Wstęp. Złamania szyjnego odcinka kręgosłupa w znacznej części dotyczą drugiego kręgu szyjnego i w większości przypadków wymagają leczenia operacyjnego. Chorzy po urazach często nie prezentują objawów neurologicznych, jednak leczenie złamań kręgu obrotowego w wielu przypadkach polega na trwałym wyłączeniu z ruchu górnego odcinka kręgosłupa szyjnego. W zależności od zastosowanej metody chirurgicznej, ruchomość kręgosłupa w odcinku szyjnym może być zredukowana o połowę lub nawet więcej. Celem pracy jest: ocena sprawności ruchowej kręgosłupa szyjnego uwzględniającej zakres ruchów czynnych oraz określenie sprawności funkcjonalnej i jakości życia u osób po złamaniu kręgu obrotowego. Materiał i metody. W badaniu wzięło udział 80 osób leczonych operacyjnie lub zachowawczo w Oddziale Neurochirurgii i poddanych poszpitalnej obserwacji w Poradni Neurochirurgicznej Szpitala Wojewódzkiego w Tarnowie. Grupę kontrolną stanowiło 80 osób bez rozpoznanej klinicznie choroby kręgosłupa szyjnego. Badanie zostało przeprowadzone z użyciem następujących narzędzi: . Kwestionariusza własnego autorstwa zawierającego dane epidemiologiczne oraz informacje o stanie zdrowia badanego. 2. Goniometr CROM oraz taśmę centymetrową do pomiaru ruchomości kręgosłupa szyjnego. 3. Skalę bólu VAS. 4. Standaryzowanego kwestionariusza oceny jakości życia SF-36. 5. Kwestionariusza stopnia niepełnosprawności NDI (Neck Disability Index). Wyniki. W badaniu stwierdzono wysoce istotne różnice zakresu ruchomości grupy badanej względem kontrolnej. Osoby po złamaniu kręgu obrotowego charakteryzują się ograniczonym zakresem ruchomości w przypadku wszystkich rodzajów ruchów. Największe ograniczenia są widoczne dla ruchów rotacji oraz zgięcia bocznego. Jakość życia grupy badanej jest ograniczona w sferze związanej z wymiarem mentalnym – witalności, funkcjonowania społecznego oraz zdrowia psychicznego. Jakość życia grupy badanej jest ograniczona w sferze związanej z wymiarem mentalnym – witalności, funkcjonowania społecznego oraz zdrowia psychicznego. W zakresie wszystkich czynności opisanych kwestionariuszem NDI uśrednione wyniki dla całej grupy wskazują na małe ograniczenie sprawności funkcjonalnej. Największy zakres ruchomości kręgosłupa szyjnego mają pacjenci, u których dokonano zespolenia C2/C3 z dostępu przedniego oraz leczeni zachowawczo. Najsłabsze wyniki ruchomości szyi uzyskali pacjenci operowani przez bezpośrednie zespolenie zęba śruba oraz z dostępu tylnego. Wnioski. Chorzy po złamaniach kręgu obrotowego leczeni operacyjnie jak i zachowawczo mają istotne statystycznie ograniczenia zakresu czynnych ruchów kręgosłupa szyjnego. Rodzaj operacji wpływa na zakres ruchomości kręgosłupa szyjnego po złamaniu kręgu obrotowego.

Fractures in the cervical spine predominantly occur in the second cervical vertebra and in most cases require operative treatment. Following the injury patients do not present with neurological symptoms, yet in many cases treatment of odontoid fractures involves permanent immobilization of the upper cervical spine. Depending on the employed surgical procedure, range of motion in the cervical spine may be reduced by half or more. Objective: Assessment of range of motion of the cervical spine and quality of life in patients after axis fracture. Material and methods. The study group consisted of 80 individuals who underwent operative or conservative treatment at the Department of Neurosurgery and consequtive follow-up at the Neurosurgical Outpatient at the Provincial Hospital in Tarnów. The control group consisted of 80 individuals with no clinical symptoms or complaints of a cervical spine disorder. Methods: 1. The author’s questionnaire containing epidemiologic data and information on the subjects’ health status. 2. CROM goniometer and measuring tape for assessment of range of motion of the cervical spine. 3. Visual Analogue Scale (VAS) for pain. 4. Standardized SF-36 questionnaire for assessment of the quality of life. 5. Neck Disability Index (NDI) questionnaire for assessment of quality of life . Results. The findings showed highly significant differences between the study group and the controls regarding the range of motion. Patients after fractures have reduced in ranges of motions in all planes. The greatest reductions are observed for axial rotation and lateral bending. In the study group the quality of life as measured with SF-36 is limited in the social functioning and mental health. With regard to the NDI the average results for the entire group suggest minor limitation in the functional capacity. The largest range of motion was found in patients who were subjected to anterior C2-C3 fusion as well as those who received conservative treatment. The poorest results in neck mobility were obtained by patients who were surgically treated with dens screw fixation as well as those operated via a posterior approach. Conclusions. Patients after conservative and surgical treatment of axis fractures display statistically significant limitations in the range of motion of the cervical spine. The type of surgery impacts the range of motion of the cervical spine.