Acta Iuridica Resoviensia nr 4 (35) 2021
URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/7497
Przeglądaj
Ostatnio nadesłane materiały
Pozycja Wyzwania i przeszkody w realizacji współpracy w transgranicznej administracji służby zdrowia(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Zieliński, GrzegorzKatalog podmiotów współpracujących ze sobą w realizacji zadań z dziedziny ochrony zdrowia jest różnorodny. Obejmuje on zarówno podmioty wchodzące w skład organów władzy publicznej oraz podmioty prywatne. Warunki i zakres udzielania świadczeń medycznych są rezultatem współdziałania organów administracji i służby zdrowia. 24 kwietnia 2011 r. weszła w życie dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2011/24/UE z 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej. Perspektywa skutecznej administracji współpracującej stała się zatem nie tylko krajowa, ale także wspólnotowoeuropejska, a nawet ogólnoświatowa. Celem niniejszego artykułu jest omówienie przeszkód, aktualnych stanów prawnych i sformułowanie wniosków dotyczące rozwiązań ustawodawczych de lege ferenda w efektywnej realizacji zadań stających przed administracją współpracującą w obszarze służby zdrowia.Pozycja Rola podmiotów leczniczych w procesie zmian legislacyjnych na przykładzie działań związanych z epidemią wirusa SARS-CoV-2(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Wrześniewska-Wal, IwonaCelem artykułu jest pokazanie roli podmiotów leczniczych na różnych etapach działań związanych z epidemią wirusa SARS-CoV-2 w kontekście intensywnych w tym okresie zmian legislacyjnych w ochronie zdrowia, scharakteryzowanie wprowadzonych zmian i ocena ich racjonalności z punktu widzenia gwarancji konstytucyjnych takich wartości, jak życie i zdrowie, a także przez pryzmat zasady ostrożności. W opracowaniu posłużono się powszechnie stosowaną w prawie metodą formalno-dogmatyczną. Pierwsza część obejmuje analizę przepisów wprowadzonych wiosną 2020 r., na początku walki z epidemią wirusa SARS-CoV-2. Druga to już badanie przepisów prawa, które od początku pandemii szczegółowo regulowały zadania i zakres opieki stacjonarnej (tj. szpitale jednoimienne i oddziały zakaźne) oraz działalność laboratoriów, a także zmian, które zostały wprowadzane przed jesienną falą zachorowań na COVID-19. Trzecia część to obecnie prowadzony Narodowy Program Szczepień.Pozycja Udział organizacji zawodowych w kontroli nad należytym wykonywaniem zawodów związanych z gospodarką nieruchomościami po deregulacji w Polsce na tle rozwiązań brytyjskich(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Wilkowska-Kołakowska, DorotaDeregulacja zawodów związanych z gospodarką nieruchomościami, która miała miejsce w 2014 r., otworzyła nowe możliwości współpracy państwa i jego administracji z różnymi rodzajami organizacji zawodowych, które przejęły od niego całkowicie lub częściowo zadanie kontroli nad należytym wykonywaniem zawodów związanych z gospodarką nieruchomościami. Jako tło rozważań posłużyły ze względu na ich sięgającą nieraz XVIII w. tradycję i historię organizacje zrzeszające profesjonalistów w zakresie nieruchomości funkcjonujące w Wielkiej Brytanii. Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań dotyczących prawnych podstaw działania i kompetencji organizacji zawodowych o charakterze publicznoprawnym (samorządów zawodowych) i prywatnoprawnym (stowarzyszeń) i ich wpływu na wykonywanie zawodów związanych z gospodarką nieruchomościami. Zamierzam wykazać, że organizacje zawodowe działające w formie samorządów zawodowych lub stowarzyszeń są podmiotami, które dzięki odpowiedniemu ukształtowaniu przepisów prawnych i regulacji wewnętrznych wykonują efektywną kontrolę dostępu i wykonywania zawodów związanych z nieruchomościami.Pozycja Konstytucyjne mechanizmy zapewnienia bezpieczeństwa państwa w kontekście ochrony praw człowieka(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Trubalski, ArturCelem opracowania jest przedstawienie regulacji konstytucyjnych dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa państwa w kontekście ochrony praw człowieka i ograniczeń z tym związanych. Stanowi to pierwszy etap dla dalszych badań w zakresie szczegółowych relacji pomiędzy rozwiązaniami prawnymi zawartymi w poszczególnych gałęziach prawa i ich oddziaływaniem na kwestie ograniczeń w zakresie korzystania z praw i wolności człowieka i obywatela. Praktyka funkcjonowania Rzeczypospolitej Polskiej na przestrzeni ostatnich kilkunastu miesięcy sprawiła, iż problematyka tych relacji zyskała na znaczeniu. W związku z tym zasadne jest przedstawienie oraz bliższa analiza tych zagadnień, poczynając od poziomu regulacji konstytucyjnych, które stanowią punkt wyjścia dla bardziej szczegółowych regulacji, choćby z zakresu prawa cywilnego czy administracyjnego.Pozycja Polityczno-prawne inspiracje teologii trynitarnej Tertuliana(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Tomasiewicz, MarcinArtykuł zmierza do wykazania, iż zaproponowana przez Tertuliana (rzymskiego prawnika i teologa piszącego w pierwszych dekadach III w.) koncepcja Trójcy jest inspirowana myślą polityczną i prawną. Poprzez pojęcie substancji Tertulian kładzie fundament jedności Trójcy. Jednocześnie zaproponowane przez niego wyjaśnienie tej jedności zdradza daleko idące podobieństwo do filozoficznej koncepcji monarchii we wczesnym pryncypacie. Kluczem do rozróżnienia Ojca, Syna i Ducha okazuje się greckie pojęcie ekonomii, które Tertulian oddaje za pomocą łacińskiego słowa dispensatio. Obydwa te terminy bardzo korespondują z pojęciem władzy administracyjnej. Dziedzictwo nauki prawa jest szczególnie widoczne w konstrukcji pojęcia Osoby. Termin persona miał zastosowanie w myśli jurysprudencji. Prawnicza koncepcja osoby odpowiada funkcjonalnemu użyciu tego terminu przez Tertuliana, który starał się w ten sposób oddać zróżnicowanie Osób w ramach jednego Bóstwa.Pozycja Zabezpečovacie opatrenia podľa civilného sporového poriadku(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Sudzina, MilanAutor v článku nazvanom „Zabezpečovacie opatrenia podľa Civilného sporového poriadku” analyzuje problematiku inštitútu zabezpečovacích opatrení nariadených súdom. Cieľom tohto príspevku je podrobne sa zaoberať zriadením a vznikom, zrušením a zánikom zabezpečovacích opatrení. V príspevku je pozornosť venovaná účelu a predpokladom nariadenia zabezpečovacích opatrení, ktoré boli do Civilného sporového poriadku zavedené z dôvodu, že predchádzajúca právna úprava predbežných opatrení podľa Občianskeho súdneho poriadku neumožňovala zriadiť záložné právo za účelom zabezpečenia peňažnej pohľadávky veriteľa.Pozycja Konwalidacja nieuchylenia cywilnego wyroku zaocznego w wyroku kończącym sprawę(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Sowul, ŁukaszKodeks postępowania cywilnego przewiduje instytucję wyroku zaocznego. W przypadku wniesienia od niego skutecznego sprzeciwu dochodzi do merytorycznego rozpoznania sprawy. Sąd wydaje wyrok, którym wyrok zaoczny w całości lub części utrzymuje w mocy albo uchyla go i orzeka o żądaniu pozwu bądź też pozew odrzuca lub postępowanie umarza. Jeżeli więc orzeka się o żądaniu, to należy również uchylić wcześniejszy wyrok. Gdy się tego nie uczyni, to mamy do czynienia z sytuacją, gdzie w obiegu prawnym pozostają dwa orzeczenia w tej samej sprawie. W niniejszym opracowaniu przedstawiono koncepcje dotyczące naprawienia rzeczonego błędu, w szczególności w oparciu o aktualne stanowisko Sądu Najwyższego. Zdaniem autora argumentacja Sądu Najwyższego jest nie do obronienia, natomiast omawiana tematyka jest na tyle skomplikowana i niejasna, że w obecnym stanie prawnym nie da się w sposób jednoznaczny ustalić sposobu konwalidacji braku uchylenia wyroku zaocznego.Pozycja Współpraca między publicznymi służbami zatrudnienia a agencjami zatrudnienia w zakresie realizacji polityki rynku pracy(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Przeklasa, DorotaW niniejszym opracowaniu poruszono problematykę współpracy między publicznymi służbami zatrudnienia a agencjami zatrudnienia w zakresie realizacji polityki rynku pracy w Polsce. Po ogólnej charakterystyce tych instytucji rynku pracy przedstawiono ramy prawne i formy realizacji współpracy między nimi oraz zidentyfikowano – w oparciu o wyniki badań i raporty – dotychczasowe obszary współpracy, wskazując możliwe kierunki jej rozwoju. Poszukiwano odpowiedzi na dwa zasadnicze pytania: 1. Jaki charakter mają relacje pomiędzy publicznymi służbami zatrudnienia a agencjami zatrudnienia? 2. W jakim stopniu te relacje (współpraca/rywalizacja) wpływają na efektywność działań, ewentualnie jak można wzmocnić współpracę tych podmiotów?Pozycja Indywidualny plan badawczy w świetle ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce – teoria i praktyka(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Pietrzyk-Tobiasz, BarbaraW 2019 r. zaczął w Polsce funkcjonować nowy model kształcenia doktorantów – szkoły doktorskie. W ramach tego modelu przewidzianych zostało wiele nowych rozwiązań mających na celu podniesienie jakości kształcenia doktorantów. Jednym z takich rozwiązań jest opracowywanie przez doktoranta w uzgodnieniu z promotorem indywidualnego planu badawczego, który jest następnie przedstawiany podmiotowi prowadzącemu szkołę doktorską. Plan ten odgrywa doniosłą rolę w procesie kształcenia doktorantów. Z jednej strony określa on aktywności służące przygotowaniu rozprawy doktorskiej, z drugiej zaś jest mechanizmem kontroli pracy doktoranta, bowiem realizacja planu podlega ocenie śródokresowej w połowie okresu kształcenia. Niestety praktyka stosowania nowych przepisów dotyczących indywidualnego planu badawczego unaocznia szereg rozbieżności w ich interpretowaniu. Podejmowanie tej tematyki może się przyczynić do wyjaśnienia istniejących wątpliwości oraz prowadzić do refleksji nad kształtem przyjętych rozwiązań.Pozycja Umowa publicznoprawna – niewykorzystana szansa(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Pawłowski, SławomirUmowa publicznoprawna (umowa administracyjna) jest jedną z tych form prawnych działania administracji publicznej, której potencjał w Polsce wciąż pozostaje niewykorzystany. Występuje tylko jako rozwiązanie szczególne, brak natomiast rozwiązania o charakterze systemowym, stanowiącego generalną podstawę do ich zawierania. Tymczasem w większości krajów europejskich jest ona trwałym elementem systemu prawnego, zazwyczaj ogólnej procedury administracyjnej. W Polsce mimo podjętych kilku prób jej uregulowania ostatecznie nie zakończyły się one powodzeniem. Stąd ciągle nie może ona stanowić alternatywy dla klasycznej formy działania administracji publicznej – aktu administracyjnego. W konsekwencji wielu umów zawieranych przez administrację traktowanych jest jako cywilnoprawne. Często jest to czynione pomimo braku charakterystycznej dla prawa prywatnego swobody kontraktowania.Pozycja Prawo właściwe dla umów z zakresu prawa własności intelektualnej, ze szczególnym uwzględnieniem umów licencyjnych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Olejnik, KarolNiniejszy artykuł podejmuje problematykę ustalania prawa właściwego dla umów z zakresu prawa własności intelektualnej w ogólności. Po przystąpieniu przez Polskę do Unii Europejskiej w stosunkowo krótkim okresie obowiązywały na jej terytorium różne akty prawne regulujące tę materię. Autor przedstawia aktualną procedurę ustalania prawa właściwego dla umów o przeniesienie praw niematerialnych i kontraktów licencyjnych na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 593/2008 z 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I). Zaprezentowano kolejność działań przy ustalaniu prawa właściwego – począwszy od swobody wyboru prawa, przez sztywne reguły kolizyjne i koncepcję świadczenia charakterystycznego, aż po klauzule korekcyjne. Jednocześnie w tekście dokonano ogólnego porównania obecnie obowiązujących regulacji z przepisami konwencji rzymskiej z 1980 r., która była podstawą dzisiejszych unijnych rozwiązań. Autor szczególny nacisk położył na umowy o korzystanie z praw własności intelektualnej, dla których ustalenie właściwego prawa przysparza znacznie więcej problemów praktycznych.Pozycja La libertà economica durante il COVID-19 in Italia – i condizionamenti e le limitazioni(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Nuzzo, BeataLa società italiana, come altre società di stampo liberale, si è trovata ad affrontare l’emergenza sanitaria causata dal virus SARS-CoV-2, che ha comportato drastiche limitazioni di alcune libertà fondamentali costituzionalmente protette, tra cui la libertà personale, la libertà di movimento, la libertà di riunione, nonché la libertà di iniziativa economica, comprimendole fino quasi ad annullarle. Per questo è sorto il problema di stabilire i confini entro i quali la limitazione, se non la privazione, di quelle libertà può dirsi compatibile con i principi superiori dell’ordinamento, previsti dalle costituzioni e dalle carte internazionali sui diritti umani. Ciò che desta perplessità dal punto di vista costituzionale non sono tanto le misure restrittive in sé, quanto le modalità con cui esse sono state adottate nell’ordinamento italiano, e che sono molto evidenti nell’esempio della libertà di iniziativa economica.Pozycja Pojedynek – uprzywilejowane zabójstwo(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Nowak, AndrzejArtykuł omawia uprzywilejowany typ zabójstwa, jakim był pojedynek traktowany jako forma rozstrzygania sporów, ze szczególnym uwzględnieniem unormowań zawartych w Kodeksie karnym z 1932 r. oraz tzw. kodeksach honorowych. W opracowaniu przedstawiono również analizę najpopularniejszego aktu „obowiązującego” na terenie naszego kraju przed II wojną światową, tj. kodeksu Boziewicza.Pozycja Obowiązkowe szczepienia ochronne a formalna przesłanka klauzuli limitacyjnej konstytucyjnych praw i wolności(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Miaskowska-Daszkiewicz, KatarzynaObowiązek poddania siebie lub dziecka szczepieniom ochronnym może być niewątpliwie postrzegany jako ograniczenie w sferze konstytucyjnego prawa do decydowania o swoim życiu osobistym (art. 47 Konstytucji RP). Ingerencja ta staje się jednak dopuszczalna przy uwzględnieniu ogólnej klauzuli limitacyjnej wynikającej z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Obok kryteriów o charakterze materialnym generalna klauzula formułująca przesłanki ograniczania praw i wolności konstytucyjnych wymaga ustawowej formy ograniczenia. W perspektywie ulokowania niektórych rozwiązań dotyczących obowiązku szczepiennego w rozporządzeniu wykonawczym oraz Programie Szczepień Ochronnych powstały wątpliwości co do zgodności regulacji obowiązku szczepiennego z formalnym warunkiem ulokowania go w ustawie. Celem niniejszego artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o sprostanie przez prawodawcę tej przesłance. Na podstawie przeprowadzonej analizy materiału normatywnego, orzecznictwa oraz poglądów doktryny uprawnione jest stwierdzenie, że aktualnie obowiązujące rozwiązania prawne odpowiadają zasadzie wyłączności ustawowej formy ograniczania praw i wolności konstytucyjnych.Pozycja Zapewnienie bezpieczeństwa w sporcie w odniesieniu do wybranych zadań oraz statusu prawnego polskiej agencji antydopingowej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Masłowski, PatrykZapewnienie bezpieczeństwa w sporcie to jeden z najważniejszych aspektów wpływających na ogólnospołeczny pozytywny odbiór tej istotnej sfery życia codziennego. Pod pojęciem wspomnianego bezpieczeństwa należy rozumieć zapobieganie możliwości powstania jakiegokolwiek zagrożenia w stosunku do kibiców jako uczestników np. masowych imprez sportowych, jak i sportowców, którzy poprzez stosowanie niedozwolonego dopingu w sporcie nie tylko dopuszczają się oszustwa i jednocześnie łamania fundamentalnej dla sportu zasady fair play, ale też narażają się na utratę zdrowia, a nawet życia w związku z ryzykiem, jakie z punktu widzenia medycznego może nieść stosowanie nielegalnego dopingu. Na podstawie ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie, która weszła w życie w 2017 r., głównym podmiotem odpowiedzialnym za walkę z tym negatywnym zjawiskiem stała się Polska Agencja Antydopingowa (POLADA), której struktura organizacyjna oraz uprawnienia odpowiadają ogólnoświatowym standardom, jakie poprzez swoją skuteczną działalność wykształciła Światowa Agencja Antydopingowa (WADA). W niniejszym artykule omówiono wybrane aspekty dotyczące problematyki dopingu w sporcie, a także status prawny oraz zadania POLADA.Pozycja Współdziałanie wewnętrzne i zewnętrzne jednostek samorządu terytorialnego – zagadnienia wybrane(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Małecka-Łyszczek, MagdalenaWspółdziałanie na poziomie struktur samorządowych przybierać może postać: 1) współdziałania wewnętrznego, tj. przebiegającego w odniesieniu do struktur samej administracji, i 2) współdziałania zewnętrznego, tj. łączącego potencjał administracji z podmiotami niepublicznymi. Niniejszy artykuł dotyczy współpracy struktur administracji samorządowej, zaś szczególną uwagę skoncentrowano na następujących problemach szczegółowych: 1) współdziałanie jako warunek sine qua non urzeczywistniania koncepcji współzarządzania; 2) współdziałanie jako element mający wpływ na skuteczność działania administracji; 3) współdziałanie jako element wymagający należytej komunikacji.Pozycja Kondycja audytu wewnętrznego w jednostkach samorządu terytorialnego z uwzględnieniem jakości audytu prowadzonego przez usługodawcę(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Łukaszuk, AnnaAudyt wewnętrzny stanowi istotny elementy kontroli zarządczej, a tym samym bezpośrednio wpływa na jakość zarządzania w JST. Sprawnie funkcjonujący audyt wewnętrzny stanowi wsparcie dla kierowników JST w osiąganiu założonych celów i zadań. Na przestrzeni lat funkcjonowania audytu wewnętrznego w JST można dostrzec zarówno umocnienie jego roli w tych jednostkach, jak i szereg powtarzających się nieprawidłowości. W toku przeprowadzonych kontroli przez NIK, a także wniosków z ankiet Ministerstwa Finansów nasuwa się wniosek, że jakość audytu wewnętrznego w JST jest bezpośrednio związana z formą organizacji audytu wewnętrznego, jaką jest prowadzenie audytu przez usługodawcę. Błędy oraz nieprawidłowości ujawnione w toku powyższych kontroli wymuszają bezzwłoczne wprowadzenie rozwiązań mających na celu usprawnienie i podniesienie jakości audytu wewnętrznego wykonywanego przez usługodawców w JST.Pozycja Współdziałanie w procesie stosowania prawa – krytycznie o regulacjach obowiązujących w zakresie wydawania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Lewicki, MarekObowiązujące regulacje prawne normujące procedurę i przesłanki wydawania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych wymagają jako warunek wydania takiego zezwolenia uzyskania pozytywnej opinii gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych o zgodności lokalizacji punktu sprzedaży z określonymi uchwałami rady gminy. W ocenie autora artykułu, zważywszy na szereg okoliczności, przede wszystkim zaś przedmiot wymaganej opinii niewymagający dysponowania szczególnymi kompetencjami niedostępnymi organowi wydającemu zezwolenia, wprowadzenie tej formy współdziałania przy wydawaniu zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych nie znajduje uzasadnienia i może zostać wyeliminowana bez szkody dla merytorycznej poprawności wydawanych w tym zakresie decyzji.Pozycja Institutions authorized to prevent and combat phenomenon of corruption in Poland(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Kułak, IzabelaCorruption is a threat to people, society, the state and the economy. It is a phenomenon that particularly harms the basic principles of the functioning of the country. This article focuses on entities authorized to prevent corruption. Individual bodies, services and institutions obliged to fight corruption and equipped with a number of competences that facilitate the performance of their tasks are discussed. The Central Anticorruption Bureau, the Internal Security Agency, the Police, the Public Prosecutor’s Office and other entities forming the system of prevention and combating corruption crime in Poland are presented. To discuss the subject it is necessary to refer to legal acts and the literature. The aim of this description, however, is not a comprehensive presentation of the subject matter indicated in the title, as it seems impossible to provide an exhaustive study of each entity authorized to prevent corruption in only one article. Due to the limited scope of the article only a synthetic presentation of the subject matter has been presented.Pozycja Partycypacja cudzoziemców w gminach – zagadnienia administracyjnoprawne(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Kruszyńska-Kośmicka, Marlena; Princ, MarcinPrzedmiotem rozważań zamieszczonych w niniejszym artykule są rozwiązania prawne, które stanowią ramy partycypacji społecznej cudzoziemców w procesach decyzyjnych podejmowanych na poziomie samorządu terytorialne. Autorzy zastanawiają się, czy regulacje prawne w tym zakresie zostały należycie ukształtowane. Opracowanie zawiera również przykłady działań podejmowanych przez niektóre gminy na rzecz zwiększenia udziału cudzoziemców we wspólnotach samorządowych.