Acta Iuridica Resoviensia nr 2 (33) 2021
URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/6800
Przeglądaj
Ostatnio nadesłane materiały
Pozycja Odpowiedzialność karna nieletnich w kontekście neuroprawa (neurolaw) – zagadnienia wybrane(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Ziobroń, AgataW artykule podjęto tematykę odpowiedzialności karnej osób nieletnich. Przedstawiono praktykę w zakresie stosowania technik neurobiologicznych w celu określenia zdolności do występowania w procesie i przypisywalności odpowiedzialności za popełniony czyn (neurolaw in juvenile justice). Podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy tego typu środki mogłyby okazać się użyteczne w kontekście stworzenia uniwersalnego narzędzia mogącego doprowadzić do ujednolicenia zasad odpowiedzialności karnej nieletniego w Unii Europejskiej. Z uwagi na podjętą problematykę opracowania skoncentrowano się zwłaszcza na aspektach dotyczących stopnia rozwoju nieletniego. Postawiono hipotezę, iż neuroprawo może okazać się w ograniczonym stopniu użyteczne w kontekście oceny kryterium niepoczytalności, natomiast nieprzydatne w odniesieniu do ewentualnego przedefiniowania pojęcia nieletniości.Pozycja Istota tajemnicy ubezpieczeniowej ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności za jej naruszenie(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Wysocka, IzabelaTajemnica ubezpieczeniowa jest instytucją prawa publicznego, która wprowadzona została do systemu prywatnego. Celem tej instytucji jest ochrona gwarancji konstytucyjnych, takich jak prawo do prywatności, a także stanowi ochronę dóbr osobistych człowieka. Z tego faktu rodzi się szeroka odpowiedzialność podmiotu za naruszenie tajemnicy ubezpieczeniowej. Dopatrywać się można odpowiedzialności cywilnej jako naruszenia umownego oraz odpowiedzialności deliktowej. Ponadto podmiot zobowiązany do zachowania tajemnicy ubezpieczeniowej, który narusza ten obowiązek, może być dotknięty odpowiedzialnością karną, której podstawa znajduje źródło w kilku ustawach. Warto również zaznaczyć rolę odpowiedzialności administracyjnej, w której naruszenie obowiązku zachowania tajemnicy jest traktowane jako delikt administracyjny. Z uwagi na powyższe istotą tajemnicy ubezpieczeniowej jest zapewnienie ochrony na gruncie prawa cywilnego, karnego oraz administracyjnego.Pozycja Nieobyczajny wybryk (art. 140 k.w.)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Wróbel, AdamAutor podejmuje analizę kwestii związanych z wykroczeniem nieobyczajnego wybryku, który określony został w art. 140 k.w. Narracja wiedzie przez zagadnienia: przedmiotu – ochrony, zamachu – którym jest moralność i obyczajność w perspektywie publicznej oraz porządek publiczny; formy popełnienia wykroczenia – ma ono charakter powszechny i przybrać może postać działania. Rozpatrywane wykroczenie dla swego zaistnienia nie musi zostać zrealizowane „bezpośrednio” w przestrzeni publicznej. Wystarczy, aby nieobyczajny wybryk mógł zostać dostrzeżony przez inne osoby. Nieobyczajny wybryk nie musi za każdym razem mieć charakteru zachowania naruszającego wstydliwość, eksponującego publicznie intymne lub obsceniczne zachowania seksualne, lecz może naruszać obyczajność również na inne sposoby. Nieobyczajny wybryk może być w zakresie strony podmiotowej zrealizowany umyślnie albo nieumyślnie. Artykuł 140 k.w. typizujący analizowane wykroczenia może występować – od strony kwalifikacji prawnej – w zbiegu (pozornym czy rzeczywistym) z określonymi przepisami typizującymi konkretne przestępstwa albo wykroczenia.Pozycja Tajemnica bankowa i jej ograniczenia(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Wierzbowski, MariuszCelem artykułu jest omówienie problematyki tajemnicy bankowej, a w szczególności jej ograniczeń. Konkretnej analizie poddane zostały uprawnienia instytucji rządowych do informacji objętych tajemnicą bankową, a także regulacje międzynarodowe, które tworząc zautomatyzowany sposób ich wymiany, wpływają znacznie na niezawisłość tajemnicy bankowej. Powyższe względy zostały przedstawione na tle ochrony danych osobowych oraz prawa do prywatności klientów instytucji finansowych. Całość rozważań prowadzi do odpowiedzi na pytania, jak duże znaczenie ma współcześnie tajemnica bankowa oraz jak głęboko sięgające jest jej złagodzenie. Badanie zostało oparta na metodzie prawno-dogmatycznej oraz opisowej.Pozycja Kradzież tzw. plastikowego pieniądza – rozważania nad pojęciem karty płatniczej i jej kradzieżą(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Szajna, Arkadiusz P.Przedmiotem rozważań poczynionych w niniejszym artykule są zagadnienia związane z pojęciem karty płatniczej oraz kwalifikacją prawną jej kradzieży w zależności od tego, czy jest to karta płatnicza, bankomatowo–płatnicza, czy karta bankomatowa. Autor po przeanalizowaniu literatury oraz orzecznictwa dochodzi do przekonania, iż wyłącznie kradzież karty bankomatowej wypełnia znamiona występku z art. 278 § 5 k.k., natomiast kradzież karty z funkcją płatniczą w zależność od wartości przedmiotu wykonawczego może wypełniać znamiona kradzieży z art. 278 § 1 k.k. (w przypadku, gdy wartość przedmiotu wykonawczego przekracza 500 zł) lub wykroczenia z art. 119 § 1 k.w. (w przypadku, gdy wartość przedmiotu wykonawczego nie przekracza 500 zł). Konkludując, zwraca również uwagę na to, iż w sytuacji, gdy doszło do kradzieży karty posiadającej funkcję płatniczą, wartość przedmiotu wykonawczego stanowi całość dostępnego na jej podstawie pieniądza bankowego znajdującego się w chwili zaboru na rachunku jej posiadacza.Pozycja Neodkladné opatrenia podľa civilného sporového poriadku(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Sudzina, MilanAutor v článku nazvanom „Neodkladné opatrenia podľa Civilného sporového poriadku“ analyzuje problematiku tohto inštitútu v súdnom konaní, ktorý prichádza do úvahy v dvoch prípadoch, a to ak je potreba bezodkladne upraviť pomery alebo ak je obava, že exekúcia bude ohrozená. Cieľom tohto príspevku je podrobne sa zaoberať účelom a predpokladmi, ktoré musia byť splnené pre rozhodnutie súdu o nariadení neodkladného opatrenia. V príspevku je osobitná pozornosť venovaná porovnaniu s predchádzajúcou právnou úpravou predbežných opatrení podľa Občianskeho súdneho poriadku.Pozycja Schematy podatkowe a tajemnica zawodowa wybranych zawodów zaufania publicznego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Skwirowska, JustynaInstytucja schematów podatkowych została wprowadzona do polskiej Ordynacji podatkowej w 2019 r. Jest ona skutkiem implementacji dyrektywy Rady 2018/822. Polskie przepisy budzą bardzo wiele wątpliwości. Jedną z nich jest możliwość naruszenia przez nie tajemnicy zawodowej profesjonalnych pełnomocników, takich jak doradcy podatkowi, adwokaci czy radcy prawni. Podmioty te najczęściej spełniają definicję promotora w rozumieniu tych norm prawnych, który ma obowiązek raportowania schematu do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, w niektórych przypadkach nawet bez uzyskania zgody ich klienta. Niniejsze opracowanie ma na celu wykazanie, że takie rozwiązania prawne mogą być niezgodne z art. 17 Konstytucji RP.Pozycja Status społeczno-prawny kucharza w republice i cesarstwie rzymskim(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Sadowski, PiotrCelem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie statusu społecznego i prawnego kucharza w starożytnym Rzymie, zwłaszcza w okresie republiki i cesarstwa. Autor szuka w nim odpowiedzi na następujące pytania: Jaki obraz kucharza rysuje się w świetle zachowanych źródeł pozaprawnych i prawnych? Czy cocus był kimś szanowanym czy pogardzanym? W jakich celach zrzeszał się z innymi kucharzami? Kim był cocus optimus, a kim cocus mediocris i jak to rzutowało, jeśli był równocześnie niewolnikiem, na odpowiedzialność sprzedawcy? Obraz kucharza, jaki rysuje się na podstawie zachowanych źródeł literackich, epigraficznych i prawnych, jest bardzo zróżnicowany. Czasami zawód ten był u Rzymian deprecjonowany, kiedy indziej rodził bardzo pozytywne reakcje. Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza w oparciu o źródła pozaprawne: literackie czy epigraficzne prezentuje socjologiczny portret kucharza. Druga poddaje analizie wybrane aspekty prawne tego zawodu w oparciu przede wszystkim o zachowane źródła jurydyczne, zwłaszcza CTh. 7,13,8 i D. 21,1,18,1.Pozycja Podsumowanie problemów związanych z wykładnią znamienia „znacznej ilości” na gruncie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Rasała, BartłomiejCelem niniejszego artykułu było ustalenie, czy dotychczasowy dorobek orzecznictwa i piśmiennictwa pozwala na przedstawienie niebudzącego wątpliwości modelu wykładni pojęcia „znacznej ilości” użytego w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. W związku z powyższym dokonano m.in. analizy prezentowanych w tym zakresie poglądów oraz ich wzajemnego zestawienia, a także poddano je krytycznej ocenie z uwzględnieniem zarówno wykładni językowej, systemowej, jak i funkcjonalnej. Powyższe czynności pozwoliły postawić tezę, że obecnie istnieje jeden dominujący model wykładni pojęcia „znacznej ilości”. Dały ponadto podstawy do uznania za nieuzasadnione wciąż pojawiające się w literaturze oraz praktyce sądowej próby zwiększania wartości granicznej przyjmowanej przy zastosowaniu kryterium ilościowo-jakościowego oraz uwzględniania dodatkowych przesłanek warunkujących realizację powyższego znamienia.Pozycja Etyka prawnicza w Polsce w XXI wieku(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Purc-Kurowicka, Katarzyna; Jurgilewicz, BłażejW artykule zdefiniowano pojęcia etyki, prawa, etyki prawniczej, a także przedstawiono podział etyki na różne rodzaje. Określono również pojęcie kodeksu etyki zawodowej oraz opisano synergię etyki oraz prawa. Analizie poddano typy etyki prawniczej oraz rolę wolnych zawodów, w tym zawodów prawniczych, w społeczeństwie. Opisano standardy etyczne życia publicznego, a także zalecenia ogólne, które mają być realizowane w całej służbie publicznej. Przedstawiono zagadnienia związane z wykonywaniem zawodów prawniczych, a w szczególności etykę normatywną zawodów prawniczych oraz katalog podstawowych zasad etyki prawniczej. Obszarem zainteresowania artykułu objęto też kwestie statusu etyki prawniczej i jej norm, które można odczytywać jako część szerszego sporu o tzw. pozycje etyk zawodowych w stosunku do etyki ogólnej.Pozycja Aspekty tajemnicy zawodowej tłumacza przysięgłego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Prawdzik, PaulinaPrzedmiotem niniejszego artykułu jest przedstawienie kwestii tajemnicy zawodowej tłumacza przysięgłego. Problematyka ta rzadko znajduje swoje odzwierciedlenie w literaturze prawniczej. Na początku opracowania scharakteryzowano instytucję tłumacza przysięgłego. Następnie dokonano analizy tajemnicy zawodowej tłumacza. Kolejnym aspektem było zwolnienie z tajemnicy zawodowej tłumacza oraz przedstawiono lukę w prawie, do której odniósł się Rzecznik Praw Obywatelskich. Kończący artykuł fragment dotyczy sankcji za naruszenie tajemnicy zawodowej. Celem opracowania jest ukazanie specyfiki zawodu tłumacza przysięgłego oraz jego znaczenia społecznego. Tajemnica zawodowa jest istotnym elementem kwalifikacji tego zawodu jako zawodu zaufania publicznego.Pozycja „Grożąca surowa kara” jako samodzielna podstawa tymczasowego aresztowania po zmianie art. 258 k.p.k.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Nowak, AndrzejArtykuł omawia kontrowersje związane z uznawaniem za samodzielną podstawę do stosowania tymczasowego aresztowania grożącą podejrzanemu surową karę. Przedstawiono w nim stanowiska dotyczące tego problemu oparte w szczególności na brzmieniu art. 258 § 2 k.p.k. obowiązującym w okresie od 1 lipca 2015 r. do 15 kwietnia 2016 r. oraz przyczyny rezygnacji z przedmiotowej nowelizacji.Pozycja Jak uniknąć skazania w rzymskim procesie karnym? – kilka porad praktycznych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Loska, ElżbietaTekst opiera się na analizie tekstów źródłowych i literatury przedmiotu związanych z pytaniem, w jaki sposób w republikańskim Rzymie przestępca usiłował uniknąć kary przewidzianej za popełniony przez niego czyn. Artykuł dotyczy przede wszystkim tzw. praktyki squalor. Jej celem było przekonanie trybunału karnego o niewinności oskarżonego. Zgodnie z tradycją oskarżony pojawiał się na procesie w ciemnych, niejednokrotnie obdartych szatach, nieuczesany, nieogolony, jakby w żałobie. Miało to świadczyć o tym, że oskarżenie było niesłuszne i krzywdzące. Praktyka ta pokazana jest na przykładzie trzech procesów: Publiusza Korneliusza Scypiona, Rutiliusa Rufusa i Tytusa Anniusza Milona. Przebieg tych procesów różniło wiele: zarówno treść oskarżenia, wina oskarżonego, jego chęć postępowania w zgodzie z przyjętą tradycją, nastawienie doń społeczeństwa rzymskiego, jak i skutki niezastosowania squalor. W każdym z tych przypadków jednak oskarżony rezygnował z przywdziania szat żałobnych na czas procesu, co miało być demonstracją jego stosunku do postawionych mu zarzutów.Pozycja Stanisław Kryński – przyczynek do biografii(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Lewandowski, MichałJednym z polskich uczonych, którzy w młodości zamierzali związać swoją przyszłość z nauką prawa rzymskiego, był Stanisław Kryński. Fakt ten może zaskakiwać, gdyż rozgłos Kryński zyskał dzięki przekładom na język polski angielskiej poezji, a także pierwszego tomu dzieła Edwarda Gibbona Zmierzch cesarstwa rzymskiego. Przeprowadzona po raz pierwszy kwerenda archiwalna pokazuje, że w młodości bardzo interesował się jednak prawem rzymskim i nawet zamierzał napisać doktorat na temat „Iudicium familiae erciscundae w klasycznym prawie rzymskim”. Jeszcze podczas studiów na Wydziale Prawa i Nauk Państwowych Uniwersytetu Warszawskiego został asystentem prof. Ignacego Koschembahra-Łyskowskiego. Profesor został jego naukowym mentorem i to za jego sprawą mógł w 1938 r. odbyć staż naukowy w Rzymie. Plany Kryńskiego pokrzyżował wybuch II wojny światowej. Nabyte w Warszawie umiejętności udało mu się spożytkować, kiedy wykładał prawo rzymskie na Polskim Wydziale Prawa na Oksfordzie w latach 1944–1946. Po powrocie do Polski został wykładowcą w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie oraz na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Badań nad prawem rzymskim nie kontynuował.Pozycja Przestępstwo oszustwa gospodarczego z art. 297 k.k. zagrożeniem bezpieczeństwa obrotu gospodarczego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Kamuda, DorotaPrezentowany artykuł poświęcony jest problematyce przestępstwa oszustwa gospodarczego z art. 297 k.k. w kontekście zagrożenia bezpieczeństwa obrotu gospodarczego przez zachowania polegające na przedkładaniu podrobionego, przerobionego, poświadczającego nieprawdę albo nierzetelnego dokumentu lub nierzetelnego pisemnego oświadczenia w celu uzyskania świadczenia wskazanego w tym przepisie od m.in. banku czy też organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi. Bezpieczeństwo obrotu gospodarczego jest czynnikiem istotnym z punktu widzenia stabilności gospodarczej i stanowi wyznacznik polityki ekonomicznej państwa. W celu prawidłowej analizy i omówienia znamion przestępstwa z art. 297 k.k. konieczne jest uprzednie zdefiniowanie takich pojęć, jak „bank”, „środki publiczne”, „kredyt”, „pożyczka pieniężna”, „poręczenie”, „gwarancja”, „akredytywa”, „dotacja”, „subwencja”, instrument płatniczy”, „zamówienie publiczne”. Artykuł przedstawia strukturę przestępstwa oszustwa gospodarczego, jak też dokonuje analizy danych statystycznych oraz oceny funkcjonowania przepisu na gruncie praktycznym.Pozycja Klauzula dobrego samarytanina, czyli nowy kontratyp w związku z przeciwdziałaniem COVID-19(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Burdzik, MarcinKlauzula dobrego samarytanina jest nowym kontratypem, który wyłącza odpowiedzialność karną za nierażący i nieumyślny błąd medyczny. Przyjęte rozwiązanie jest z jednej strony istotnym precedensem w podejściu do problematyki błędów medycznych i stanowi wyraźny zwrot w stronę sytemu no fault. Z drugiej zaś strony może negatywnie wpływać na realizację niektórych funkcji prawa karnego. Celem artykułu jest kompleksowa analiza wprowadzonego kontratypu, próba oceny jego zasadności oraz wpływu na system opieki zdrowotnej i fundamentalne założenia polityki kryminalnej państwa w kontekście funkcji prawa karnego.Pozycja Kształtowanie się ochrony tajemnicy notarialnej ze szczególnym uwzględnieniem jej karnoprocesowych aspektów. Zarys problematyki(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Barczak, DanielCelem niniejszego opracowania jest ukazanie problematyki tajemnicy zawodowej notariusza na tle toczącego się postępowania karnego, zakresu przedmiotowego dyskrecji, przesłanek zwolnienia notariusza z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej w procesie karnym, jak też zaakcentowanie ochrony tajemnicy notarialnej w sytuacji zabezpieczenia dokumentów do celów procesu karnego. Kwestie związane z tajemnicą notarialną omówiono z perspektywy notariusza występującego zarówno w roli świadka, jak i oskarżonego. Karnoprocesowe zagadnienia obecne w polskim notariacie nie są wciąż szeroko omawianym zagadnieniem, dlatego też taki temat jest wart analizy.Pozycja Tajemnica adwokacka jako element realizacji prawa do sprawiedliwego procesu sądowego oraz prawa do poszanowania korespondencji(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Banach, NataliaProblematyka zwolnienia z tajemnicy zawodowej adwokata oraz charakter tej tajemnicy zawodowej jest szeroko poruszany zarówno w literaturze przedmiotu, jak i w doktrynie. Aby dokonać analiz tej tematyki, niezbędne było dokonanie wykładni przepisów ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze, zapisów Kodeksu Etyki Adwokackiej z dnia 14 grudnia 2011 r., Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., a także gwarancji zapisanych w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 1950 r. Wykładnia była dokonywana w zestawieniu z orzecznictwem polskich sądów powszechnych i orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Przedstawiono również pogląd Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. Zważywszy, iż tajemnica zawodowa adwokatów jest nieodłącznym elementem wymiaru sprawiedliwości, błędne byłoby pominięcie ogólnie przyjętych norm moralnych społeczeństwa w odniesieniu do procesowej roli adwokata. W opracowaniu postawiono hipotezę badawczą, iż zachowanie tajemnicy zawodowej adwokatów jest częścią realizacji prawa do rzetelnego procesu oraz prawa do poszanowania życia prywatnego. Artykuł miał na celu podkreślenie istoty zachowania tajemnicy adwokackiej przez adwokatów jako nieodłącznego elementu obrony strony postępowania oraz wskazanie rozbieżności interpretacyjnych pomiędzy polskimi sądami a orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.