Ius et Administratio 2 (51) 2023
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Przeglądanie Ius et Administratio 2 (51) 2023 według Tytuł
Aktualnie wyświetlane 1 - 13 z 13
Wyniki na stronie
Opcje sortowania
- PozycjaAdministracja świadcząca w zakresie realizacji usług publicznego transportu zbiorowego przez organy gminy – wybrane zagadnienia(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Mielczarek-Mikołajów, JustynaZaspokajanie potrzeb lokalnego społeczeństwa z zakresu transportu publicznego należy do zadań własnych gminy i stanowi jedną z najważniejszych płaszczyzn jej działania. Jest to także sfera funkcjonowania administracji świadczącej, ujmowanej jako działalność polegająca na bezpośrednim zaspokajaniu potrzeb jednostek za pomocą dóbr zarówno materialnych, jak i niematerialnych. Zadania gminy jako organizatora publicznego transportu zbiorowego będą dotyczyć trzech obszarów: planowania rozwoju transportu, organizowania publicznego transportu zbiorowego oraz zarządzania publicznym transportem zbiorowym. Gmina może świadczyć takie usługi samodzielnie w formie samorządowego zakładu budżetowego lub zlecić ich wykonanie podmiotom prywatnym. Działania te mają na celu usprawnienie realizacji usług oraz zapewnienie dostępu do nich – w miarę możliwości – każdemu mieszkańcowi gminy.
- Pozycja“Climates” of constitutional amendments(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Krajewski, PiotrThe aim of this paper is to present the impact of metaphorical “climates” on understanding and modifying the content of the constitution, which has its source in natural phenomena and social and political events around the world which shape the new thinking and sometimes result in altering the text and/or interpreting the fundamental laws. Although it emphasises their importance as acts that guarantee stability, it also shows that one must think of the future and take actions where a change is necessary. Some examples from EU countries may prove helpful in this regard. Usually these are very complex situations, requiring the involvement of all spheres of life and the functioning of state institutions and bodies. The unsatisfactory pace of changes results from caution and the need for forward thinking.
- PozycjaKonstytucyjna zasada pomocniczości a świadcząca rola samorządu gminnego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Jaworski, BogdanW opracowaniu badania zostały skoncentrowane na opisie i analizach odnoszących się do wybranych zasad ustrojowych, z położeniem szczególnego akcentu na pomocniczość. Kolejnym wątkiem rozważań jest zwrócenie uwagi na najważniejsze aspekty funkcjonowania samorządu gminnego jako administracji świadczącej. Celem badań jest podjęcie próby powiązania zasady pomocniczości z funkcją świadczącą samorządu gminnego. W konsekwencji przystępując do badań postawiono hipotezę badawczą, która zakłada, że podstawą działalności świadczącej samorządu gminnego jest konstytucyjna zasada pomocniczości. Przeprowadzone analizy pozwoliły na potwierdzenie postawionej tezy oraz przedstawienie wniosku de lege ferenda o potrzebie ujęcia zasady subsydiarności w tzw. ustawach samorządowych. Przedmiotem badań prowadzonych w oparciu o zasadę prawno-dogmatyczną oraz analityczną jest samorząd gminny jako administracja świadcząca.
- PozycjaOdpowiedzialność nauczyciela akademickiego z tytułu nieprzestrzegania norm etycznych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Nowak, DominikaGłównym tematem artykułu jest odpowiedzialność nauczyciela akademickiego z tytułu nieprzestrzegania norm etycznych. Analizie zostało poddane zagadnienie odpowiedzialności roli oraz odpowiedzialności wyniku. Stwierdzono, że nauczyciel akademicki ponosi odpowiedzialność roli, jaką pełni w społeczeństwie. Ponadto, w kontekście omawianej problematyki, ponosi odpowiedzialność wyniku z tytułu naruszenia norm etycznych. Takie rozumienie odpowiedzialności najczęściej występuje na gruncie prawnym, gdzie podmiot ponosi określone konsekwencje naruszenia norm prawnych. W związku z powyższym została przedstawiona odpowiedzialność dyscyplinarna, a także karna i cywilna. Całość rozważań prowadzi do odpowiedzi na pytanie, jaki rodzaj odpowiedzialności może zostać przypisany nauczycielom akademickim z tytułu nieprzestrzegania norm etycznych. Badania przeprowadzono opierając się na metodzie formalno-dogmatycznej oraz krytycznej analizy literatury.
- PozycjaPomocniczość i decentralizacja jako podstawa systemu organizacyjnego usług społecznych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Barczewska-Dziobe, AgataPrzedmiotem opracowania jest próba ustalenia istoty usług będących przedmiotem działania administracji świadczącej oraz ich szczegółowego zakresu przedmiotowego na przykładzie usług tzw. społecznych. Dokonana analiza aktów normatywnych kształtujących zadania w zakresie usług rynku pracy i usług pomocy społecznej pozwoliła na wskazanie założeń organizacyjnych aktualnego systemu administracji świadczącej oraz pozwoliła wskazać na oddziaływania na jego kształt zasady pomocniczości i zasady decentralizacji.
- PozycjaProblemy i dylematy prawnokarne w kontekście odpowiedzialności za zbrodnie przeciwko ludzkości(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Garcia Vera , GabrielaPrzedmiotem rozważań zawartych w artykule jest analiza znamion jednego z najcięższych przestępstw, jakim jest zbrodnia przeciwko ludzkości. Temat ten jest niezwykle istotny szczególnie obecnie, gdy po okresie pandemii COVID-19 i konieczności zmagań się z nieznaną i nieprzewidywalną sytuacją dla ludzi z całego globu, świat ponownie został wystawiony na nieoczekiwane wydarzenie, jakim jest wojna na Ukrainie. Celem artykułu będzie przedstawienie problemów i dylematów prawnokarnych, jakie może stwarzać próba przeprowadzenia wykładni art. 118a § 1 kodeksu karnego. W tym celu zostaną poddane analizie jego wybrane znamiona przy uwzględnieniu zarówno dostępnej literatury przedmiotu, jak i wypracowanej linii orzeczniczej. Co oczywiste, z uwagi na prawniczy charakter opracowania zostaną wykorzystane dwie metody badawcze: metoda dogmatyczno-prawna pozwalająca poddać analizie obowiązujące unormowania prawne oraz metoda historyczna zastosowana w celu przybliżenia aksjologicznych podstaw obowiązujących unormowań prawnych odnoszących się do zbrodni przeciwko ludzkości.
- PozycjaRealizacja prawa do nauki przez dzieci ukraińskie w Polsce – uwagi krytyczne(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Uliasz, JoannaKażde dziecko ma prawo do kształcenia się. Prawo to realizuje dzięki takim gwarancjom jak obowiązek nauki, obowiązek szkolny, bezpłatność nauki w szkołach publicznych. W XXI wieku, w krajach rozwiniętych zdominowanych przez wysoko rozwinięte technologie to wiedza i kapitał intelektualny zyskują na znaczeniu. Konstytucyjne prawo do bezpłatnej nauki w szkołach publicznych, skorelowane z obowiązkiem szkolnym, daje możliwość nie tylko osobistego rozwoju, ale przede wszystkim szansę uzyskania wykształcenia, które w dłuższej perspektywie czasu przesądzać będzie o sytuacji majątkowej oraz społecznej danej jednostki. Niezwykle krytycznie zatem należy podchodzić do każdego przypadku wykluczenia grupy podmiotów z prawa do nauki. Niniejszy artykuł porusza istotny problem faktycznego wyłączenia dzieci ukraińskich, przebywających na terytorium RP, z konieczności realizowania obowiązku szkolnego, a tym samym ingerencji w ich prawo do nauki.
- PozycjaSamodzielność gminy w zakresie wykonywania zadań z zakresu edukacji publicznej a uprawnienia kuratora oświaty(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Śwital, PawełCelem artykułu jest wykazanie, że jednostki samorządu terytorialnego posiadają kompetencje w zakresie zadań oświatowych. Analiza stanu prawnego skłania do postawienia tezy, że odpowiedzialności za działanie systemu oświaty nie towarzyszy realna samodzielność jednostek samorządu terytorialnego w zakresie wykonywania zadań oświatowych. Wprowadzane regulacje prawne ograniczają samodzielność samorządu w zakresie realizacji jej zadań własnych, które jednostki samorządu terytorialnego wykonywać powinny na własną odpowiedzialność. W aktualnym stanie prawnym dochodzi jednak do ograniczenia samodzielności jednostek samorządu terytorialnego przy wykonywaniu zadań poprzez wydawanie wiążących opinii o charakterze pozytywnym przez kuratora oświaty.
- PozycjaŚwiadcząca rola gminy w zakresie zaspokajania potrzeb mieszkaniowych członków wspólnoty samorządowej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Cendrowicz, DominikaPublikacja podejmuje zagadnienie zaspokajania przez gminę potrzeb mieszkaniowych członków wspólnoty samorządowej w ramach administracji świadczącej. Sformułowane zostaną wnioski na temat zakresu i charakteru zadań, jakie gmina realizuje we wskazanym obszarze.
- PozycjaTestament ustny w świetle projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny w wersji z dnia 7 października 2022 roku(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Pogorzelec, KamilaJedną z najczęściej występujących form testamentu szczególnego w polskim systemie prawnym jest testament ustny uregulowany w art. 952 Kodeksu cywilnego. Ta forma oświadczenia woli spadkodawcy przysparza problemy dowodowe w praktyce sądowej. W doktrynie podnosi się, że przypadki fałszowania testamentów ustnych są o wiele częstsze niż innych testamentów. Stąd, w projekcie zmiany ustawy Kodeks cywilny w wersji z dnia 7 października 2022 roku proponuje się istotną zmianę treści art. 952 k.c. lub nawet jego uchylenie. W projekcie przyjęto argumenty przemawiające za zmianą treści art. 952 k.c. i poprzestano na modyfikacji przesłanek gwarantujących skuteczność sporządzenia takiego testamentu oraz sposobów jego stwierdzenia.
- PozycjaU źródeł normatywnej administracji świadczącej według dorobku Tadeusza Pilata – protoplasty polskich nauk o administracji(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Niżnik-Dobosz, Iwona; Dobosz, PiotrZgodnie z tytułem artykułu autorzy poszukują w dorobku Tadeusza Pilata z 1880 roku genezy współczesnej normatywnej administracji świadczącej. Oczywiście w czasach Tadeusza Pilata samo pojęcie „administracji świadczącej” jako pojęcie normatywne i doktrynalne nie egzystowało (o tym w artykule) ale jego istota jest związana z państwem i jego administracją. Pod pojęciem normatywnej administracji świadczącej autorzy rozumieją zastosowanie desygnatów tego pojęcia w treści dwustronnie obowiązujących przepisów prawa. Analiza skryptu akademickiego pt. „Nauka administracyi według wykładów Dra T. Pilata. Wydanie nowe” wydanego we Lwowie w roku 1880 bezsprzecznie wykazała, że desygnaty tego pojęcia funkcjonują w jego koncepcji państwa, samorządu terytorialnego, nauki administracji i prawa administracyjnego i odgrywają w niej istotną rolę. Desygnaty te, zgodnie z podzielaną przez T. Pilata koncepcją naturalną gminy, przejawiają się w pierwszej kolejności w zadaniach własnych gminy. W ocenie autorów aktualne pojęcie administracji świadczącej przeszło drogę rozwoju od nieekwiwalentnego świadczenia jako obowiązku moralnego do normatywnych regulacji krajowych, w tym konstytucyjnych, a także międzynarodowych i europejskich w przedmiocie świadczeń administracji publicznej na rzecz podmiotów zewnętrznych. Świadczenia te aktualnie opierają się nie tylko na postaci interesu prawnego, ale na publicznych prawach podmiotowych. Co więcej, korzystanie ze świadczeń administracji publicznej jest obecnie nie tylko uprawnieniem, ale i obowiązkiem publicznoprawnym. Ze strony państwa ich udzielanie i organizacja, łącznie z prywatyzacją, powinno się łączyć się z jego obowiązkami i odpowiedzialnością.
- PozycjaUwarunkowania prawne emisji cyfrowego pieniądza banku centralnego w świetle raportów banków centralnych europejskich państw stojących u progu jego wdrożenia(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Karpiuk-Wawryszuk, NataliaRozwój nowych technologii na świecie a wraz z nim postępujące przemiany społeczno-gospodarcze zmuszają do podjęcia debaty na temat sensu emisji CBDC. Wdrożenie cyfrowego pieniądza banku centralnego i przeznaczenie go do powszechnego użytku będzie ogromnym wyzwaniem technologicznym, organizacyjnym oraz legislacyjnym. Stąd też niektóre europejskie banki centralne dążąc do ustalenia optymalnych warunków niezakłóconego działania CBDC, podjęły się empirycznego badania otoczenia prawnego planowanej nowej cyfrowej waluty.
- PozycjaZastosowanie sztucznej inteligencji i robotyki w usługach opiekuńczych świadczonych osobom starszym: szansa czy zagrożenie?(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-06) Blicharz, Jolanta; Zacharko, LidiaPowszechnie wiadomo, że potrzeby społeczne w zakresie usług opiekuńczych świadczonych osobom starszym systematycznie rosną. Jest to spowodowane występującym obecnie na całym świecie trendem demograficznym w kierunku starzenia się społeczeństwa. Jakkolwiek dla samorządu lokalnego włączenie technologii sztucznej inteligencji do usług opiekuńczych mogłoby przynieść duże korzyści i wartość publiczną dla obywateli, to jednak ważne jest, aby wziąć pod uwagę również etyczne implikacje jej stosowania.