Tekst jest próbą wielostronnej analizy uwarunkowań i głównych czynników kształtujących stan współczesnej edukacji. Podstawowym nurtem narracji jest społeczno-aksjologiczny i kulturotwórczy i antropologiczny wymiar współczesnego wychowania, jego zagrożeń i szans w dobie ponowoczesnej. Wiele miejsca poświęcono tej problematyce w perspektywie przemian pokoleniowej świadomości, destrukcji postaw i systemów wartości, dezorganizacji systemów wychowania dla ludzkiej wspólnoty. Ukazano dylematy i sprzeczności w edukacji szkolnej, wskazano na niejasności i relatywizm w dziedzinie państwowych aksjologii wychowania, a także na wykorzystywanie globalnej edukacji do realizowania egoistycznych celów w globalnym świecie. W tekście znajdujemy kontrowersyjne zagadnienia dotyczące edukacji na rzecz demokratyzacji i humanizacji edukacyjno-kulturowej, wyrównywania poziomów i szans edukacyjnych w skali państw i globalizującego się świata. Artykuł zawiera również odniesienia do współczesnych zagadnień edukacji dla kultury współistnienia wielokulturowego, kształtowania postaw zrozumienia i afirmacji różnic etnokulturowych. Podkreślono w nim również współczesne dylematy i sprzeczności w harmonijnym (spójnym) formowaniu osobowości indywidualnych i zbiorowej świadomości pokoleniowej. Postuluje się podejmowanie społecznej edukacji wychowującej w kontekście zderzeń kultury tradycyjnej (regionalnej) z dominującą formacją stylów postmodernistycznych i kulturowych prowadzących do regresu antropologicznego.

Text is attempt of analysis of multilateral conditionality and main factors forming state modern education. Axiological is basic stream of narration socially and dimension modern education creating culture, threat and in day chances post-modern. Many places in prospect of generational conversion of consciousness devote this problems, destruction posture and systems of values, disruption of system of education for human community. It shows dilemmas and contradictions in school education, it indicates obscurity and relativism in sphere of state axiology of education. Many places in prospect of generational conversion of consciousness devote this problems, destruction posture and systems of values, disruption of system of education for human community. It shows dilemmas and contradictions in school education, it indicates obscurity and relativism in sphere of state axiology of education. It indicate on taking advantage global education for realization of egoistic purpose in global world also. We find controversial questions in text in favor of democratization concerning education and cultural humanization educationally, alignment of level and in scale of state educational chances and world globalizing. It includes references for modern questions of education for culture of multicultural coexistence also, forming apprehension posture and affirmation of difference ethno-cultures. It underline modern dilemmas also and contradictions in harmonious (compact) formation personality individual and collective generational consciousness. Taking up of social education is postulated in context of collision of traditional culture with fostering predominating formation style postmodernist and leading anthropological regress cultural.