Ocena wybranych czynników ryzyka, zaburzeń rozwoju fizycznego, psychomotorycznego i emocjonalnego u niemowląt z Podkarpacia, usprawnianych wg programu wczesnej interwencji.

Wstęp: Nieprawidłowy rozwój strukturalny ośrodkowego układu nerwowego (OUN), uwarunkowany jest czynnikami genetycznymi i para genetycznymi oraz środowiskowymi, przed urodzeniem oraz po urodzeniu, szczególnie w okresie niemowlęcym i wczesnego dzieciństwa. Uszkodzenie mózgu warunkuje zaburzenia funkcji psychomotorycznych, a dzieci z deficytami ruchowymi, wymagają wczesnej diagnozy i wprowadzenia programów usprawniania, zwanych wczesną interwencją diagnostyczno-leczniczą. Cel pracy. Celem pracy była charakterystyka anamnestycznych czynników w przebiegu ciąży, porodu i w okresie niemowlęcym oraz ich syntetyczna ocena, przy pomocy funkcji ZPZCPN. Określenie w pierwszym i w drugim roku życia dynamiki rozwoju fizycznego, psychomotorycznego i emocjonalnego, przy pomocy odpowiednich funkcji: ZPRF mierzącej poziom rozwoju fizycznego, ZPRPM mierzącej poziom rozwoju psychomotorycznego oraz ZPIMD mierzącej poziom interakcji między matką i dzieckiem. Materiał i metody. Badaną grupę stanowiły 104 niemowlęta ryzyka. Grupa kontrolna liczyła 51 dzieci zdrowych. Ocenę rozwoju fizycznego przeprowadzono na podstawie pomiarów antropometrycznych: masy i długości ciała, obwodów głowy i klatki piersiowej. Dynamikę rozwoju psychomotorycznego testami Monachijskiej Funkcjonalnej Diagnostyki Rozwojowej (MFDR) przeprowadzono przed terapią ( badanie I), w 12 mż (badanie II), w 18 mż ( badanie III) oraz w 26 mż (badanie IV). Klasyfikacja niemowląt wg reakcji ułożeniowych Vojty podzieliła grupę badaną na 4 podgrupy według stopnia ZOKN ( najlżejszy, lekki, średniociężki, ciężki), klasyfikacja według czasu trwania ciąży (CTC) na 3 podgrupy: dzieci donoszone (38-42 Hbd), wcześniaki później urodzone (34-37 Hbd) oraz wcześniaki wcześniej urodzone (poniżej 34 Hbd). W pracy zastosowano klasyczne metody statystyki opisowej oraz metodę matematyczną wg A.Kreff. Wyniki : W grupie dzieci ryzyka wykazano zagrożenie czynnikami patologicznymi na poziomie ZPZCPN = 0,5804, w grupie kontrolnej GK (ZPZCPN = 0,3022), (p ≤0,001). Najwyższe średnie wartości funkcji diagnostycznej ZPZCPN odnotowano u wcześniaków wcześniej i później urodzonych (odpowiednio ZPZCPN = 0,8523 i ZPZCPN = 0,6759) oraz u niemowląt z ZOKN4 i ZOKN3 (odpowiednio ZPZCPN = 0,7277 i ZPZCPN = 0,618). Sumarycznie na jedno dziecko ryzyka przypadają 4 czynniki szkodliwe, w grupie kontrolnej 0,8. W podgrupach CTC i ZOKN: u niemowląt wcześniej urodzonych i z ciężkimi zaburzeniami- po siedem czynników patologicznych. Aby określić estymatory wag dokonano łączenia wybranych czynników. Największą wagę ustalono dla: czasu trwania ciąży, pomiarów antropometrycznych, żywotności noworodka w skali Apgar, patologii noworodka, patologii struktury narządów, ryzyka poronienia, patologii łożyska, patologii późnej krwi, patologii porodu, ciąży. W ocenie rozwoju fizycznego wykazano, że noworodki ryzyka miały mniejsze wymiary ciała, były lżejsze ( o 655 gramów), krótsze (o 4 cm), z mniejszymi obwodami głowy (o 1,7 cm) i kl.piersiowej (o 2,6 cm) w porównaniu do dzieci zdrowych. W układzie siatek centylowych, pomiary somatometryczne istotnie częściej (10%), układały się poniżej 10 centyla, rzadziej powyżej 90 centyla (p≤ 0,001). Obserwacja rozwoju fizycznego dziewczynek i chłopców ryzyka, mieściła się w zakresie szerokiej normy, przy czym chłopcy byli istotnie ciężsi i wyżsi niż dziewczynki we wszystkich badaniach. Analizując rozwój psychomotoryczny wykazano, że po półrocznej terapii dzieci ryzyka osiągnęły poziom 93-95% normy, z wyjątkiem wieku chodzenia. Niewielkie opóźnienia rozwoju (do 10%) odnotowano w badaniu w III i IV u dzieci z ciężkimi zaburzeniami oraz u wcześniaków urodzonych poniżej 34Hbd w wieku chodzenia, mówienia i samodzielności. Wnioski: Występowanie czynników patologicznych, warunkuje opóźnienie rozwoju psychomotorycznego. Wykazano istotnie wyższy poziom zagrożenia mierzony syntetyczną funkcją diagnostyczną ZPZCPN w grupie badanej (GB), w porównaniu do grupy kontrolnej (GK). W podgrupach ZOKN i CTC najwyższe średnie wartości ZPZCPN odnotowano u niemowląt z ZOKN4 oraz urodzonych poniżej 34 Hbd. Analiza wyników wykazała, że im wyższy stopień zaburzeń ośrodkowej koordynacji nerwowej i krótszy czas trwania ciąży, tym wyższa wartość funkcji ZPZCPN.. Noworodki ryzyka miały mniejsze wymiary ciała, były lżejsze i krótsze, z mniejszymi obwodami głowy i klatki piersiowej w porównaniu do dzieci zdrowych. Syntetyczna ocena ZPRF wykazała zróżnicowanie rozwoju fizycznego u dzieci donoszonych i wcześniaków w okresie noworodkowym oraz w badaniu III i IV. Rozwój psychomotoryczny mierzony funkcją diagnostyczną ZPRPM zależy od stopnia zaburzeń ośrodkowej koordynacji nerwowej (ZOKN) oraz od czasu trwania ciąży (CTC). Stwierdzono, że im wyższy stopień ZOKN i krótszy czas trwania ciąży (CTC) wyznaczający stopień wcześniactwa tym niższy poziom rozwoju psychomotorycznego ZPRPM w grupie dzieci ryzyka we wszystkich badaniach. Istotnie niższy poziom rozwoju emocjonalnego mierzony syntetyczną funkcją diagnostyczną ZPIMD wykazano u dzieci ryzyka w porównaniu do grupy dzieci zdrowych, natomiast badania nie potwierdziły różnic istotnych statystycznie w podgrupach ZOKN i CTC. Większą dynamikę interakcji między matką i dzieckiem odnotowano w badaniu I, II, III niż w badaniu IV.

Introduction: Abnormal structural development of the central nervous system (CNS) is conditioned by genetic factors and genetic and environmental pair, before birth and after birth, especially during infancy and early childhood. Brain injury determines the disorder of psychomotor functions, and children with motor deficits require early diagnosis and implementation of rehabilitation programs, called early diagnostic and therapeutic intervention. Objective of the work. The aim of the study was to characterize anamnestic factors during pregnancy, childbirth and infancy, and to synthesize them using the ZPZCPN function. Determination in the first and second year of life of the dynamics of physical, psychomotor and emotional development, using appropriate functions: ZPRF measuring the level of physical development, ZPRPM measuring the level of psychomotor development, and ZPIMD measuring the level of interaction between mother and child. Material and methods. The study group consisted of 104 risk infants. The control group consisted of 51 healthy children. The assessment of physical development was based on anthropometric measurements: body weight and length, head circumferences and chest. The dynamics of psychomotor development using the Munich Functional Developmental Diagnosis (MFDD) tests were performed before therapy (study I), in 12 months (study II), in 18 months (study III) and in 26 months (study IV). Classification of infants according to posture reactions Vojta divided the study group into 4 subgroups according to the degree of CCD (lightest, light, mediumheavy, heavy), classification according to the duration of pregnancy (CTC) into 3 subgroups: full-term babies (3842 Hbd), premature babies born later ( 34-37 Hbd) and premature babies born earlier (below 34 Hbd). Classic descriptive statistics methods and mathematical method according to A.Kreff were used in the work. Results: In the group of risk children, the risk of pathological factors was demonstrated at the level of ZPZCPN = 0.5804, in the control group CG (ZPZCPN = 0.3022), (p ≤ 0.001). The highest average values of the ZPZCPN diagnostic function were recorded in premature and premature premature babies (ZPZCPN = 0.8523 and ZPZCPN = 0.6759, respectively) and in infants with CCD4 and CCD3 (ZPZCPN = 0.7277 and ZPZCPN = 0.618, respectively). In total, 4 harmful factors fall for one child of risk, 0.8 in the control group. In CTC and CCD subgroups: in infants born earlier and with severe disorders - on average seven pathological factors. To determine the weight estimators, selected factors were combined. The highest weight was determined for: duration of pregnancy, anthropometric measurements, newborn viability on the Apgar scale, newborn pathologies, organ structure pathologies, risk of miscarriage, placental pathology, late blood pathology, delivery pathology, pregnancy. Assessment of physical development showed that risk neonates had smaller body dimensions, were lighter (by 655 grams), shorter (by 4 cm), with smaller head circumferences (by 1.7 cm) and breasts (by 2.6 cm) ) compared to healthy children. In the centile grid system, somatometric measurements significantly more often (10%) were below 10th percentile, less often above 90 centile (p≤ 0.001). Observation of the physical development of girls and boys at risk was within the broad range, with boys being significantly heavier and taller than girls in all studies. Analyzing psychomotor development, it was shown that after six months of therapy children risk reached the level of 93-95% of normal, except for walking age. Slight developmental delays (up to 10%) were noted in the study in III and IV in children with severe disorders and in premature babies born below 34Hbd in the age of walking, speaking and independence. Conclusions: Occurrence of pathological factors, conditions the delay of psychomotor development. A significantly higher risk level was measured, measured by the synthetic diagnostic function of ZPZCPN in the study group (GB), compared to the control group (CG). In the CCD and CTC subgroups, the highest average ZPZCPN values were recorded in infants with CCD4 and born below 34 Hbd. Analysis of the results showed that the higher the degree of central nervous coordination disorder and the shorter the duration of pregnancy, the higher the value of ZPZCPN function. Risk newborns had smaller body dimensions, were lighter and shorter, with smaller head and chest circumferences compared to healthy children. A synthetic evaluation of ZPRF showed differences in physical development in full-term children and premature babies in the neonatal period and in studies III and IV. Psychomotor development measured by the diagnostic function of ZPRPM depends on the degree of central nervous coordination disorder (CCD) and the duration of pregnancy (CTC). It was found that the higher the degree of CCD and the shorter duration of pregnancy (CTC) determining the degree of prematurity, the lower the level of psychomotor development of ZPRPM in the group of children at risk in all studies. A significantly lower level of emotional development measured by the synthetic diagnostic function of ZPIMD was found in children at risk compared to the group of healthy children, while studies did not confirm statistically significant differences in the sub-groups of CCD and CTC. Greater dynamics of interaction between mother and child was noted in study I, II, III than in study IV.