Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 54(2)/2018

Przeglądaj

Ostatnio nadesłane materiały

Aktualnie wyświetlane 1 - 5 z 36
  • Pozycja
    O potrzebie konsolidacji systemu bezpieczeństwa żywności w Polsce
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Maruszewska, Natalia; Miśniakiewicz, Małgorzata
    Świadomość́ i wymagania konsumentów w zakresie bezpieczeństwa żywności i ochrony zdrowia nieustannie rosną̨. W związku z tym celem systemu urzędowej kontroli żywności powinno być́ zapewnienie konsumentom bezpiecznej żywności o jak najwyższej jakości. Obecnie zewnętrzny nadzór nad zapewnieniem bezpieczeństwa żywności w Polsce pełni w różnym stopniu sześć́ różnych organów. Struktura ta podlega krytyce ze względu na nakładanie się̨ kompetencji poszczególnych instytucji oraz krzyżowanie się̨ kontroli, co stanowi także niedogodność́ dla producentów żywności. Istnieje konieczność zmian w tym względzie. W lipcu 2016 r. rozpoczęto prace nad Projektem ustawy o Państwowej Inspekcji Bezpieczeństwa Żywności, która ma powstać́ z konsolidacji procesów kontrolnych i monitorujących dotychczas istniejących organów. PIBŻ miałaby rozpocząć́ działanie od początku 2018 r. W artykule omówiono założenia tego projektu podkreślając konieczność stworzenia jednolitego, zintegrowanego systemu kontroli bezpieczeństwa i jakości żywności, tym bardziej, iż tego typu zmiany miały już miejsce w niemalże wszystkich krajach członkowskich UE. Zaprezentowano zadania planowanej jednostki centralnej i przedstawiono kontrowersje, jakie się wokół niej pojawiają. Ich wnikliwa analiza i rozstrzygnięcie niejasności ma służyć dopracowaniu i udoskonaleniu projektu. Planowane zmiany z pewnością̨ przyczynią się̨ do skoncentrowania pełnego nadzoru „od pola do stołu” w ramach zadań jednej jednostki, a tym samym do uniknięcia sporów kompetencyjnych. Ważne będzie także wzmocnienie szczebla powiatowego, co ułatwi planowanie działań́ inspekcji.
  • Pozycja
    Czy możliwe jest przezwyciężenie problemu marnotrawstwa żywności?
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Marszałek, Agnieszka
    Celem niniejszego artykułu jest omówienie problemu strat i marnotrawstwa żywności, który w obecnych czasach osiągnął tak wysoki poziom, iż mówić można o jego globalnym charakterze. Zjawisko to występuje na całej długości łańcucha rolno-spożywczego, tj. „od pola do stołu konsumenta”. Według raportu FAO, rocznie na świecie stratom ulega 1,3 mld ton żywności, która zgodnie z jej naturalnym przeznaczeniem, mogłaby zostać spożyta. Problem ten dotyczy również Polski, gdzie co roku marnuje się ok. 9 mln ton jedzenia. Paradoksem jest to, że równocześnie duża część populacji na Ziemi żyje poniżej granicy ubóstwa, przez co nie ma ona dostępu do wystarczającej ilości zdrowej, odpowiednio zbilansowanej żywności. Marnowanie jedzenia implikuje wyłącznie negatywne skutki, które ująć można w trzech następujących kategoriach: środowiskowe, ekonomiczne, jak i społeczne. W związku z tak ogromną skalą marnotrawstwa żywności zarówno na poziomie światowym, europejskim, jak i krajowym podejmowane są liczne inicjatywy oraz przygotowywane projekty celem walki z tym problemem. Z pewnością nie da się go całkowicie przezwyciężyć, jednak znając przyczyny tego zjawiska, możliwe jest ich ograniczenie. Jednym ze sposobów zapobiegania stratom i marnotrawstwu jedzenia jest przekazywanie żywności na cele społeczne. Instytucją charytatywną, która pełni ważną rolę w procesie pozyskiwania niehandlowych produktów spożywczych na rzecz ubogich są wyspecjalizowane organizacje, zwane Bankami Żywności. Ponadto istotne są działania mające na celu zwiększenie świadomości społeczeństw oraz dążenia w kierunku ograniczenia konsumpcjonizmu. Redukcja strat żywności w całym łańcuchu rolno-spożywczym oraz zrównoważone wybory konsumentów, zgodnie z zaleceniami FAO i WHO przyczynią się do poprawy bezpieczeństwa żywnościowego i ekologicznego.
  • Pozycja
    Znaczenie Agencji Nieruchomości Rolnych w obrocie ziemią rolną i kształtowaniu konkurencyjności polskiego rolnictwa
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Karwat-Woźniak, Bożena
    Agencja Nieruchomości Rolnych jest państwową instytucją powierniczą, której Skarb Państwa powierzył wykonywanie prawa własności i innych praw na jego rzecz w stosunku do mienia państwowego w rolnictwie. Agencja realizuje działalność związaną z gospodarowaniem mieniem państwowym, wynikającą z polityki rolnej. Uwzględniając regulacje zawarte w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego (ukur), stanowi instytucję, której wyznaczono pierwszoplanową rolę w obrocie ziemią, a w konsekwencji w kreowaniu rozwoju rolnictwa. Z tego względu zbadano rolę Agencji w tworzeniu i funkcjonowaniu rynku ziemi rolnej, jak również w poprawę struktur rolniczych. Analizę przeprowadzono z perspektywy wpływu działalności Agencji na przemiany struktury obszarowej wynikające z zagospodarowania gruntów skarbowych oraz z ukur. Wnioskowanie przeprowadzono w oparciu o raporty z działalności Agencji i literaturę przedmiotu. Uzyskane wyniki świadczą, że o pozytywnym wkładzie Agencji w tworzeniu rynku ziemi rolnej (zwłaszcza dzierżaw) i poprawie struktury obszarowej. Ten wpływ odnotowano na terenach, gdzie było dużo ziemi skarbowej. W 2003 r. zgodnie z zapisami ukur ANR otrzymała uprawnienia do sprawowania nadzoru nad prywatnym obrotem ziemią. Ingerencja państwa w prywatny obrót ziemią ogranicza jego swobodę, ale jednocześnie daje możliwość aktywnej interwencji w sytuacji sprzedaży ziemi (prawo państwowego pierwokupu i wykupu). W konsekwencji Agencja ma możliwość wpływania na zmniejszanie barier rozwojowych rolnictwa również na terenach z niewielką ilością państwowych gruntów i dużym rozdrobnieniem obszarowym gospodarstw. Dotychczas ten wpływ należy uznać za niewielki. Wynika to form przenoszenia praw własności i praktycznych zasad egzekwowania zapisów ustawowych. W zmianach właścicielskich dominował obrót nierynkowy, a ANR incydentalnie korzystała ze swoich uprawnień.
  • Pozycja
    Rolnicy i przedsiębiorcy – indywidualne działanie i dwie drogi rozwoju
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Szczygieł, Elżbieta; Piecuch, Teresa
    Przedmiotem artykułu jest analiza użyteczność dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa domowe rolników i przedsiębiorców. Artykuł prezentuje wyniki badania w oparciu o dane nieidentyfikowane pochodzące z badań budżetów gospodarstw domowych GUS. Celem niniejszego artykułu jest porównanie indywidualnego działania gospodarstw w wymiarze ekonomicznym odnoszącym się do dochodu i kierunków jego dystrybucji, by na tej podstawie wnioskować o ewentualnym podobieństwie i zakładanych różnicach w sposobie rozwoju tych dwóch typów gospodarstw. Wyniki badań zostały poddane analizie statystycznej obejmującej estymację parametrów funkcji użyteczności dochodu w oparciu o model B.M.S. van Praaga z wykorzystaniem dopasowania do rozkładu log-normalnego. Uzyskane wyniki potwierdziły prawidłowość zakładanych hipotez o różnych drogach rozwoju gospodarstw.
  • Pozycja
    Klastry jako stymulatory rozwoju regionalnego
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Tuziak, Arkadiusz
    Celem artykułu jest ukazanie roli klastrów w rozwoju regionu. Odwołując się do literatury przedmiotu analizie poddano trzy aspekty problematyki regionalnego wymiaru prorozwojowych funkcji klastrów. W pierwszej części artykułu scharakteryzowano czynniki i mechanizmy powstawania klastrów. Skupiono się zarówno na endo-, jak i egzogenicznych czynnikach warunkujących ten proces, akcentując zarazem ich wzajemne przenikanie się i uzupełnianie prowadzące do powstania zintegrowanej kooperacyjno-konkurencyjnej struktury klastrowej na poziomie regionu. W drugiej części przedstawiono warunki sprawnego funkcjonowania klastrów, podkreślając decydujące znaczenie relacji między głównymi regionalnymi aktorami gospodarczego układu sieciowego, tj. sektorem prywatnym a publicznym. W trzeciej części artykułu analizie poddano prorozwojowe oddziaływanie klastrów na poziomie regionalnym. Przedstawiono korzyści w zakresie zwiększania wydajności i zdolności do innowacji firm lub sektorów należących do grona, a także w zakresie generowania impulsów motywujących do tworzenia nowych form w regionie. W zakończeniu artykułu – odwołując się do klasycznego ujęcia przedsiębiorczości – ukazano stymulujący wpływ klastrów na rozwój regionu przez zwięzłą analizę ich roli w realizacji funkcji regionalnej przedsiębiorczości. W wymiarze praktycznych implikacji przeprowadzonych charakterystyk i analiz wskazano główne kierunki i sfery działań władz publicznych odnośnie realizacji polityki regionalnej wspierającej powstawanie i rozwój klastrów.