Dokument króla Władysława III dla kościoła w Giedlarowej z 1439 r. jako przykład średniowiecznego falsyfikatu

Obrazek miniatury
Data
2020
Autorzy
Zawitkowska, Wioletta
Tytuł czasopisma
ISSN
Tytuł tomu
Wydawnictwo
Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Abstrakt
Samuel Nakielski w dziele „Miechovia, sive promptuarium (…)” zamieścił odpis dokumentu wydanego przez Władysława III Jagiellończyka z daty 18 stycznia 1439 r., w którym król potwierdza fundację kościoła pw. św. Mikołaja w Giedlarowej w ziemi przemyskiej dokonaną przez Mikołaja Giedlara, mieszczanina leżajskiego i sołtysa Giedlarowej. Dokładna analiza dwóch innych dokumentów: Mikołaja syna Drogosza, tenutariusza krzeszowskiego, w którym powierza on osadzenie wsi Giedlarowa na prawie magdeburskim Mikołajowi Giedlarowi, mieszczaninowi z Leżajska, z daty: Leżajsk, 18 stycznia 1409 r., i Władysława III Jagiellończyka z 10 marca 1440 r. zatwierdzającego i transumującego ów dokument (który – być może – jest również falsyfikatem), pozwala potwierdzić (przypuszczenia m.in. W. Bukowskiego, G. Klebowicza, J. Kurtyki, W. Zawitkowskiej), że akt z 1439 r. jest falsyfikatem sporządzonym właśnie na podstawie owych dwóch dokumentów. Falsyfikat z 1439 r. miał potwierdzać prawa bożogrobców z Miechowa do parafii w Giedlarowej. Najpewniej jednak dokument ten Miechowici sporządzili dopiero po 1470 r., kiedy już nie żyła żadna z osób wymienionych w formułach kancelaryjnych. Mogło to być związane z konsekracją tamtejszego kościoła dokonaną w 1478 r. i/lub szerzej zakrojoną przez Miechowitów akcją w tamtym czasie na tamtym terenie. Wówczas to bowiem – jak wykazał J. Wolski – doszło do zmiany patronatu w Rudołowicach i Tuligłowach, a prawa bożogrobców potwierdzać miały inne falsyfikaty przez nich sporządzone.
Samuel Nakielski in his work “Miechovia, sive promptuarium (…)” included a copy of the document issued by Władysław III Jagiellończyk of January 18, 1439, in which the king confirms the foundation of the church of St. Nicholas in Giedlarowa in the Przemyśl region, made by Mikołaj Giedlar, a burgher from Leżajsk and mayor in Giedlarowa. A precise analysis of two other documents: Mikołaj, the son of Drogosz, a tenutary of Krzeszów, in which he entrusts the embed under Magdeburg Law of the village of Giedlarowa to Mikołaj Giedlar on the date: Leżajsk, January 18, 1409, and Władysław III Jagiellończyk of March 10, 1440. (which – perhaps likewise is a forgery) approving and transuming this document, allows the confirmation (the assumptions of, among others, W. Bukowski, G. Klebowicz, J. Kurtyka, W. Zawitkowska) that the act of 1439 is a forgery produced on the basis of these two documents. The forgery from 1439 was to confirm the rights of the Holy Sepulcher from Miechów to the parish in Giedlarowa. Most likely, however, the Miechowici drafted this document only after 1470, when none of the people mentioned in the account and the chancery formulas still lived. It may have been related to the consecration of the local church in 1478 and/or a wider action carried out by the Miechowites at that time in that area. It was then, as J. Wolski showed, that the patronage in Rudołowice and Tuligłów was changed, and the rights of the Holy Sepulchre were to be confirmed by other forgeries prepared by them.
Opis
Słowa kluczowe
Giedlarowa , Władysław Jagiełło , Władysław III , Miechowici , fałszerstwo dokumentów , średniowiecze , forgery of documents , the Middle Ages
Cytowanie
UR Journal of Humanities and Social Sciences nr 4(17)/2020, s. 17–31