Przemiany demograficzne a rozwój szkolnictwa wyższego w Polsce

Tekst przedstawia wpływ czynników demograficznych na zmiany zachodzące w szkolnictwie wyższym w Polsce. Głównymi bodźcami warunkującymi owe zmiany są wyże i niże demograficzne. Wyż demograficzny doprowadził w latach 1990–2007 do boomu edukacyjnego na poziomie szkolnictwa wyższego. Wśród pozytywnych aspektów charakteryzujących ten okres należy wymienić powstanie i dynamiczny rozwój niepublicznych szkół wyższych, ułatwiony dostęp do edukacji na poziomie szkolnictwa wyższego, wzrost współczynnika skolaryzacji i odsetka osób z wykształceniem wyższym. Słabą stroną procesu umasowienia kształcenia jest zbyt wysoki odsetek studentów kształcących się w trybie niestacjonarnym i pojawienie się na rynku pracy nadmiernej liczby absolwentów kierunków pedagogicznych, humanistycznych i społecznych, przy jednoczesnym ich deficycie na kierunkach technicznych i ścisłych. Jednak po latach rozkwitu szkolnictwa wyższego przypuszcza się, że prognozowany na lata 2017–2027 niż demograficzny wywoła prawdopodobnie upadek wielu uczelni wyższych. Należy pamiętać, że zaprezentowane analizy mają ograniczony, jednostronny charakter. Odwołanie się do czynników demograficznych daje zawężone pole wnioskowania. Wprawdzie rozmiary populacji stwarzają potencjał (lub jego brak), jednak dopiero konkretne warunki społeczno-gospodarcze mogą doprowadzić do jego wykorzystania lub zaprzepaszczenia.

The article concentrates on demographic factors influence on changes taking place in higher education system in Poland. The main impulses determining these changes are population explosions and busts. The population explosion has led to education boom in higher education in years 1990–2007. Dynamic evolution of non-public colleges, facilitation of access to higher education, the growth of percentage of people with higher education must be mentioned among positive aspects characterizing this period of time. On the contrary, too many students on extra-mural studies, too many graduates after pedagogy, social sciences and humanities are negative aspects of the same process. However, predicted baby bust during 2017–2027 years may cause a collapse of many colleges. One must remember that presented analysis are one-sided and limited. The exploitation of demographic data gives narrow analysis field. The population size makes potential (or its lack), but especially specific socio-economic conditions may result in this potential use or ruin.