WSTĘP: Główną funkcją oligodendrocytów jest produkcja osłonek mielinowych, które warunkują szybkie i skuteczne przewodzenia impulsów nerwowych wzdłuż wypustek nerwowych. Lokalizacja oligodendrocytów w sąsiedztwie włókien nerwowych, naczyń krwionośnych i neuronów oraz obecność w nich żelaza, przemawia za udziałem tych komórek glejowych w metabolizmie tego pierwiastka jak również w procesach metabolicznych samych neuronów. CEL: Celem pracy jest analiza lokalizacji i morfologii oligodendrocytów oraz obecności w nich żelaza, dotycząca obszarów słabo i mocno zmielinizowanych mózgowia szynszyli małej. MATERIAŁ I METODY: Materiał badawczy stanowiły mózgowia 12 dorosłych osobników szynszyli małej obu płci. WYNIKI: W korze mózgowej, hipokampie i istocie szarej okołowodociągowej, oligodendrocyty występowały pojedynczo lub parami, najczęściej w pobliżu naczyń krwionośnych i neuronów. Oligodendrocyty uwidocznione w skrawkach kory mózgowej i hipokampa miały rozmieszczenie nierównomierne. W ciele modzelowatym oraz torebce wewnętrznej, oligodendrocyty ułożone były w rzędy, widoczne pomiędzy zmielinizowanymi włóknami nerwowymi. WNIOSKI: Rozmieszczenie oligodendrocytów w obszarach z przewagą substancji szarej jest nierównomierne. W ciele modzelowatym i torebce wewnętrznej oligodendrocyty wykazują charakterystyczne szeregowe ułożenie. Analizowane parametry morfometryczne oligodendrocytów nie różniły się istotnie pomiędzy badanymi obszarami mózgowia szynszyli małej.

BACKGROUND: The main function of oligodendrocytes is the production of myelin, which determines the quick and efficient conduction of nerve impulses along the nerve processes. The presence of iron in oligodendrocytes and their location in the vicinity of the nerve fibers, blood vessels and neurons supports the participation of these glial cells in the metabolism of this element as well as the metabolism of neurons. AIMS: The aim of this study was analysis of the location and morphology of oligodendrocytes and the presence of iron in these cells, regarding the areas of weakly and highly myelinated brain of chinchillas. MATERIALS AND METHODS: Brains of 12 adults of the small chinchilla of both sexes constituted material for the study. RESULTS: In the cerebral cortex, hippocampus and periaqueductal gray matter, oligodendrocytes occur singly or in pairs, usually in the vicinity of blood vessels and neurons. Oligodendrocytes in sections of hippocampus and cerebral cortex had irregular arrangement. The corpus callosum and the internal capsule, oligodendrocytes were arranged in rows, seen between myelinated nerve fibers. CONCLUSIONS: Arrangement of oligodendrocytes in areas with a predominance of gray matter is uneven. In the corpus callosum and in the internal capsule the oligodendrocytes show a characteristic serial arrangement. Analyzed morphometric parameters of oligodendrocytes were not significantly different between the areas of the brain examined in chinchillas.