Pisarstwo reportażowe Anny Strońskiej

Rozprawa poświęcona jest pisarstwu reportażowemu Anny Strońskiej – przemyślanki nazwanej przez krytyków „pierwszą damą polskiego reportażu”. Uprawiała ona ponadto dramat, prozę i lirykę. Autora interesują reportaże wydane w formie książkowej w latach 1964-1998. Sięga po osiągnięcia intertekstualności, studiów postzależnościowych, postkolonializmu, feminizmu i geopoetyki, a także wyniki badań teoretyków reportażu. Utwory Strońskiej traktują o polskiej prowincji, ziemiach kresowych z Podhalem, „obcych” (np. wykluczonych ze społeczeństwa), sztuce artystów-amatorów zmagających się z chorobą psychiczną, Rosji i innych republikach radzieckich, Ukrainie po 1990 roku i Europie Zachodniej. Jej twórczość cechuje upodobanie do problematyki społecznej, a także autentyzm i subiektywizm. Nierzadko przedstawia trudne, wymagające interwencji, sprawy. Praca zawodowa jest dla niej szczególną misją. Rzetelność dziennikarskiego przekazu łączy z empatią do ludzi, z którymi się spotyka. Kunsztu reportażom dodaje swoisty styl piszącej, dla której najważniejszym miejscem na świecie pozostał rodzinny Przemyśl. Zauważalna najpierw binarna opozycja reportaż literacki – reportaż problemowy ustępuje później miejsca polifoniczności utworów, co świadczy o braku ostrości genologicznej tego typu pisarstwa. Autor podaje w wątpliwość diagnozę Strońskiej o kryzysie reportażu we współczesnym świecie.

The doctoral dissertation raises Anna Strońska’s reportages, the dweller of Przemyśl, who has called „the first lady of Polish reportage” for critics. She has composed drama, prose and lyrics poetry, too. The author of this study is interested in reportages published in books over the period 1964-1998. He makes use of intertextuality, postimperialistic studies, postcolonialism, feminism and spatial subject matter. Strońska’s works pertain to Polish countryside, borderlands with Podhale, outsiders (e.g. expelled from populace), art of artistsamateurs suffering from mental illness, Russia and other Soviet republics, Ukraine after 1990 and Western Europe. Her artistic output is marked by preference for social isssues, genuines events and subjectivism. She not infrequently depictes difficult and awaiting intervention matters. Working life is a specific social role for her. She pieces reliability of journalistic coverage with empathy to different people on her avenue. Strońska’s characteristic diction imparts art her reportages. Przemyśl is the most important place in the world for her. The binary opposition a literary reportage – a problem reportage from her early books gives way hybridization of these works, what evidences of fuzziness this authorship. The writer of this study controverts Strońska’s assessment about slump of reportage in the present world.