Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza. Prawo 29 (2020)
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Przeglądanie Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza. Prawo 29 (2020) według Data wydania
Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 29
Wyniki na stronie
Opcje sortowania
- PozycjaCharakter prawny procesowego i pozaprocesowego oświadczenia woli o potrąceniu w kontekście zarzutu potrącenia zawartego w art. 203 1 k.p.c.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Płaziuk, JakubGdy dwie osoby są wzajemnie wobec siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może złożyć drugiej stronie oświadczenie woli o potrąceniu. Oświadczenie woli o potrąceniu może zostać złożone przed wszczęciem postępowania sądowej, w trakcie jego trwania, jak również po jego zakończeniu. Złożone przez jedną ze stron oświadczenie woli o potrąceniu musi zostać wprowadzone do postępowania w formie zarzutu potrącenia. Powstaje zatem istotne pytanie, czy oświadczenie woli o potrąceniu złożone przed wszczęciem postępowania lub po jego wszczęciu, ale poza nim, także musi zostać wprowadzone do postępowania w formie zarzutu potrącenia. Rozstrzygnięcie wskazanej kwestii ma o tyle istotne znaczenie, że w przypadku twierdzącej odpowiedzi na tak zadane pytanie zarzut potrącenia będzie musiał odpowiadać wymaganiom wynikającym z art. 203 1 k.p.c.
- PozycjaUzupełnianie braków pism procesowych według Kodeksu postępowania cywilnego po nowelizacji wprowadzonej ustawą z dnia 4 lipca 2019 r.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Mróz-Szarmach, DominikaNowelizacja k.p.c., dokonana ustawą z dnia 4 lipca 2019 r., wprowadza wiele zmian w obrębie uzupełniania braków formalnych i fiskalnych pism procesowych. Nowe rozwiązania dotyczą m.in. ujednolicenia skutku nieusunięcia wadliwości pism składanych przez zawodowych pełnomocników, wydłużenia terminów do dokonania czynności sanowania określonych wadliwości pism oraz przekazania tzw. postępowania naprawczego przy środkach odwoławczych do sądów drugiej instancji. Artykuł omawia zmiany w zakresie tytułowego zagadnienia, przedstawia oceny ich praktycznego znaczenia, a także sygnalizuje pewne wnioski de lege ferenda w tej materii.
- PozycjaZarzut przedawnienia jako podstawa powództwa opozycyjnego w obliczu zmian k.p.c. (usprawnienie postępowania czy ograniczenie dotychczasowych rozwiązań prawnych)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) May, JoannaW artykule traktującym o zarzucie przedawnienia jako podstawie powództwa opozycyjnego autorka analizuje wpływ zmian k.p.c. na zakres zastosowania tego środka prawnego w praktyce prawa. Przedmiotem jej zainteresowania jest rozstrzygnięcie, czy zmiany k.p.c. dokonane ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. wpłynęły na usprawnienie postępowania cywilnego, czy też jedynie ograniczyły dotychczasowe, dobrze funkcjonujące rozwiązania prawne. Dla właściwego przedstawienia tytułowego zagadnienia autorka w pierwszej kolejności omówiła poprzedni stan prawny, przybliżając istotę i charakter prawny powództwa opozycyjnego, a następnie dokonała analizy i oceny istniejących rozwiązań. Jak wynika z przeprowadzonej analizy, skutkiem dodania do k.p.c. artykułów 782 1 § 1 pkt 2, art. 797 § 1 1 oraz art. 804 § 2 jest znaczne ograniczenie możliwości zastosowania instytucji powództwa opozycyjnego. Sąd oraz komornik sądowy, badając przedawnienie z urzędu, wyręczają dłużnika, który nie musi w ten sposób podejmować merytorycznej obrony za pomocą powództwa opozycyjnego. W ocenie autorki efektem nowo wprowadzonych rozwiązań prawnych, oprócz szeregu wątpliwości interpretacyjnych, jest więc nadmierna ochrona dłużnika kosztem wierzyciela, na którego nałożone zostały nowe obowiązki mające na celu wykazanie, że nastąpiło przerwanie biegu terminu przedawnienia, co jej zdaniem prowadzi do zachwiania równowagi procesowej stron.
- PozycjaZarzut potrącenia jako podstawa powództwa opozycyjnego po zmianach wprowadzonych na mocy ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019, poz. 1469)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Olaś, AndrzejNiniejszy artykuł omawia problematykę zarzutu potrącenia jako podstawy powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności (opozycyjnego) po zmianach wprowadzonych na mocy ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Celem opracowania jest naświetlenie podstawowych problemów prawnych wyłaniających się na gruncie regulacji zawartej w art. 840 § 1 pkt 2 in fine k.p.c. oraz przedstawienie propozycji ich rozwiązania w sposób spójny z punktu widzenia przyjętych założeń teoretycznych, a zarazem możliwie przydatny dla praktyki wymiaru sprawiedliwości.
- PozycjaUdział biegłego w przesłuchaniu świadka w postępowaniu cywilnym – wybrane problemy(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Derlatka, JoannaNa mocy ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw doszło do szeregu istotnych zmian w zakresie przeprowadzania dowodów w postępowaniu cywilnym. W niniejszym opracowaniu dokonano przedstawienia oraz oceny skutków wprowadzenia przepisu art. 272 1 k.p.c. Zgodnie z jego brzmieniem jeżeli sąd poweźmie wątpliwość co do zdolności spostrzegania lub komunikowania spostrzeżeń przez świadka, może zarządzić przesłuchanie go z udziałem biegłego lekarza lub psychologa, a świadek nie może się temu sprzeciwić. Przepis bazuje na dotychczasowej regulacji art. 192 § 2 k.p.k. Po wejściu w życie nowelizacji pojawia się szereg problemów dotyczących relacji art. 272 1 k.p.c. wobec innych nowych rozwiązań procesowych, takich jak pominięcie dowodu czy powtórzenie postępowania dowodowego.
- PozycjaZażalenie do innego składu sądu pierwszej instancji w postępowaniu rozpoznawczym(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Drozdowicz, KrzysztofArtykuł poświęcony jest problematyce zażalenia poziomego na postanowienia sądu pierwszej instancji w postępowaniu rozpoznawczym. Ustawa z dnia 4 lipca 2019 r. nowelizująca k.p.c. (Dz.U. 2019, poz.1469) wprowadziła instytucję zażalenia do innego sądu pierwszej instancji na wybranie postanowienia tego sądu. W opracowaniu w pierwszej kolejności omówiono charakter zażalenia w prawie procesowym cywilnym. Następnie zaprezentowano ewolucję przepisów o zażaleniach poziomych, które dotychczas funkcjonowały w postępowaniu przed sądem drugiej instancji. Wreszcie scharakteryzowano zażalenie poziome do innego składu sądu pierwszej, w tym wady i zalety nowego modelu. Przeprowadzona analiza nie pozwala na jednoznacznie pozytywną ocenę nowej instytucji.
- PozycjaTajemnica studentów prawa w związku ze świadczeniem pomocy prawnej i odbywaniem praktyk zawodowych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Sawczenko, Aleksandra; Sołkiewicz, WeronikaCelem artykułu jest przedstawienie problematyki ochrony i obowiązywania tajemnic zawodowych związanych z zawodami prawniczymi na gruncie odbywania praktyk oraz zdobywania doświadczenia przez studentów kierunku prawo. Zakres obowiązywania tajemnicy, a także rozważania jej dotyczące zostały opracowane w odniesieniu do najczęściej wybieranych przez studentów miejsc, w których nabywają umiejętności praktycznych, a mianowicie sądów, studenckich poradni prawnych i kancelarii. W trakcie tworzenia publikacji przeprowadzona została krótka ankieta dotycząca m.in. odbywania praktyk, form nawiązywanej współpracy i opinii studentów oraz absolwentów na temat ochrony tajemnic zawodowych, której wyniki zostały opisane w artykule.
- PozycjaRewolucja w procedurze cywilnej – doręczenia pism procesowych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Stadnik-Cząstka, KingaW związku z ogłoszeniem ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw doszło do niespodziewanej po 3 latach zmiany w przepisach dotyczących doręczeń pism procesowych. W artykule przedstawiono nowe przepisy związane z doręczeniami, omówiono narzędzie prawne mające na celu ograniczenie „fikcji doręczeń”, czyli wdrożone rozwiązanie angażujące komorników sądowych w proces doręczeń. Artykuł omówił istotę zmiany, która prowadzi do sytuacji, gdzie wszystkie sprawy, niezależnie od tego, kiedy zostały wszczęte, będą objęte jednolitą regulacją, a także wskazał, dlaczego formalności w związku z tymi zmianami mają istotne znaczenie, głównie z uwagi na surowe sankcje grożące za niedopełnienie nowych wymogów proceduralnych. Poddana ocenie została istota poprawności doręczeń bezpośrednich z punktu widzenia praktyki procesowej i efektywności komunikacji między stronami niezbędnej w procesie cywilnym.
- PozycjaUmowy dowodowe w sprawach gospodarczych – refleksje na temat nowej instytucji w postępowaniu cywilnym(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Haciuk, AnnaCelem niniejszego artykułu jest przedstawienie nowej instytucji w postępowaniu gospodarczym, jaką są umowy dowodowe. W artykule omówiono kształtujące się na przestrzeni lat poglądy polskiej doktryny w zakresie dopuszczalności zawierania umów dowodowych w postępowaniu cywilnym, gdzie rozważania te przede wszystkim dotyczyły umów dowodowych co do wyboru środków dowodowych oraz umów dowodowych co do rozkładu ciężaru dowodu. W artykule znajduje się ogólna charakterystyka umów dowodowych, po czym szczegółowo omówiono wprowadzone regulacje w tym zakresie w postępowaniu gospodarczym.
- PozycjaPrzedawnienie i potrącenie w świetle nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego (ustawa z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw) – zagadnienia wybrane(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Kajmowicz, KatarzynaUstawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw dokonano zasadniczych modyfikacji w procedurze cywilnej. Zgodnie z intencją ustawodawcy wprowadzone zmiany mają skutkować skróceniem czasu trwania postępowań przed sądami cywilnymi oraz usprawnić przebieg procesów cywilnych. Wśród znowelizowanych przepisów ustawodawca wprowadził do k.p.c. zupełnie nowe rozwiązania, w tym mechanizmy uniemożliwiające egzekwowanie przedawnionych roszczeń oraz przepisy ograniczające możliwość skorzystania z zarzutu potrącenia w toku procesu cywilnego. W związku z powyższym niniejszy artykuł został poświęcony omówieniu wybranych zagadnień związanych z przedawnieniem i potrąceniem na gruncie znowelizowanego procesu cywilnego.
- PozycjaStwierdzenia zasiedzenia nieruchomości a koszty postępowania nieprocesowego w badaniach empirycznych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Dzierzbicki, CezaryKoszty sądowe oraz sposób prowadzenia postępowania nieprocesowego zostały omówione na przykładzie jedenastu rozpoznanych spraw o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości przed czterema sądami rejonowymi w: Warszawie (2), Żyrardowie oraz Skierniewicach. Celem badania empirycznego jest ustalenie zakresu wykorzystywanych przez sędziów przepisów oraz ich częstotliwości wykorzystania. W ten sposób wykazany został wpływ postanowień wydawanych w typowo procesowych sytuacjach, jak również zarządzeń przewodniczącego w ramach kierowania rozprawą na postępowanie nieprocesowe, w szczególności orzeczenie merytoryczne dotyczące nieruchomości. W tych sprawach brak możliwości uzyskania zwrotu kosztów postępowania nieprocesowego od innego uczestnika powoduje bierność wnioskodawcy i uczestnika, a w konsekwencji przeniesienie ciężaru prowadzenia postępowania dowodowego na sąd. Innym problemem jest także zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu dla osób ubogich.
- PozycjaUmorzenie procesu zawieszonego w związku z niemożnością doręczenia odpisu pozwu(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Mendrek, AnetaW artykule autorka poddaje krytycznej analizie nowe unormowania wprowadzone nowelizacją k.p.c. z 4 lipca 2019 r., m.in. z punktu widzenia prawa do sądu (zarówno w aspekcie dostępu do sądu, jak i rzetelnie ukształtowanego postępowania), oraz formułuje postulaty de lege ferenda.
- PozycjaProblematyka dowodu z zeznań świadka w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Skibińska, MagdalenaNadanie nowelizacją z 4 lipca 2019 r. dowodowi z zeznań świadków w postępowaniu gospodarczym subsydiarnego charakteru usprawniło co do zasady postępowanie cywilne w sprawach gospodarczych. Jednocześnie art. 458 10 k.p.c. nie pozwala na przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego po przeprowadzeniu dowodu z zeznań świadków, co może prowadzić w konkretnym przypadku do wydłużenia czasu trwania postępowania. Dlatego luka ta powinna zostać usunięta w drodze nowelizacji tego przepisu. Należy również przyjąć, że dowód ten powinien poprzedzać przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron z uwagi na przesłanki ich przeprowadzenia oraz charakter obydwu środków dowodowych.
- PozycjaTajemnica adwokata i radcy prawnego jako szczególny rodzaj tajemnicy zawodowej w postępowaniu karnym(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Szwejkowska, MałgorzataTajemnica adwokata i radcy prawnego stanowi wprawdzie wyłącznie jedną z wielu tajemnic zawodowych odnoszących się do profesji określanych mianem zawodów zaufania publicznego, ma jednak w tym gronie charakter szczególny, gdy chodzi o zakres regulacji prawnej, a ponadto wywołuje wiele kontrowersji. Celem artykułu była analiza przepisów prawnych dotyczących tajemnicy adwokackiej i radcy prawnego na gruncie postępowania karnego, w szczególności odnoszących się do przypadków zwolnienia od obowiązku zachowania tej tajemnicy. Przybliżono nie tylko regulacje rangi ustawowej, ale także te o charakterze korporacyjnym. Opracowanie wykazuje istnienie dychotomii w postrzeganiu przedmiotowych tajemnic nie tylko przez przedstawicieli różnych prawniczych (licencjonowanych) zawodów, ale również przez samego ustawodawcę.
- PozycjaTajemnica kontrolerska uregulowana w art. 61 z ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jako przykład nowej tajemnicy zawodowej w postępowaniu karnym oraz obowiązek denuncjacji(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Lasek, WojciechNiniejsze opracowanie jest głosem dotyczącym tajemnicy kontrolerskiej pracowników NFZ. Jest to nowa tajemnica zawodowa, która pojawiła się w porządku prawnym od 1 czerwca 2019 r. Główny nacisk położony został na obowiązek denuncjacji oraz występowanie w procesie karnym w charakterze świadka. W artykule poddano analizie zakres podmiotowy, przedmiotowy i temporalny tajemnicy kontrolerskiej Postawiono też pytania, które w momencie praktycznego stosowania przepisów o tajemnicy kontrolerskiej uzyskają swoje odpowiedzi.
- PozycjaTajemnica adwokacka w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Milkowski, KacperTajemnica adwokacka jest jednym z fundamentalnych elementów decydujących o faktycznym zapewnieniu prawa do pomocy prawnej. Pozwala na istnienie zaufania pomiędzy klientem a adwokatem, stwarzając optymalne warunki do swobodnego, nieskrępowanego przekazywania pomiędzy nimi informacji i uwag. To zaś sprawia, że adwokat – wyposażony w pełną i prawdziwą wiedzę od klienta – może w sposób najefektywniejszy udzielić pomocy w dochodzeniu ochrony jego praw i wolności na drodze sądowej lub przed innymi organami władzy publicznej. Oznacza to, że tajemnica adwokacka zwiększa efektywność pomocy prawnej, a w konsekwencji dostęp do sądu i realizacji sądowej, proceduralnej ochrony wszystkich praw i wolności. W artykule przeprowadzona została analiza znaczenia tajemnicy zawodowej adwokata w kontekście orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Wielokrotnie wypowiadał się on w przedmiocie ochrony tajemnicy adwokackiej jako elementu systemu ochrony praw człowieka. Trybunał umiejscawia prawo do zachowania w tajemnicy informacji przekazywanych pomiędzy klientem a adwokatem w sferze gwarancji wynikających z art. 6 (prawa do sądu) oraz art. 8 (prawa do ochrony komunikacji) Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
- PozycjaZdatność arbitrażowa sporów korporacyjnych (uchwałowych) po nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Wydra, Łukasz8 września 2019 r. weszły w życie zmiany k.p.c. w zakresie m.in. zdatności arbitrażowej sporów, kręgu podmiotów, które wiąże zapis na sąd polubowny w umowie spółki, oraz sposobu informowania o sporze korporacyjnym. Jakkolwiek zbyt wcześnie na kompleksową ocenę nowej regulacji, pozostaje mieć nadzieję, że przynajmniej częściowo rozszerzy kognicję arbitrażową, przynajmniej co do sporów korporacyjnych.
- PozycjaEwolucja katalogu czynności z zakresu ochrony prawnej wykonywanych przez referendarzy sądowych – uwagi na tle nowelizacji ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – prawo upadłościowe(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Zieliński, HubertNiniejszy artykuł ma na celu przedstawienie zmian wprowadzonych uchwalonymi w 2019 r. nowelizacjami k.p.c. oraz ustawy – Prawa upadłościowe na tle historycznej ewolucji zawodu referendarza sądowego oraz orzecznictwa Trybunały Konstytucyjnego. Podkreśla on, że nowe regulacje, mające na celu przede wszystkim częściowe odciążenie od pracy sędziów, mogą budzić jednocześnie wątpliwości natury konstytucyjnej. W stosunku do części nowych kompetencji referendarzy istnieje bowiem ryzyko, że zostaną one uznane za sprawowanie wymiaru sprawiedliwości, które zgodnie z Konstytucją RP należy do wyłącznych kompetencji niezawisłego sądu. W treści artykułu wskazano także, jakie inne, niebudzące zastrzeżeń konstytucyjnych, kompetencje sądów mogą potencjalnie zostać przekazane do wykonywania referendarzom sądowym w przyszłości.
- PozycjaTajemnica zawodowa adwokata i radcy prawnego w postępowaniu przed sejmową komisją śledczą(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Rynkun-Werner, RobertArtykuł porusza dość istotną kwestię z punktu widzenia zasad wykonywania zawodu przez adwokata i radcę prawnego w kontekście leżącego po ich stronie tak etycznego, jak i prawnego obowiązku dochowania tajemnicy zawodowej. Jest to o tyle istotne, że obowiązek ten ma niezwykle doniosłe znaczenie społeczne, bowiem został ustanowiony w interesie ochrony wszelkich poufnych informacji klienta przed publicznym ich ujawnieniem ze strony prawnika. I o ile powyższa reguła jest co do zasady czytelna, o tyle w postępowaniu przed sejmową komisją śledczą w przypadku, gdy profesjonalny prawnik zostaje wezwany w charakterze świadka, respektowanie tej reguły może doprowadzić do konfliktu norm. Z jednej bowiem strony osoba wezwana, która jest adwokatem lub radcą prawnym, może być zobowiązana do złożenia zeznań, a z drugiej strony ma jednocześnie obowiązek prawny i etyczny odmowy złożenia zeznań w sytuacji, w której ich treść mogłaby naruszyć istotę tajemnicy zawodowej. W konsekwencji może zatem dojść do konieczności dokonania przez tegoż prawnika trudnego wyboru właściwej drogi postępowania. Autor analizuje uregulowania prawne w tym zakresie oraz podejmuje próbę odpowiedzi na tak istotny dylemat.
- PozycjaDelegacyjna właściwość sądu ze względu na „dobro wymiaru sprawiedliwości” w postępowaniu cywilnym(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Zaborowska, PaulinaNowelizacja wprowadziła do k.p.c. klauzulę generalną – „dobra wymiaru sprawiedliwości”. Nowy przypadek właściwości delegacyjnej powoduje kontrowersje zwłaszcza co do jego wpływu na postrzeganie bezstronności sądów. Ze względu na zagwarantowane w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP prawo do rozpatrzenia sprawy przez sąd właściwy art. 44 1 k.p.c. należy interpretować ściśle. Zbyt szeroka wykładnia może prowadzić do osłabienia autorytetu wymiaru sprawiedliwości. Trzeba przyjąć, że z wnioskiem może wystąpić wyłącznie sąd właściwy miejscowo.