Muzea podkarpackie 2004-2014. Globalizacja i europeizacja a przeobrażenia lokalnych instytucji kultury

Obrazek miniatury
Data
2016-12
Autorzy
Porczyński, Dominik
Kosiek, Tomasz
Tytuł czasopisma
ISSN
Tytuł tomu
Wydawnictwo
Fundacja Rzeszowskiego Osrodka Archeologicznego
Abstrakt
Anegdota popularna w środowisku socjologów głosi, że dla badacza nie ma nic gorszego niż brak zmian i problemów społecznych. Tylko one dostarczają interesujących tematów do badań. Chęć zajęcia się zmianami w muzealnictwie, zwłaszcza podkarpackim, wynika właśnie ze świadomości procesów zachodzących w tym obszarze, podważających stereotypowe postrzeganie instytucji muzealnych jako obszarów wyłączonych z życia codziennego, będących materializacją wież z kości słoniowej. Przyglądając się uważnie ostatnim kilkunastu latom w historii Polski można wskazać wiele elementów które wpływają na życie codzienne mieszkańców regionu oraz na instytucje funkcjonujące na jego obszarze. Sama reforma administracyjna przeprowadzona w 1999 r. przeobraziła dotychczasowe układy zależności między mieszkańcami województw: tarnobrzeskiego, tarnowskiego, rzeszowskiego, przemyskiego i krośnieńskiego. Na bazie ich obszarów powstało jedno województwo: podkarpackie, zaś w jego ramach 21 powiatów. Po przemianach ustrojowych 1989 r. i pojawieniu się możliwości zakładania muzeów prywatnych, reforma administracyjna wprowadziła największą modyfikację w funkcjonowaniu wielu muzeów, przenosząc je pod kontrolę jednostek samorządu terytorialnego. Z perspektywy projektu interesuje nas kolejna chronologicznie „wielka” zmiana, wynikająca z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. W związku z nią pojawiają się pytania: jak prawodawstwo unijne, zwiększona mobilność wynikająca z przystąpienia do strefy Schengen i możliwość korzystania z nowych źródeł finansowania wpływa na lokalne instytucji kultury. Są one tym ciekawsze, że dotyczą obszaru specyficznego. Podkarpacie jest określane jako region peryferyjny Polski, która jako względnie nowy kraj UE nie stanowi póki co jej rdzenia. Z perspektywy badacza warto zatem podjąć się obserwacji przepływów symbolicznych i materialnych tworzonych w „sercu” Unii, przez centrum kraju na jego peryferia i dokonać analizy ich rezultatów. Zmiany polityczne w Polsce, Unii Europejskiej oraz samym muzealnictwie światowym (odzwierciedlające się w postulatach „nowej muzeologii”) sytuują naukowca na progu interesującego pola badawczego, wypełnionego wielością przenikających się tematów i powiązanych ze sobą wątków. Dodatkowo obiecujący jest fakt, że na terenie województwa podkarpackiego funkcjonuje ponad 60 muzeów, z których każde gromadzi zbiory unikatowe i stanowi organizację wyjątkową, co w każdym przypadku stawia badacza przed koniecznością poruszania się między sztywnym kanonem metodologii ilościowej, a elastycznymi, uwrażliwiającymi, praktykami badań jakościowych. Niniejsza publikacja stanowi wynik niemal dwuletnich badań realizowanych w muzeach województwa podkarpackiego przez zespół badaczy związanych z rzeszowskimi i krakowskimi uczelniami wyższymi. Badanie było realizowane w ramach projektu „Muzea podkarpackie 2004–2014. Globalizacja i europeizacja a przeobrażenia lokalnych instytucji kultury”, zrealizowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (SZPON 05787/15). Projekt koordynowała Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, zaś badania realizował zespół pod kierownictwem Dominika Porczyńskiego, w skład którego (zespołu) wchodzili: Alla Karnaukh- Brożyna, Tomasz Kosiek oraz Agata Nijander-Dudzińska. Przygotowując zadanie postawiliśmy na interdyscyplinarność, która pozwoliła wykorzystać wiedzę każdego z członków grupy i spojrzeć na problem z odrębnych perspektyw. Dyscypliny, które reprezentują członkowie zespołu to muzeologia, socjologia, etnologia i politologia, dodatkowo, dwóch członków ma za sobą okres pracy w muzeach, co stanowiło niewątpliwą zaletę przy projektowaniu badania.
Opis
Słowa kluczowe
muzea , Podkarpacie , muzealnictwo , muzea podkarpackie , edukacja muzealna , instytucje kultury , partycypacja społeczna , digitalizacja
Cytowanie