Specyfika zadłużenia publicznego krajów Afryki Subsaharyjskiej

Celem artykułu jest pokazanie, jak zadłużenie publiczne hamowało wzrost gospodarczy w Afryce Subsaharyjskiej oraz jakie czynniki doprowadziły do jego akumulacji. Opracowanie wskazuje także główne cechy zadłużenia publicznego w tej części świata oraz przedstawia działania, które były podejmowane, aby ograniczyć jego poziom. Wśród przyczyn narastania problemów zadłużenia można wyróżnić zarówno te o charakterze wewnętrznym, jak i zewnętrznym. Wysiłki zmierzające do redukcji zadłużenia publicznego w Afryce Subsaharyjskiej w latach 90. na warunkach z Londynu i Neapolu okazały się nieskuteczne. Rosnąca presja, by podjąć działania ograniczające zakres skrajnego ubóstwa w tych krajach doprowadziła do zatwierdzenia Inicjatywy dla Biednych Krajów Nadmiernie Zadłużonych (HIPC). Miała ona na celu ograniczenie negatywnego wpływu zadłużenia na wzrost wyrażonego jego relacją do PKB. Analizy DSA (Debt Sustainability Analysis) traktując oddzielnie zadłużenie każdego kraju ułatwiły jego dalsze redukcje aż do osiągnięcia poziomu uznawanego za bezpieczny. W konsekwencji wzrosły wydatki na cele rozwojowe, a to z kolei zaowocowało szybszym wzrostem gospodarczym i większą odpornością na skutki światowego kryzysu gospodarczego. Warunki spłaty zadłużenia publicznego w Afryce Subsaharyjskiej zależą od rodzaju wierzycieli. Koszt obsługi zadłużenia jest najwyższy, gdy jest ono udzielone przez wierzycieli prywatnych. Dlatego też ten rodzaj zadłużenia najbardziej hamuje wzrost gospodarczy. Obecnie za największe wyzwanie, przed którym stoi większość krajów Afryki Subsaharyjskiej, uznaje się utrzymanie zadłużenia na poziomie uznawanym za bezpieczny.

The aim of the paper is to show how high level of public debt was impeding Sub-Saharan African economic growth and which factors were contributing to this process. It also points out main features of public debt in the region and presents efforts undertaken to reduce indebtedness. Among the causes of public indebtedness in Sub-Saharan Africa both internal and external factors can be distinguished. Efforts to reduce Sub-Saharan African indebtedness on London and Naples Terms in 1990’s were inefficient. Growing pressure to lift these countries out of extreme poverty resulted in a change of approach. Heavily Indebted Poor Countries Initiative started to deal with debt in a different manner aiming to reduce its negative impact on growth expressed as debt/GDP ratio. Debt Sustainability Analysis, evaluating separately each country’s level of indebtedness, facilitated further debt reductions to sustainable levels. Dedicating additional resources to the development issues resulted in better growth prospects and resilience to turmoil in the global economy. Capital was borrowed to Sub-Saharan African countries on different terms depending on the kind of creditors. Debt servicing costs are highest when it is due to private creditors. That is why this type of indebtedness is the most harmful to economic growth. Nowadays the biggest challenge for the majority of Sub-Saharan African countries is to maintain their indebtedness on sustainable levels.