UR Journal of Humanities and Social Sciences nr 2(11)/2019
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Przeglądanie UR Journal of Humanities and Social Sciences nr 2(11)/2019 według Tytuł
Aktualnie wyświetlane 1 - 11 z 11
Wyniki na stronie
Opcje sortowania
- PozycjaDuchowni i duszpasterstwo polskiej emigracji w krajach Europy Zachodniej w I połowie XIX wieku. Przegląd problematyki badawczej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Kuzicki, JerzyArtykuł podejmuje temat obecności polskiego duchowieństwa i duszpasterstwa w środowisku emigracji z ziem polskich w okresie porozbiorowym. Jego celem jest zarysowanie problematyki badawczej dotyczącej roli duchowieństwa wśród polskiej diaspory oraz pokazanie stanu i kierunków badań. Ramy chronologiczne obejmują okres od początku XIX w. do upadku powstania styczniowego. Autor artykułu zbadał działalność duchowieństwa polskiego we Francji w okresie Wielkiej Emigracji. Przeprowadzona kwerenda archiwalna i biblioteczna pokazała, że poza Francją księży polskich można było spotkać na Wyspach Brytyjskich, w Austrii, krajach włoskich, Hiszpanii, Belgii i innych państwach, gdzie dotarły kolejne fale wychodźstwa. W odniesieniu do konkretnych krajów Europy Zachodniej przedstawione zostaną następujące kwestie: 1) zarys emigracji po rozbiorach; 2) liczebność duchowieństwa; 3) inicjatywy duszpasterskie i społeczne polskich księży; 4) stan badań; 5) postulaty dalszych prac naukowych.
- PozycjaDuńczycy w szeregach armii brytyjskiej w Mandacie Palestyny w latach 1946–1948(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Mroczkowski, KrzysztofPod koniec II wojny światowej rząd duński zaoferował swym obywatelom możliwość służby wojskowej w szeregach brytyjskich. Strona brytyjska, z którą wynegocjowano porozumienie, zamierzała duńskimi ochotnikami zastąpić część personelu swych jednostek, które walczyły od lat i których żołnierze chcieli wrócić do domów. Zgłosiło się około 25 000 Duńczyków, z których 3000 zostało przyjętych na 3-letnie kontrakty. Rekrutowani w szeregi armii brytyjskiej duńscy ochotnicy najpierw udali się do Canterbury na sześć tygodni podstawowego szkolenia, a następnie zostali wysłani do jednostek rozlokowanych na terenie całego Imperium, a około 30 rozpoczęło służbę w Mandacie Palestyny. Pod koniec 1946 r. w odpowiedzi na zamieszki na szeroką skalę w Jerozolimie i Tel Awiwie oraz ataki bombowe wymierzone w infrastrukturę kolejową oddziały brytyjskie z 1. Dywizji Piechoty i 6. Dywizji Powietrznodesantowej (z duńskimi ochotnikami) otrzymały rozkaz wsparcia policji cywilnej w Mandacie Palestyny. Zatrzymano dużą liczbę Żydów podejrzanych o terroryzm. Za realizowane wówczas operacje antyterrorystyczne odpowiedzialna była przede wszystkim policja palestyńska, zaś zadaniem armii – w tym i duńskich ochotników – było wspieranie sił policyjnych oraz walka z terroryzmem żydowskich grup niepodległościowych. Dla wielu z duńskich ochotników było to niezmiernie trudne doświadczenie.
- PozycjaEvolution of ethical standards in the press policy of state higher education institutions(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Ulita, MaciejState higher schools (mainly universities) play a special role in shaping social attitudes. Hence the reasonable conclusion that they themselves must present a high level of ethics. On the one hand, it is not difficult, because moral standards are inscribed in academic life per se. On the other hand, it should be remembered that the academic community consists of very diverse groups, often with divergent interests, which makes it difficult to harmonise existing standards (of course, unification on paper is very easy, but it is about the practical application of norms, preferably in the spirit of categorical imperative – that is, through the internal awareness of necessity of their use). So, the question is – is effective and ethical communication possible at one and the same time?
- PozycjaIntensyfikacja przemocy w Nigerii – terroryzm czy walka o zasoby naturalne? Kontrowersje związane z działalnością zbrojną Fulanów oraz konfliktem między społecznościami koczowniczymi a osiadłymi(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Stempień, Marta SaraW ostatnich latach pasterze z grupy etnicznej Fulani dopuszczają się licznych aktów przemocy. W 2016 r. liczba ofiar śmiertelnych Fulani przewyższyła liczbę zabitych przez Boko Haram (a przecież ta organizacja w latach 2000–2015 była drugą najbardziej śmiercionośną spośród wszystkich grup terrorystycznych). Kategoryzacja tych czynów jest jednak problematyczna. Działalność części ludności Fulani jest bowiem powiązana z ograniczonością zasobów naturalnych. W literaturze tego rodzaju działalność nazywa się ekoprzemocą. Widoczna bojowa postawa Fulanów odnosi się do ich kolektywnego światopoglądu. Dla przeciętnego przedstawiciela grupy Fulani pasterstwo jest sposobem na życie, a jednocześnie wspólnym jej dziedzictwem. Ingerencja rolników w przestrzeń potrzebną Fulanom do przetrwania stanowi dla tej ludności coś jakby wypowiedzenie do wojny. Wyjaśnia to ogrom agresji i przemocy, którą część przedstawicieli tej grupy manifestuje w sporach ze społecznościami rolniczymi. Z drugiej strony niektóre z analiz wskazują, że Fulanie stanowią zagrożenie o charakterze terrorystycznym. Niniejszy artykuł ma na celu znalezienie odpowiedzi na pytanie: czy zagrożenie ze strony Fulani można uznać za terroryzm? Zagadnienie to stało się palącym problemem na forum politycznym, prawnym i akademickim. Nadrzędnym celem artykułu jest zbadanie natury, przyczyn, dynamiki i konsekwencji konfliktu między społecznościami koczowniczymi i rolniczymi w Nigerii. Główna hipoteza badawcza zakłada, że rosnąca fala ataków dokonywanych w Nigerii przez grupy nazywane w mediach bojownikami Fulani to zjawisko napędzane głównie przez walkę o przetrwanie w środowisku o ograniczonych zasobach naturalnych.
- PozycjaKoniec kresowego świata – miasteczko Wołożyn i jego dzieje do 1941 r.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Głowiński, TomaszWojewództwo nowogródzkie, istniejące w latach 1921–1939, nie tylko było jednym z najbiedniejszych w II Rzeczypospolitej, ale dotykały go też liczne konflikty społeczno-narodowe i ekonomiczne, z trudnym i niekiedy gwałtownie wybuchającym sporem polsko-białoruskim i polsko-żydowskim na czele. Rolniczy charakter tego w większości bardzo mocno zacofanego regionu Polski podkreślały nieliczne i słabo tu rozwinięte miasta i miasteczka, z prowincjonalnym i nieprzekraczającym 10 tys. mieszkańców Nowogródkiem oraz największym ośrodkiem – Lidą, która miała ich 36 tysięcy. Wytyczone po I wojnie światowej nowe granice państwowe przecinały Województwo Nowogródzkie, w sposób sztuczny oddzielając je od zrośniętej z nim wcześniej Mińszczyzny. Skutkiem tego rozgraniczenia było rozdzielenie rodzin, tradycyjnych rynków i ukształtowanych historycznie krain, co potęgowało tylko zacofanie i biedę tej części Polski. Na obszarze województwa, jak chyba nigdzie indziej w okresie międzywojennym, czas zastygł w miejscu, konserwując kształtującą się wiele wieków rzeczywistość polskich Kresów Północno-Wschodnich. Agresja sowiecka na Polskę z 17 września 1939 r. i następująca po niej okupacja tych ziem zniszczyła ten w równej mierze archaiczny, co senny, ubogi, ale i barwny w różnorodności etnicznej i kulturowej kresowy świat. Artykuł pokazuje ten koniec, zapisany we wspomnieniach polskich mieszkańców miasteczka Wołożyn, osady leżącej na styku ziemi wileńskiej, nowogródzkiej i mińskiej. Dla przybliżenia tego mało znanego w Polsce kresowego ośrodka przedstawiona też została pokrótce jego historia.
- PozycjaMichał Gabriel Woźniak, „Gospodarka Polski 1918–2018. Tom 1. W kierunku zintegrowanego rozwoju”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019, ss. 230(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Grata, Paweł
- PozycjaProblem suwerenności Polski w okresie przemian Polskiego Października i kampanii przed wyborami do Sejmu PRL w 1957 roku(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Skobelski, RobertCelem artykułu jest wskazanie wpływu przemian polskiego października na dyskusje i spory wokół suwerenności PRL. Wyniesiona do władzy na fali politycznej odwilży ekipa na czele z Władysławem Gomułką zdawała sobie sprawę z konsekwencji przynależności Polski do radzieckiego imperium. Dla nowego przywódcy PRL zwiększenie suwerenności kraju było tożsame z poszerzeniem autonomii polskich komunistów w ramach tzw. wspólnoty socjalistycznej, zgodnie z jej uwarunkowaniami ideologicznymi, a także bez szkody dla dominującej pozycji Kremla. W takim duchu należało rozumieć polityczne posunięcia Gomułki dotyczące sprawy Węgier oraz negocjacje, jakie strona polska prowadziła ze Związkiem Radzieckim na temat problemów gospodarczych, kwestii stacjonowania wojsk radzieckich w Polsce oraz repatriacji Polaków z ZSRR. W wyniku tych rozmów uregulowano na bardziej sformalizowanych i prawnych zasadach stosunki ze wschodnim sąsiadem, co w oczach znacznej części społeczeństwa stanowiło zwiększenie marginesu niezależności PRL od Kremla. Zdawano sobie powszechnie sprawę, że w ówczesnych warunkach nie można było uzyskać więcej. Mimo to kwestia suwerenności PRL była obecna podczas kampanii przed wyborami do Sejmu w styczniu 1957 r. Wielu kandydatów na posłów, w tym członków partii, podnosiło podczas spotkań z wyborcami problem uzależnienia Polski od wschodniego sąsiada, a także poruszało temat rewizji granic wschodnich oraz niekorzystnej dla PRL wymiany handlowej z ZSRR. Nastroje antyradzieckie, co szczególnie niepokoiło władze, dawały o sobie znać również w wojsku.
- PozycjaSprawozdanie z konferencji naukowej „Niecodzienna codzienność. Niepełnosprawność – choroba – starość doświadczana w rodzinie”, Rzeszów, 5 czerwca 2019 r.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Jamrógiewicz, Beata
- PozycjaSprawozdanie z konferencji „Symbols of Modernity. International workshop”, Rzeszów, 15–16 maja 2019 r.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Rejman, Sabina
- PozycjaSystem kontroli informacji w Hiszpanii w latach 1939–1945(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Jaroszyk-Pawlukiewicz, JoannaZakończenie wojny domowej w Hiszpanii oznaczało wprowadzenie na terytorium państwa nowego ładu informacyjnego, cechującego się całkowitym podporządkowaniem mediów władzy politycznej. Główną funkcją prasy stało się przekazywanie narodowi woli rządzących, a jej działalność podlegała kontroli i ścisłej reglamentacji. W tym celu konieczne okazało się stworzenie sprawnego aparatu administracyjnego, którego budowę rozpoczęto jeszcze w czasie wojny domowej. System instytucjonalny cenzury podlegał licznym przeobrażeniom do roku 1951, w którym kompetencje w tym zakresie powierzono Ministerstwu Informacji i Turystyki. Obok cenzury uprzedniej szczególnym narzędziem kontroli prasy były tzw. consignas, czyli nakazy dotyczące zarówno treści, jak i formy publikacji. Stosowanie ich zapewniało zachowanie jedności ideowej reżimu i prowadziło jednocześnie do uniformizacji publikacji prasowych. Analiza treści nakazów wskazuje, w jak wysokim stopniu były one podporządkowane bieżącym interesom państwa zarówno w zakresie polityki zagranicznej, jak i wewnętrznej. Tendencja ta najdobitniej ujawniła się w czasach II wojny światowej, podczas której nominalnie neutralna Hiszpania wspierała za pośrednictwem prasy najpierw państwa Osi, a po 1942 r. próbowała zbliżyć się do aliantów.
- PozycjaZabytkowe dzwony z terenów Polski zachodniej i północnej. Problemy badań na tle zagadnienia strat dóbr kultury(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Tureczek, MarceliArtykuł, stanowiący studium przypadku, oparty jest na dokumentach z zasobu Deutsches Glockenarchiv w Norymberdze oraz z zespołu Okręgowego Urzędu Likwidacyjnego we Wrocławiu. Poprzez analizę przebiegu procesu rekwizycji i następnie rewindykacji na wybranych dokumentach ukazano problemy rozdysponowania (i rozproszenia) dzwonów w powojennej Polsce. Całkowicie niezależna od siebie działalność Ausschus für die Rückführung der Glocken e.V. oraz polskich instytucji po 1945 r. wyraźnie jest powiązana w likwidacji strat oraz rewindykacji dzwonów. Pełne poznanie omawianych zjawisk jest zdaniem autora nader istotne dla zrozumienia problemów metodologicznych związanych z badaniem strat dzwonów, ale może także być pomocne w dociekaniach dotyczących innych dóbr kultury, których losy po II wojnie światowej ciągle są przedmiotem badań. W przypadku dzwonów istotny pozostaje metodologiczny kontekst definiowania strat, które nie zawsze miały charakter wojenny, lecz są wynikiem skomplikowanej sytuacji powojennej dóbr kultury – szczególnie w przypadku Ziem Odzyskanych. Materiały te tworzą tło procederu przemieszczeń (i rekwizycji w kontekście przekazywania do hut) dzwonów w latach 50. XX wieku w Polsce zachodniej i północnej.