Wieloletnia prognoza finansowa jako instrument zarządzania finansami jednostek samorządu terytorialnego

Jednostki samorządu terytorialnego funkcjonują obecnie w rzeczywistości, która charakteryzuje się stale rosnącym zakresem obowiązkowych zadań koniecznych do realizacji. Zwiększające się zatem wydatki bieżące oraz ograniczenia formalne i ekonomiczne powiększania dochodów własnych powodują, że w obecnej sytuacji finansowej trudne staje się wypracowanie przez samorząd wystarczającego poziomu nadwyżek operacyjnych, koniecznych do wspierania rozwoju społeczności lokalnych. Finansowanie zadań o charakterze inwestycyjnym przy użyciu własnych zasobów pieniężnych jest zatem znacząco ograniczone i wymusza na jednostkach samorządu terytorialnego finansowanie rozwoju za pomocą funduszy zewnętrznych. Generowanie przez samorządy niewystarczających do samofinansowania inwestycji wielkości nadwyżek budżetowych powoduje, że w warunkach finansów lokalnych mamy do czynienia z budżetami deficytowymi. Możliwość przeprowadzania niezbędnych działań o charakterze inwestycyjnym pojawia się w momencie zaciągania zobowiązań dłużnych, etapowania zadań inwestycyjnych oraz długofalowego zarządzania finansami JST. W obecnym porządku prawnym władze lokalne posiadają instrument, który daje możliwość skutecznego zarządzania finansami jednostki w perspektywie długiego okresu. Wieloletnia prognoza finansowa jest narzędziem pozwalającym, z określonym prawdopodobieństwem, spojrzeć w „finansową przyszłość” oraz planować indywidualny rozwój każdej społeczności lokalnej. Przedmiotem niniejszego artykułu jest WPF jednostki samorządu terytorialnego, jej ekonomiczne i prawne aspekty, a także analiza głównych zagadnień rachunkowych wynikających z konstrukcji WPF. Autor wykaże, że wspomniany dokument daje szerokie możliwości prognostyczne w zakresie finansów JST oraz pozwala na planowanie rozwoju społeczności lokalnych w perspektywie długiego okresu. Realizacja tak postawionego celu zostanie dokonana przy pomocy dostępnej literatury, analizy aktów prawnych, dokumentów źródłowych i modelu planistycznego wieloletniej prognozy finansowej. Omówienie zagadnień będących przedmiotem niniejszego artykułu pozwoli na przedstawienie wybranych zależności zachodzących pomiędzy wartościami liczbowymi znajdującymi się we wspomnianym dokumencie. Ich prezentacja połączona z przykładami empirycznymi ukaże możliwości zarządcze WPF i może stanowić wstęp do szerszej dyskusji na temat wieloletniego planowania finansowego jednostek samorządu terytorialnego.

Local Government Units are now in reality which is characterized by a steady increase of mandatory tasks necessary for implementation. The increasing current expenditure and formal and economic restrictions of increasing own revenues mean that the current financial situation becomes difficult to develop the self-sufficient level of operating surpluses needed to support the development of local communities. Financing of investment tasks using their own financial resources is therefore significantly reduced and forces local governments to fund development with external funds. Generating insufficient surplus budgets for investments by the local governments means that in terms of local finance we deal with deficit budgets. The ability to carry out the necessary investment appears at a time of incurring debt obligations, staging of investment projects and long-term financial management of local government. In the present law local authorities have a tool that gives them the ability for effective financial management in the long-term perspective. Long-term financial forecast is a tool, which can, with a certain probability, look in the “financial future” and plan individual development of each community. The subject of this article is a long-term financial forecast of local government units, the economic and legal aspects, as well as analysis of the major accounting issues arising from the construction of WPF. The author demonstrates wide possibilities forecasting finance local government and allows for planning community development in the long-term perspective. The realization of these objective is made by using the available literature, analysis of legal acts, official documents and model of planning long-term financial forecast. Discussion of the issues of this paper presents the selected relationships between the values in the WPF document. Their presentation combined with empirical examples show WPF management capabilities and could be a prelude to a wider discussion on the multiannual financial planning of local government units.