Uwarunkowania redukcji nierówności dochodowych w Polsce

Celem niniejszego opracowania jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy Polska ma szansę na ograniczenie nierówności dochodowych przy jednoczesnym realizowaniu postulatów modernizacyjnych. W początkowym fragmencie pracy przedstawiony został poziom nierówności dochodowych oraz płacowych za pomocą współczynnika decylowego i Giniego oraz indeksu Theila. Na podstawie danych statystycznych wywnioskowano, że nierówności dochodowe w Polsce od roku 2005 maleją, jednak nierówności płacowe, w szczególności nierówności między regionami kraju, są coraz większe. Wysoka korelacja nierówności dochodowych i wartości Warszawskiego Indeksu Giełdowego świadczy o fakcie, że spadek nierówności dochodowych, przy jednoczesnym wzroście nierówności płacowych spowodowany był kryzysem finansowym i redukcją części spekulacyjnych dochodów kapitałowych. W dalszej części pracy zidentyfikowane zostały źródła dysproporcji dochodowych. Zostały one podzielone na te o charakterze mikroekonomicznym –związane z nierównomiernym wyposażeniem jednostek w kapitał ludzki, brakiem równości szans i preferencji oraz z paradoksami rozwoju kapitału ludzkiego, oraz instytucjonalnym –związane z odmiennymi instytucjami aglomeracji miejskich i pozostałych terenów kraju oraz Polski Wschodniej i Zachodniej. Jako ostatnia grupa przyczyn nierówności dochodowych ukazane zostały źródła makroekonomiczne –związane z liberalizacją finansów, postępem technologicznym oraz rosnącą rolą transnarodowego kapitału w gospodarce światowej. Odwołując się do wcześniej opisanych źródeł dysproporcji dochodowych przedstawione zostały możliwości ich niwelowania wraz z towarzyszącymi im trudnościami. Wykazano, że obniżenie nierówności dochodowych uwarunkowane jest przezwyciężeniem paradoksów rozwoju kapitału ludzkiego, zmianą polityki edukacyjnej, prowadzeniem polityki zwalczającej nierówności frustrujące oraz uzyskaniem międzynarodowego konsensusu na rzecz przejrzystości transakcji finansowych i ograniczania wyprowadzania zysków do rajów podatkowych.

The article claims to answer the question whether Poland has a chance to reduce income inequalities without charming modernization processes. The beginning of the paper presents the level of income and wage inequalities in Poland. For that purpose Gini coefficient, deciles ratio and the Theil index were used. On the basis of statistical data, it was concluded that income differences in Poland since 2005 have declined, however, wage inequalities, in particular inequalities between regions of the country have increased. The high correlation between income inequalities and the Warsaw Stock Exchange Index suggests that the decline in income inequalities accompanied by increasing wage inequality is caused by the financial crisis which triggered the reduction of the speculative capital income. The next part of the article investigates the sources of income inequalities. They were divided into microeconomic, institutional and macroeconomic ones. The former are related to uneven endowment with human capital, lack of equal opportunities and preferences, and the paradoxes of human capital development. The next group of sources was associated with different institutions prevailing in urban areas and other areas of the country and the Eastern and Western Poland. The latter group of causes was related to the liberalization of finance, technological change and the increasing role of transnational capital in the global economy. Referring to the previously described sources of income disparities, the possibilities of leveling income inequality (along with the accompanying difficulties) were presented. It has been shown that a reduction of income inequalities is conditioned by overcoming the paradoxes of human capital development, changes in educational policy, maintaining policies that combat frustrating inequalities and obtaining international consensus on the transparency of financial transactions and limitation of profits shifting to tax havens.