Celem artykułu jest wyjaśnienie różnicy między konstrukcjami w sensie fizykalnym i metafizycznym, w tym innowacjami natury: technicznej, społecznej i finansowej. W ujęciu epistemologicznym związany jest on z wyjaśnieniem prawidłowości rządzących inżynierią fizyczną i społeczną, w ujęciu ontologicznym określa charakter ich bytów oraz relacje ich ufundowania i umocowania, zaś w warstwie metodologicznej dotyczy rozróżnienia metodologii badań nauk przyrodniczych i nauk społecznych. Konceptualizacja i wyjaśnienie różnic tych rodzajów inżynierii jest ważne dlatego, że produkty inżynierii finansowej nie są konstrukcjami inżynieryjnymi w sensie fizykalnym, lecz są konstrukcjami metafizycznymi. W sensie aplikacyjnym (praktycznym), innowacyjne rozwiązania społeczno-ekonomiczne dotyczą nowych metod działania, których urzeczywistnieniem są instrumenty prawne, finansowe i organizacyjne. W sensie substancjonalnym środkiem realizacji celów, do których inżynieria finansowa jest wykorzystywana, są wartości ekonomiczne o metafizycznych dystynkcjach, czyli empirycznie niesprawdzalne i nieweryfikowalne, co sprawia, że ów rachunek racjonalności wymyka się kryterium demarkacji. Dodatkowo weryfikacja stworzonych konstrukcji odbywa się jednak nie w laboratoriach badawczych, lecz drogą wiwisekcji, czyli w drodze eksperymentów społecznych. Można wręcz zaryzykować stwierdzenie, że w wymiarze instrumentalnym inżynieria finansowa jest formą współczesnej alchemii.

This article aims to explain the differences between the structures in the physical and metaphysical sense, including innovations of technical, social and metaphysical nature. The epistemological approach to the problem is associated with an explanation of the regularities governing the physical and social engineering, the ontological approach helps to define the nature of their beings and their relations of their empowerment and funding, on the methodological layer it concerns the distinction of the methodology of natural and social sciences. Conceptualization and explanation of the differences of these types of engineering is important because that products of financial engineering are not engineering structures in the physical sense, but they are metaphysical constructs. In terms of application (practice), innovative socio-economic solutions deal with new methods, which are the completion of legal, financial and organizational instruments. In the substantional sense the economic values of metaphysical distinctions are the means of achieving the objectives of the financial engineering, that is empirically untestable and unverifiable. Additionally, verification of the designed structures is not done in the research laboratories, but by vivisection, that is, through social experiments. One can even venture to say that the instrumental dimension of financial engineering is a form of modern alchemy.