Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza. Prawo 30 (2020)
URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/6135
Przeglądaj
Ostatnio nadesłane materiały
Pozycja Czy budynek można uznać za budowlę w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych? Glosa krytyczna do wyroku NSA z dnia 8 maja 2018 r., sygn. II FSK 1162/16(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Bobrus-Nowińska, EwelinaDla właściwej realizacji podatku od nieruchomości zasadnicze znaczenie ma poprawna kwalifikacja obiektu jako budynku lub budowli. Obecnie mamy do czynienia z precedensową sytuacją, kiedy to Naczelny Sąd Administracyjny i Trybunał Konstytucyjny zajmują w tym temacie przeciwne stanowiska. Naczelny Sąd Administracyjny wskazuje bowiem na czynniki, tj. przeznaczenie, wyposażenie oraz sposób i możliwości wykorzystania tego obiektu jako całości, Trybunał Konstytucyjny podkreśla zaś, iż o kwalifikacji budynku decydują wyłącznie cechy wskazane wprost w przepisach ustawy. Wydaje się, iż w tym przypadku jedynym słusznym rozwiązaniem jest zaakceptowanie stanowiska Trybunału, zgodnie z którym decydujące znaczenie dla przedmiotowego tematu ma wykładnia językowa. W rezultacie obiekt budowlany nie może być dla potrzeb podatku od nieruchomości jednocześnie budynkiem i budowlą, są to bowiem definicje o charakterze rozłącznym.Pozycja Antoni Dębiński, „Polityka ustawodawcza cesarzy chrześcijańskich w sprawach religijnych”, Wyd. KUL, Lublin 2020, ss. 235(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Lewandowski, MichałPozycja Zdolność aportowa w ujęciu komparatystycznym. Polskie, duńskie, francuskie i niemieckie prawo spółek a pozycja prawna aportu(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Wyszyński, FilipW artykule poruszam problematykę zdolności aportowej w ujęciu komparatystycznym. Zwracam uwagę na uregulowania obecne w ustawodawstwie polskim, które traktuję jako wyjściowe dla rozważań, a także na duńskie, francuskie i niemieckie prawo spółek. W dobie szybkiego i nowoczesnego obrotu gospodarczego aktualny model ukształtowania zdolności aportowej w spółkach kapitałowych może się wydawać wart przemyślenia lub chociażby porównania z regulacjami stosowanymi w innych państwach.Pozycja Błąd w klauzuli ostateczności(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Wojciechowska, KarolinaPrzedmiotem artykułu jest klauzula ostateczności decyzji administracyjnej, a dokładnie sytuacja, w której w tej klauzuli występuje błąd w dacie uostatecznienia się. Forma klauzuli ostateczności, choć powszechnie stosowana w praktyce organów administracji publicznej, nie posiada regulacji w k.p.a. Klasyfikuje się ją w orzecznictwie i piśmiennictwie jako czynność materialno-techniczną, rodzaj zaświadczenia, i na tej podstawie stosuje się do niej odpowiednio przepisy działu VII k.p.a. dotyczące zaświadczeń. Jako dokument urzędowy korzysta z domniemania, że zaistniały okoliczności pozwalające uznać decyzję za ostateczną. Jeżeli w dacie wskazującej ostateczność występuje błąd, to zasadniczo strona, która zastosowała się do niej, nie powinna ponosić negatywnych konsekwencji prawnych wynikających z działania organu, ponieważ działa ona w zaufaniu do organów administracji publicznej.Pozycja Zmiany administracyjno-terytorialne województwa łódzkiego w latach 1919–2002(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Wlaźlak, Władysław PiotrW artykule poddano analizie strukturę administracyjno-terytorialną województwa łódzkiego na przestrzeni prawie 100 lat jego istnienia w różnych konfiguracjach politycznych. W okresie międzywojennym po utworzeniu województwa dokonano licznych zmian w jego strukturze terytorialnej. Niestety okupacja hitlerowska zdezintegrowała te wszystkie wysiłki administracyjne. Po odzyskaniu nieodległości wrócono do wcześniejszych rozwiązań, a następnie przeprowadzono liczne reformy, tworząc nowe powiaty oraz zastępując gminy małymi gromadami. Z czasem powrócono do struktury gminnej, jednak zlikwidowano powiaty, ustanawiając dwustopniowy podział administracyjny. Jego konsekwencją był podział województwa łódzkiego pomiędzy kilka województw, zaś w centrum utworzono małe województwo ze stolicą w Łodzi. W wyniku przemian politycznych pod koniec lat 90. ubiegłego stulecia reaktywowano trójstopniowy podział administracyjny. Ponownie utworzono duże województwo łódzkie podzielone na powiaty i gminy. Jego struktura administracyjno-terytorialna i granice zewnętrzne w znacznym stopniu przypominają wcześniejsze rozwiązania. Pomimo przeprowadzonych reform administracyjnych w różnych konfiguracjach ustrojowo-politycznych udało się utrzymać spoistość terytorialną omawianego obszaru.Pozycja Uregulowania prawne nadzoru nad pomocą publiczną(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Wiklański, BartłomiejAutor porusza problematykę zagadnienia nadzoru wykonywanego przez uprawnione organy administracji państwowej oraz organy Unii Europejskiej zaangażowane w procedurę przyznawania pomocy publicznej. Przedstawia również systemy teleinformatyczne związane z procesami rejestracji przyznawanej pomocy. Celem opracowania jest zaprezentowanie głównych zasad kształtujących istotę nadzoru. W tym celu przeprowadzono analizę wybranych aktów prawnych, orzecznictwa oraz doktryny na poziomie krajowym oraz unijnym pod kątem wychwycenia mechanizmów mających determinujący wpływ na omawianą tematykę. Wynikiem rozważań jest przedstawienie struktury kształtującej procesy nadzoru na poziomie krajowym oraz unijnym, a także wskazanie głównych elementów pozwalających wyodrębnić nadzór nad pomocą publiczną jako samodzielną kategorię nadzoru prawnego.Pozycja Blaski i cienie wykonywania zawodu optometrysty w Polsce, czyli o statusie nieuregulowanego zawodu medycznego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Wierzbicka, KarolinaCelem artykułu jest podjęcie próby oceny statusu prawnego zawodu optometrysty w Polsce. W publikacji podjęto kwestie ustalenia definicji tego zawodu, historii rozwoju tej dziedziny w Polsce oraz omówienia obowiązujących regulacji prawnych i podmiotów działających na rzecz uregulowania zawodu optometrysty w Polsce.Pozycja Prawne aspekty badań klinicznych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Syroka-Marczewska, KatarzynaW ocenie autorki prawnokarne aspekty p.f. nie są w wystarczający sposób akcentowane w trwającym dyskursie naukowym. W związku z powyższym przedmiotem opracowania jest analiza przepisów prawa karnego dotyczących badań klinicznych, w szczególności art. 126a p.f. oraz art. 27 k.k. Jednocześnie warto zauważyć, że przepisy prawa karnego w obszarze badań klinicznych mają za zadanie chronić bezpieczeństwo i prawa uczestników tych badań oraz ich zdrowie, a nawet życie. Nie wyłączają jednak innych sfer odpowiedzialności, w tym odpowiedzialności cywilnej.Pozycja Prawo do obrony a odpowiedzialność karna z art. 233 § 1a k.k. – uwagi przez pryzmat wybranych orzeczeń sądów pierwszej i drugiej instancji(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Szczygieł, TomaszW artykule zaprezentowano praktykę organów ścigania i sądów w zakresie wykładni i stosowania art. 233 § 1a k.k. Wskazano na występowanie rozbieżności, jeśli chodzi o zakres prawa do obrony po nowelizacji z 2016 r. Co istotne, w opracowaniu zostało podkreślone, że niejednolitość ta przekłada się na relatywizację ponoszenia odpowiedzialności karnej w zależności od poglądów konkretnego organu na rozumienie art. 233 § 1a k.k. Organy ścigania, a także sądy w ramach tej samej apelacji prezentują często odmienne zapatrywania na tę kwestię. Zwrócono również uwagę na fakt pogłębiającego się zjawiska naruszania art. 313 k.p.k. w związku z treścią art. 233 § 1a k.k., który w niektórych przypadkach staje się instrumentem sprawdzania prawdomówności osób podejrzanych przesłuchiwanych w charakterze świadków. W artykule zwrócono też uwagę na wzrost penalizacji przejawiający się wtórną odpowiedzialnością karną z art. 233 § 1a k.k. za pierwotnie popełnione przestępstwo.Pozycja Ewolucja pojęcia niepełnosprawności na gruncie prawa polskiego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Skóra, MichałNiepełnosprawność jest jednym z największych problemów współczesnego społeczeństwa. Jest to zjawisko wielowymiarowe, o czym świadczą liczne klasyfikacje i definicje niepełnosprawności tworzone przez przedstawicieli różnych dziedzin nauki. W piśmiennictwie przyjmuje się model medyczny oraz społeczny niepełnosprawności. Analizując regulacje prawne, należy stwierdzić, że przeważa społeczny model niepełnosprawności, czyli ograniczeń dotyczących osób niepełnosprawnych oraz możliwości ich funkcjonowania w społeczeństwie. Autor charakteryzuje definicję niepełnosprawności na gruncie ustawodawstwa krajowego.Pozycja Dostępność świadczeń zdrowotnych w perspektywie założeń i realizacji ustawy „o sieci szpitali”(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Rabiej, EwelinaW artykule dokonano analizy dostępności świadczeń zdrowotnych w aspekcie założeń i realizacji ustawy „o sieci szpitali”. Celem badań była próba odpowiedzi na pytanie o wpływ utworzenia sieci szpitali na dostępność opieki zdrowotnej. Przeanalizowano zapisy ustawy oraz aktów wykonawczych, a także skutki reformy, w tym: strukturę sieci szpitali, liczbę i wartość świadczeń zdrowotnych, stopień realizacji przez szpitale umów z NFZ, czas oczekiwania na świadczenia zdrowotne i liczbę osób oczekujących, stopień wykorzystania łóżek szpitalnych oraz wydatki na ochronę zdrowia i sytuację finansową szpitali. W podsumowaniu stwierdzono, że utworzenie sieci szpitali nie wpłynęło na zwiększenie dostępności świadczeń zdrowotnych, co było skutkiem nieuwzględnienia przez ustawodawcę uwarunkowań epidemiologicznych i demograficznych oraz niewystarczającego poziomu finansowania. Zaznaczono równocześnie, że zaistniała sytuacji nie przekreśla zasadności utworzenia sieci szpitali, wskazuje raczej na kierunek dalszych reform.Pozycja Złożenie oraz uzupełnienie oświadczeń lub dokumentów przez wykonawcę w zamówieniach publicznych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Poprawa, KatarzynaNiniejsze opracowanie stanowi wprowadzenie do problematyki dotyczącej składania i uzupełniania przez wykonawców (w tym również samozłożenia i samouzupełnienia) oświadczeń i dokumentów w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych prowadzonych w trybie przetargu nieograniczonego zgodnie z p.z.p. Z uwagi na brak precyzyjnych uregulowań prawnych problematyka składania i uzupełniania oświadczeń i dokumentów napotyka odmienne interpretacje i trudnościami w stosowaniu. Przedmiotem niniejszych rozważań jest próba odpowiedzi na pytanie, czy wykonawca może skutecznie, samodzielnie, bez wezwania przez zamawiającego złożyć i uzupełnić wymagane w postępowaniu oświadczenia lub dokumenty potwierdzające okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1 p.z.p., oraz jakie to wywoła konsekwencje dla wykonawcy i zamawiającego. Autor przedstawia przykładowe okoliczności, których wystąpienie rodzi problemy interpretacyjne, oraz konsekwencje podjęcia nieprawidłowych decyzji przez zamawiającego. Prezentuje również model postępowania zgodny z obowiązującym prawem, oparty na obowiązkach zamawiającego, których wypełnienie jest obowiązkiem ustawowym.Pozycja Prawo zabudowy jako alternatywa dla użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Pogorzelec, KamilaW niniejszym artykule podjęto próbę wskazania alternatywnego prawa dla użytkowania wieczystego, które na mocy ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów całkowicie przeistoczy się w prawo własności. Analizując projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny z dnia 9 września 2009 r., ukazano możliwość wprowadzenia do polskiego systemu prawnego prawa zabudowy, które częściowo wzorowane jest na regulacjach innych państw europejskich. Nowe ograniczone prawo rzeczowe, jakim jest prawo zabudowy, omówiono w niniejszym artykule pod kątem jego powstania, sposobu rozporządzania, a także czasu i sposobu jego trwania, potwierdzając, iż w całości mogłoby stanowić alternatywę dla użytkowania wieczystego.Pozycja Decyzja o zezwoleniu na lokalizację obiektów budowlanych w pasie drogowym jako źródło prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Piecha, JacekOpracowanie dotyczy problematyki interpretacji art. 3 pkt 11 pr.bud. Przepis ten definiuje pojęcie „prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane”. Literalne brzmienie tego przepisu może wskazywać, że prawo takie może wynikać tylko ze stosunków cywilnoprawnych. Niniejszy artykuł udowadnia jednak, że taka interpretacja jest nieprawidłowa. Autor wykazuje, że również akt administracyjny taki jak zezwolenie na lokalizację w pasie drogowym obiektu budowlanego (uregulowanego w ustawie o drogach publicznych) może być samodzielnym źródłem prawa inwestora do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.Pozycja Zasada szybkości w postępowaniach w sprawach przygotowania i realizacji inwestycji infrastrukturalnych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Ostojski, PrzemysławArtykuł dotyczy zasady szybkości postępowania w regulacji postępowań w sprawach realizacji inwestycji infrastrukturalnych. Analiza poszczególnych instytucji prawnoprocesowych zmierza do oceny regulacji ustawowych specustaw inwestycyjnych w zakresie zasady szybkości. Celem analizy jest weryfikacja twierdzenia, iż wdrożenie szczególnych reguł prawnoprocesowych w specustawach inwestycyjnych, związanych z nadaniem priorytetu szybkości postępowaniom administracyjnym, nastąpiło z zachowaniem konstytucyjnej zasady proporcjonalności. W rezultacie przeprowadzonej analizy należy stwierdzić, że wdrożenie zasady szybkości postępowań do specustaw inwestycyjnych nie prowadzi zasadniczo do naruszenia istoty konstytucyjnych praw jednostek, w tym prawa zaskarżenia decyzji oraz uprawnienia do ochrony praw słusznie nabytych. Ustawodawca ogranicza zasady przejrzystości i jawności, a także zasadę czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym, lecz nie eliminuje tych zasad. Niezależnie od tego ustawodawca narusza w analizowanych specustawach istotę prawa strony do złożenia wniosku o ochronę tymczasową w postępowaniu administracyjnym. Narusza w sposób kwalifikowany – ze względu na wspomniany interes publiczny – zasadę praworządności i dwuinstancyjności, uniemożliwiając organowi odwoławczemu w toku instancji uchylenie decyzji w całości, jeżeli wadą dotknięta jest tylko jej część dotycząca nieruchomości.Pozycja Prawo do wyboru rodzaju dawstwa komórek rozrodczych – uwagi na temat tzw. Modelu trzyścieżkowego (triple track system)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Łukasiewicz, RafałCelem niniejszego artykułu jest analiza tzw. modelu trzyścieżkowego (triple track system) dawstwa komórek rozrodczych. System ten umożliwia dawcom oraz biorcom prawo wyboru dawstwa anonimowego, dawstwa identyfikowalnego oraz dawstwa jawnego. W pierwszej części artykułu poddano analizie europejską perspektywę na dawstwo komórek rozrodczych. Model trzyścieżkowy nie jest popularną metodą regulacji dawstwa komórek rozrodczych, jednak współcześnie kliniki IVF niejednokrotnie informują dawców i biorców o rodzajach dawstwa komórek rozrodczych, które są dostępne w innych państwach. Prowadzi to do stworzenia nowych faktycznych możliwości dla dawców i biorców. W drugiej części artykułu zaprezentowano poglądy na temat dawstwa komórek rozrodczych w Polsce. Ograniczenie dawstwa komórek rozrodczych jedynie do dawstwa anonimowego w niewystarczającym stopniu zaspokaja potrzeby dawców i biorców. W ostatniej części artykułu poddano analizie prawo dawców i biorców do bycia poinformowanymi o innych rodzajach dawstwa komórek rozrodczych, które nie są dopuszczalne w prawie polskim. Brak możliwości wyboru rodzaju dawstwa ma ogromny wpływ na pozycję dawców i biorców. Zgodnie z prawem polskim mogą oni wybrać tylko dawstwo anonimowe, co oznacza, że ich prawo wyboru jest bardzo ograniczone. Powinno to skłaniać do ponownej dyskusji nad zmianami prawa polskiego w zakresie dopuszczalnych rodzajów dawstwa heterologicznego.Pozycja Koncepcja długoterminowej trwałości działań w przestrzeni kosmicznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Kuźniar, DagmaraMożliwość użytkowania przestrzeni kosmicznej niesie ze sobą wymierne korzyści dla państw i ludzkości. Jednocześnie prowadzona przez wiele lat działalność w tym obszarze spowodowała zaśmiecenie kosmosu. Zagraża ono bezpieczeństwu misji kosmicznych, a w dalszej perspektywie grozi nawet utratą możliwości jego penetracji. Te dwa fakty wpłynęły na ukształtowanie się koncepcji długoterminowej trwałości działań w przestrzeni kosmicznej. Zgodnie z nią kosmos powinien być stabilnym operacyjnie środowiskiem otwartym na badania i eksploatację tak przez obecne, jak i przyszłe pokolenia. Artykuł zawiera analizę przyjętych w 2019 r. Wytycznych w sprawie długoterminowej trwałości działań w przestrzeni kosmicznej, starając się przedstawić istotę koncepcji przez pryzmat środków, których podjęcie jest konieczne dla jej realizacji.Pozycja Miarkowanie zwrotu kosztów postępowania sądowoadministracyjnego jako sposób rozłożenia tych kosztów pomiędzy stronami(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Kopacz, MartaW artykule przedstawiono znaczenia instytucji miarkowania zwrotu kosztów w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Ustalono, że instytucja ta z jednej strony umożliwia sądowi w określonych przypadkach kierowanie się poczuciem sprawiedliwości (słuszności) przy ustaleniu rozkładu kosztów procesu, z drugiej zaś strony jest instrumentem przeciwdziałania nadużyciom prawa do sądu. Wskazano także typowe okoliczności, których wystąpienie w danej sprawie uprawnia sąd do skorzystania z instytucji miarkowania zwrotu kosztów postępowania. Wykazano, że okoliczności te odnoszą się przede wszystkim do charakteru sprawy i związanego z nią nakładu pracy pełnomocnika, czynności podejmowanych przez strony i ich pełnomocników, zakresu rozpoznania sprawy przez sąd danej instancji oraz sytuacji ekonomicznej strony zobowiązanej do poniesienia kosztów postępowania.Pozycja Stan specjalny w materialnym prawie administracyjnym (zarys problematyki)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Jagielski, Jacek; Gołaszewski, PiotrW artykule „Stan specjalny w materialnym prawie administracyjnym (zarys koncepcji)” autorzy podejmują rozważania, których celem jest wstępne i ogólne zarysowanie koncepcji stanu specjalnego jako (nowej) instytucji prawa administracyjnego materialnego oraz określenie jej relacji względem konstytucyjnych stanów nadzwyczajnych. Przeprowadzona analiza, uwzględniająca przykłady konkretnych rozwiązań ustawowych, pozwoliła na określenie stanu specjalnego jako instytucji uregulowanej pod względem treści i formy w powszechnie obowiązującym prawie administracyjnym materialnym, która w ramach zwykłych środków konstytucyjnych o charakterze prawnoadministracyjnym, uruchamianych kolektywnie w drodze prawnej formy działania administracji, ogranicza wolności i prawa lub kreuje obowiązki generalnie określonej grupy podmiotów – wyodrębnionej ze względu na kryterium przedmiotowe odnoszące się do sytuacji szczególnej – w celu przeciwdziałania związanemu z tą sytuacją, spodziewanemu bądź istniejącemu zagrożeniu bezpieczeństwa, porządku lub zdrowia publicznego.Pozycja Obowiązek szczepień a obowiązkowe szczepienia ochronne – podstawy prawne oraz środki egzekucji(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Fiołek, AgataArtykuł, wychodząc od ogólnych konstytucyjnych gwarancji praw i wolności człowieka i obywatela, ujmuje problematykę obowiązku szczepień ochronnych jako przykład klasycznego konfliktu wartości konstytucyjnych. Następnie autorka dokonuje wykładni i uporządkowania pojęć dotyczących obowiązku szczepień ochronnych występujących w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych, co prowadzi m.in. do rozróżnienia pojęcia „obowiązku szczepienia” od pojęcia „obowiązkowych szczepień ochronnych”. Dalej omawiane są podstawy prawne i środki egzekucji obowiązku szczepień. Rozważania koncentrują się na kwestii dopuszczalności stosowania środków przymusu bezpośredniego i prowadzą do nieoczywistego wniosku, że w obecnym stanie prawnym nie jest możliwe zastosowanie przymusu bezpośredniego w celu realizacji „obowiązkowego szczepienia ochronnego” ani innego obowiązku szczepienia. Artykuł uwzględnia także najnowsze zmiany ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych oraz rozporządzenia wydane w związku z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2.