia się miast w województwie zachodniopomorskim, ze szczególnym uwzględnieniem starzenia się demograficznego, opieki nad osobami starszymi, wyzwań dla systemu edukacji oraz zagadnień dotyczących mieszkalnictwa. Do zebrania materiału faktograficznego wykorzystano metodę analizy danych zastanych (desk reserach), którą zastosowano w odniesieniu do danych statystycznych. Materiał statystyczny pochodził z oficjalnych baz statystyki publicznej, tj. Banku Danych Lokalnych oraz bazy Demografia, a także Oddziału Rodziny i Pomocy Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego. Wykorzystano również metody niereaktywne, dokonując analizy dokumentów i raportów. Z kolei na podstawie kwerendy bibliotecznej dokonano przeglądu literatury w kontekście prowadzonych badań. Przeprowadzone badania jednoznacznie wskazują, że rozpatrywane narastające problemy społeczne w miastach woj. zachodniopomorskiego mają uwarunkowania demograficzne. Spadek zaludnienia miast to efekt ubytku naturalnego ludności oraz rosnącego ujemnego przyrostu migracyjnego. W konsekwencji zdecydowana większość miast reprezentuje regresywny typ ludności, z utrzymującą się tendencją spadkową mieszkańców do 2050 r. Przyczyn depopulacji miast województwa zachodniopomorskiego należy dopatrywać się w zmianach stylu życia ludzi młodych, a przede wszystkim zachowawczych postawach prokreacyjnych, a ponadto w rosnącym odpływie ludności z miast na obszary podmiejskie oraz zagranicznej migracji zarobkowej. Demograficzne kurczenie się miast znalazło odzwierciedlenie w obszarze konsekwencji społecznych. Depopulacja miast prowadzi do starzenia się demograficznego mieszkańców, co wiąże się z koniecznością zapewnienia opieki nad osobami starszymi. Jak wynika z badań, coraz większe zainteresowania pozostaje zinstytucjonalizowanymi formami działalności, o czym świadczy rosnąca liczba domów pomocy społecznej, a także liczba osób starszych objętych usługami opiekuńczymi. Inną ważną konsekwencją kurczenia się demograficznego miast województwa zachodniopomorskiego pozostaje problem szkolnictwa. Malejąca liczba dzieci i młodzieży staje się wyzwaniem dla władz samorządowych, które ze względu na rosnące koszty utrzymania szkół muszą podejmować decyzje o ograniczeniu liczby placówek oświatowych. Niezmiernie ważnym ze społecznego punktu widzenia jest posiadanie własnego mieszkania. Niestety, nawet w kurczących się demograficznie miastach zachodniopomorskich utrzymuje się deficyt mieszkań, chociaż liczba nowo oddanych budynków i mieszkań wykazuje tendencje wzrostowe oraz wzrasta liczba mieszkań niezamieszkanych. Reasumując, współczesne przemiany demograficzne w miastach zachodniopomorskich wskazują na procesy kurczenia się demograficznego miast, co z pewnością przyczyni się do nawarstwienia konsekwencji społecznych. Miasta więc w obliczu współczesnej rzeczywistości powinny rozważyć przygotowanie nowych dokumentów strategicznych i planistycznych z nową wizją rozwoju miast.
- PozycjaPorównanie wybranych etapów procesu cyfryzacji rachunkowości w dobie COVID-19(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Białas-Szymańska, MałgorzataCelem artykułu jest porównanie i charakterystyka wybranych zagadnień dotyczących cyfryzacji procesów księgowych, z którymi mierzą się na co dzień zarówno główni księgowi, jak i pozostali pracownicy działów księgowych w firmach i w biurach rachunkowych, jako wyraz konieczności płynnego zdefiniowania zjawisk nowych w tym zakresie oraz próba cząstkowej analizy najistotniejszych następstw obecnego stanu prawnego w Polsce na tej płaszczyźnie. Ze względu na dynamiczne zmiany, jakie zachodzą obecnie w prawie bilansowym i w prawie podatkowym w Polsce, szczególnie uwzględniono tematykę przygotowania, składania e-sprawozdań finansowych oraz ich badania w dobie pandemii COVID-19. Weryfikacji poddano hipotezę badawczą, która zakłada występowanie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy wyborem sposobu identyfikacji danych księgowych i metodyką ich prezentacji w sprawozdaniu finansowym. Do realizacji celu niezbędne było zastosowanie następujących metod badawczych: szczegółowa analiza materiałów źródłowych o charakterze bilansowym i podatkowym oraz metody dedukcyjna i indukcyjna. Postępująca cyfryzacja wywiera ogromny wpływ na kształt systemu rachunkowości. Z cyfryzacją rachunkowości mamy styczność już od ponad dwóch dekad, ale jej istotne walory uwidoczniły się szczególnie w okresie pandemii COVID-19. Mamy bowiem do czynienia z rachunkowością internetową w postaci e-faktur, e-przelewów, e-deklaracji podatkowych i e-sprawozdań finansowych i pozostałej dokumentacji księgowej w wersji elektronicznej. Obecnie proces cyfryzacji dokumentacji księgowej jest nieodzownym elementem systemu rachunkowości, gdyż tworzenie informacji o podmiocie gospodarczym odbywa się w pełni z wykorzystaniem systemów informatycznych, niejednokrotnie bardzo zaawansowanych technologicznie. Wdrażanie cyfrowych rozwiązań w ramach sprawozdawczości finansowej jest korzystne dla środowiska księgowych i przedsiębiorców oraz administracji publicznej. Jest to kolejny krok w umocnieniu postrzegania rachunkowości jako języka informacyjnego zarządzania firmą, dzięki powszechnemu dostępowi do nieodpłatnych informacji na temat sprawozdań finansowych w wersji elektronicznej. Zatem dbałość o sprawny i przejrzysty rodzimy system rachunkowości jest kluczowa z punktu widzenia rozwoju gospodarczego na bazie innowacji, które w dużej mierze finansowane są właśnie przez ten system.
- PozycjaIdentyfikacja warunków koniecznych do dzielenia się wiedzą w organizacji(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Krok, EwaW artykule dokonano przeglądu literatury w celu identyfikacji czynników, które mogą decydować o skłonności pracowników i ich zaangażowaniu w dzielenie się wiedzą ze współpracownikami. Pod uwagę brano zarówno pobudki wynikające z cech osobowościowych pracownika, bodźce zależne od organizacji, jak i cechy samej wiedzy, które mogą przesądzać o poziomie gotowości pracownika do dzielenia się nią. Następnie, wykorzystując analizę warunków koniecznych (NCA), ustalono, czy w grupie potencjalnych determinantów chęci do wymiany wiedzy są elementy niezbędne do występowania wysokiego i bardzo wysokiego poziomu skłonności pracowników do dzielenia się wiedzą. W 14 (na badanych 32) przypadkach wyniki analizy wskazały na istnienie efektu warunku koniecznego, jednak biorąc pod uwagę przyjętą skalę oceny wielkości, jest to efekt raczej mały, a w jednym przypadku średni. Co jednak istotne, wszystkie czynniki o wartości efektu warunku koniecznego >= 0,188 znalazły się w grupie czynników wskazanych przez inne metody jako te o dużym wpływie na poziom skłonności pracowników do dzielenia się wiedzą. Do czynników takich zaliczyć można naturalną gotowość pracownika do przekazywania swojej wiedzy, otwartość na nowe doświadczenia, optymizm pracownika oraz jego przekonanie o posiadaniu wiedzy o dużej wartości. Badanie pozwoliło jednocześnie na prezentację zastosowania metody warunków koniecznych do analizy zagadnienia z obszaru zarządzania zasobami ludzkimi, jakim w niniejszym artykule było poszukiwanie czynników niezbędnych do występowania wysokiego poziomu skłonność pracowników do dzielenia się wiedzą.
- PozycjaTransformacja i reformy gospodarcze w Wietnamie w latach 80. XX wieku. Przyczyny, przebieg i skutki(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Zaremba, MichałZainicjowany ponad trzy dekady temu proces transformacji krajów socjalistycznych miał charakter bezprecedensowy i złożony. Opis i analiza dróg przejścia od „czystej” gospodarki nakazowo-rozdzielczej do gospodarki rynkowej lub modeli hybrydowych może być nie tylko podstawą refleksji naukowej, ale również stanowić podstawę formułowania zaleceń dla innych reformujących się krajów rozwijających się. Jednym z ciekawszych przykładów jest Wietnam, który doświadczył jednego z najwyższych wskaźników wzrostu gospodarczego i redukcji ubóstwa na świecie, połączonych z osiągnięciem ogólnej stabilizacji makroekonomicznej. W świetle tych wydarzeń zasadne są pytania o to, jak przebiegał proces transformacji w Wietnamie i jak wpłynął on na jego gospodarkę. By odpowiedzieć na te pytania, w pracy wykorzystywana jest przede wszystkim analiza historyczna bazująca na literaturze krajowej i zagranicznej oraz analiza danych zastanych. W wyniku przeprowadzonych analiz można stwierdzić, że kluczową cechą procesu reform w Wietnamie było to, że wysiłki skupiały się tam, gdzie produkcja mogła szybko reagować, tj. tam, gdzie elastyczność podaży była wysoka, tak aby zapewnić utrzymanie, a najlepiej przyspieszenie wzrostu w okresie przejściowym, sprzyjając wysokim stopom inwestycji i oszczędności. Względnie harmonijne połączenie spontanicznych reform na szczeblu oddolnym i zdecydowanych działań najwyższego kierownictwa politycznego mogłoby zostać zauważone jako jedna z wyjątkowych cech wietnamskich reform i powód wyjaśniający, dlaczego wietnamskie reformy fundamentalnie zmieniły podstawy starego modelu społeczno-ekonomicznego, nie powodując głębokiej recesji.