Społeczeństwo i władze oraz nauki o edukacji i społeczeństwie mają prawo formułowania ocen stanu systemu edukacji, a także prognozowania jej przyszłości, która wiąże się z procesami integracji europejskiej i globalizacji oraz zadaniami transformacji systemowej w Polsce. Ponad 25% społeczeństwa polskiego związane jest bezpośrednio z systemem edukacji, a znacząca część obywateli korzysta z edukacji równoległej i ustawicznej. Edukacja wymaga wielu przemyślanych reform wynikających z potrzeb i aspiracji społeczeństwa, a także z rewolucji informacyjnej i „gospodarki opartej na wiedzy”. Wprowadzone reformy w ciągu ostatnich 19 lat nie zawsze były rezultatem wspólnych działań i decyzji naukowców i nauczycieli oraz decydentów, którzy zmieniają się często bez rozliczania ich za efekty pedagogiczno-społeczne i merytoryczne kompetencje. Sukcesem ilościowym ostatnich lat są bardzo wysokie wskaźniki skolaryzacji na poziomie średnim i wyższym. Zadaniem najważniejszym jest efektywność pracy dydaktyczno-wychowawczej i tworzenie „kapitału ludzkiego” oraz „społeczeństwa opartego na wiedzy i wychowaniu”. Edukacja jest kształceniem człowieka i pobudzaniem jego samorozwoju, zgodnie z ideami: „Rozumieć świat i kierować sobą” oraz „Uczyć się, aby być”.

Society and authorities of education are entitled to formulate assessment concerning condition of educational system as well as to forecast its future, which is connected with european integration, globalization process and challenges of system transformation in Poland. More than 25% of polish society is connected directly with educational system, while significant number of citizens use parallel and continuous education. Education needs many wellconsidered reforms arising from needs and aspirations of society as well as informational revolution and “economy based on knowledge”. Reforms introduced among the last 19 years were not always a result of cooperation in activity and decisions between scientists, teachers and governing bodies, who are often replaced without summarizing their pedagogical and social effects and substantive expertise. The quantitive success noticed among last years is very high rate of schooling at middle and high level. The most important challenge is effectiveness of didactic and upbringing work as well as creating “human capital” and “society based on knowledge and upbringing”. Education means developing human and stimulating his self-development, and follow the rule “Understand the world and lead yourself” and “Study to be”.