Polish Journal for Sustainable Development T. 22 cz. 1 (2018)
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Przeglądanie Polish Journal for Sustainable Development T. 22 cz. 1 (2018) według Tytuł
Aktualnie wyświetlane 1 - 14 z 14
Wyniki na stronie
Opcje sortowania
- PozycjaAgroturystyka jako wsparcie różnorodności biologicznej(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Pisarek, Marta; Olbrycht, Tomasz; Gargała-Polar, Marta; Kucharska-Świerszcz, MonikaPostępująca degradacja środowiska przyrodniczego wymaga poszukiwania równowagi pomiędzy działalnością człowieka a stanem środowiska przyrodniczego. Odpowiedzią na potrzeby środowiskowe jest zrównoważony rozwój, w który wpisuje się turystyka wspierająca różnorodność biologiczną. Przykładem dobrej praktyki może być taka organizacja gospodarstwa agroturystycznego by wspierało ono organizmy pożyteczne. Ich obecność na terenie gospodarstwa jest możliwa poprzez odpowiedni dobór roślin i podporządkowanie elementów małej architektury potrzebom zwierząt wolno żyjących.
- PozycjaBiopestycydy jako stymulatory odporności roślin(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Mołoń, Agnieszka; Durak, RomaObecna koncepcja rozwoju rolnictwa, tzw. rolnictwo zrównoważone, oraz wdrażanie technik integrowanej ochrony roślin zakłada ograniczenie zużycia chemicznych środków na rzecz środków pochodzenia naturalnego. Kluczową rolę pełnią tu biopestycydy o działaniu owadobójczym, bakteriobójczym, grzybobójczym i chwastobójczym. Roślina pod wpływem patogenu może uruchomić reakcje obronne o zasięgu lokalnym i/lub systemowym. Obecnie coraz większą uwagę skupia się na indukowaniu reakcji obronnych roślin. Praca przedstawia mechanizmy obronne, stymulatory odporności roślin i grupy związków pochodzenia roślinnego wykazujące działanie insektycydowe.
- PozycjaGospodarowanie odpadami a różnorodność biologiczna(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Krempa, Mariola; Miazga, Natalia; Garczyńska, Mariola; Pączka, GrzegorzChoć po wejściu w życie zmian w systemie gospodarki odpadami komunalnymi, pomiędzy rokiem 2012 a 2016, zanotowano około 200% wzrost ilości odpadów zebranych selektywnie, nadal duża masa odpadów deponowana jest na składowiskach lub nielegalnych dzikich wysypiskach. Są zagrożeniem dla różnorodności biologicznej w ekosystemach. Szczególnie niebezpieczne wydają się być pod tym względem odpady opakowaniowe po napojach: plastikowe i szklane butelki, aluminiowe puszki itp. Tego rodzaju odpady nie tylko obniżają wartość estetyczną krajobrazu, ale jak wykazują liczni autorzy, stanowią również poważne zagrożenie dla bezkręgowców oraz małych kręgowców. Przeprowadzone badanie ankietowe analizowało wiedzę respondentów ankiety on line, na temat wybranych aspektów gospodarki odpadami i świadomości zagrożeń różnorodności biologicznej ze strony odpadów.
- PozycjaObce gatunki mszyc w Polsce (Hemiptera: Aphidoidea)(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Dampc, Jan; Żywko, Jagoda; Durak, RomaW Polsce stwierdzono występowanie około 800 gatunków i podgatunków mszyc (Hemiptera: Aphidoidea), z których prawie 40 taksonów jest obcych dla rodzimej fauny. Liczba nowych gatunków wzrasta, fitofagi te często są transportowane przypadkowo, z roślinami sprowadzanymi do Polski. Wzrost średniej rocznej temperatury przyczynia się do poszerzania zasięgów występowania ciepłolubnych gatunków mszyc, wpływa na cykle życiowe oraz na ich bionomię.
- PozycjaProjekty w aktywnej edukacji(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Kostecka, Joanna; Podolak, Agnieszka; Michalicha, Mateusz; Marcela, AgnieszkaEdukacja dla zrównoważonego rozwoju dostarcza wiedzy i dotyka problemów oddziaływania naszego codziennego życia w skali globalnej. Aby chronić ekosystemy i podnosić jakość ludzkiego życia, musimy wdrażać nowe nawyki społeczne i osobiste w codziennym postępowaniu. Edukacja w tym zakresie jest trudna i wielopłaszczyznowa bo musi dotykać sfery społecznej, ekologicznej i ekonomicznej toczącego się życia. Między innymi musi obejmować działania na rzecz zmiany na lepszą, relacji człowieka i przyrody. Dobrą metodą edukacyjną okazują się być stosowane szeroko na świecie projekty edukacyjne. Angażują do udziału w zaplanowanych na długo seriach aktywności duże grono uczestników. Tworzą więzi społeczne, są okazją do wprowadzania wiedzy i licznych umiejętności. Św. Franciszek z Asyżu był postacią, która powinna stanowić wzór troski i poszanowania dla przyrody. Dziś uważany jest za patrona m. in. przyrodników i leśników. Stanowiąc część edukacji dla zrównoważonego rozwoju, edukacja przyrodnicza, nie powinna opierać się wyłącznie na sztywnych schematach oraz ogromie definicji. Powinna opierać się o konkretne umiejętności i kształtować kulturę codziennego postępowania. Na wzór św. Franciszka, należy uwrażliwiać na piękno i użyteczność otaczającej nas przyrody oraz łamać niekorzystne stereotypy. W pracy zaprezentowano atuty projektów edukacyjnych i opisano jeden - oparty na idei głoszonej przez św. Franciszka z Asyżu. Projekt ten ma na celu przybliżenie postaci świętego, zawiera propozycję aktywizacji do działania na rzecz zrównoważonego rozwoju osób związanych z kościołem oraz uświadamia o cennych gatunkach zwierząt i roślin w najbliższym otoczeniu człowieka.
- PozycjaPtaki jako wskaźnik różnorodności biologicznej miast(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Michalicha, Mateusz; Mitrus, CezaryTereny miejskie oddziaływają na zamieszkujące je zwierzęta głównie przez bardzo duże zagęszczenie ludności i zabudowy, pokarm pochodzenia antropogenicznego oraz wyższą średnią roczną temperaturę otoczenia. Jedne gatunki zaczęły kolonizować miasta, a inne przeciwnie - z powodu braku dogodnych siedlisk unikają miejskich aglomeracji. Zwierzęta są często używane jako wskaźnik bioróżnorodności. Ptaki jako zwierzęta wszechobecne, zwracające na siebie uwagę barwnym upierzeniem i śpiewem, czułe na zmiany środowiska, są bardzo dobrym wskaźnikiem bioróżnorodności. Zmiany ich liczebności i występowania informują nas o stanie całego środowiska przyrodniczego. Chroniąc różnorodność biologiczną zwierząt, musimy śledzić zmiany, jakie zachodzą w liczebności i rozmieszczeniu danych gatunków oraz zagrożenia na jakie są narażone wnikając do miast. Obecnie w Polsce opublikowano atlasy ornitologiczne dla dwunastu miast oraz dwie nie atlasowe monografie dotyczące awifauny miejskiej. Jak do tej pory żaden z atlasów polskich miast nie został powtórzony, a dane zawarte w niektórych sięgają lat 80. XX wieku. Zmiany, jakie nastąpiły w tym czasie, zdecydowanie zmieniły sytuację ptaków w środowisku miejskim. Przyczyną spadku liczebności niektórych gatunków jest ograniczenie liczby miejsc lęgowych, likwidowanie ich naturalnych ostoi przez wycinanie krzewów i drzew, ekrany dźwiękochłonne oraz prace przy modernizacji budynków. Problemem są również bezpańskie koty, które dziesiątkują znaczną populację ptaków. Niniejszy artykuł skupia się na aspektach regionalnych ochrony bioróżnorodności w miastach na przykładzie awifauny. Starania ochronne w skali regionu mogą przełożyć się na sukces bogactwa gatunkowego w szerszym aspekcie.
- PozycjaReakcje roślin na poziomie anatomicznym, fizjologicznym i molekularnym na globalne zmiany środowiska(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Pająk, Szymon; Durak, TomaszRośliny w trakcie ewolucji dostosowały się do siedlisk, w których obecnie bytują. W wyniku wytworzenia różnorodnych mechanizmów na poziomie anatomiczno-fizjologicznym oraz molekularnym potrafią one reagować na naturalne zaburzenia występujące w środowisku. W ostatnich dziesięcioleciach obserwuje się jednak intensywne, kierunkowe zmiany warunków środowiskowych spowodowane działalnością człowieka. W obliczu tych zmian duża część roślin staje przed poważnym problemem związanym z przetrwaniem w granicach ich naturalnego zasięgu, z powodu zbyt małej tolerancji na zachodzące zmiany. W konsekwencji, globalne zmiany środowiska w dużym stopniu przyczyniają się do gwałtownego spadku bioróżnorodności ekosystemów lądowych w skali kuli ziemskiej. Artykuł przedstawia mechanizmy dostosowujące rośliny do głównych zmian warunków środowiskowych takich jak: susza, spadek odczynu gleby oraz wzrost temperatury na Ziemi.
- PozycjaRoślinność składowisk odpadów komunalnych(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Grych, Monika; Jurczyk, Łukasz; Koc-Jurczyk, JustynaCelem pracy było przedstawienie warunków i możliwości fitoremediacji składowisk odpadów komunalnych. Rekultywacja składowisk odpadów komunalnych stanowi w Polsce duży problem, dotyczący dużej ilości obiektów o niewielkiej powierzchni, pełniących dotąd funkcje lokalnych składowisk, oraz kolejnych zamykanych kwater na dużych regionalnych instalacjach. Rekultywacja biologiczna jest niezbędną częścią przywracania terenów składowisk do środowiska, jednak w przypadku tego typu obiektów nie zawsze kończy się powodzeniem, z powodu obecności niekorzystnych produktów składowania, przygotowania podłoża lub nieprawidłowego doboru gatunków. W pracy podsumowano podstawowe zasady wprowadzania roślinności na teren składowisk odpadów komunalnych.
- PozycjaRóżnorodność biotyczna dobrostanem ludzkości(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Knutelski, StanisławPraca przedstawia rozumienie terminu „biodiversity” oraz koncepcję różnorodności biotycznej wraz z jej trzema podstawowymi poziomami, podając odpowiednie przykłady. Podkreślono znaczenie bioróżnorodności gwarantującej człowiekowi dobrostan oraz rozwój gospodarczy i wypoczynek, jednocześnie sygnalizując zagrożenia wynikające z niewłaściwej działalności człowieka, szczególnie w rolnictwie.
- PozycjaRóżnorodność florystyczna dawnego parku dworskiego w Rzeszowie-Zalesiu(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Szczurowski, Łukasz; Oklejewicz, KrzysztofNa obszarze dawnego parku dworskiego w Rzeszowie-Zalesiu zinwentaryzowano 250 gatunków roślin naczyniowych, z czego 187 stanowiły taksony rodzime i trwale zadomowione. Taksony trwale zadomowione reprezentowane były przez 19 gatunków archeofitów i 16 gatunków kenofitów, w tym 13 inwazyjnych. Odnotowano występowanie 57 gatunków uprawianych, 3 gatunków przejściowo zdziczałych z uprawy oraz 3 gatunków o niepewnym statusie we florze Polski. Odnaleziono również nieutrwalonego mieszańca międzygatunkowego. Określono ponadto poziom synantropizacji flory badanego terenu, wykorzystując następujące wskaźniki liczbowe: antropofityzacji (WAn = 38%), archeofityzacji (WAr = 10,16%), kenofityzacji (WK = 8,56%), modernizacji (WM = 45,71%) oraz stopnia labilności flory (WF = 1,2%).
- PozycjaRyjkowce (Coleoptera: Curculionoidea) jako wskaźniki waloryzacji przyrodniczej środowisk antropogenicznych w polskiej części Karpat Zachodnich(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Wiorek, Marcin; Knutelski, StanisławPraca przedstawia bogactwo i liczebność gatunków oraz strukturę dominacyjną, a także wartości wskaźników bioróżnorodności Shannona-Wienera (H’), Bergera-Parkera (d) i wartości faunistycznej (FV) 10 różnych zgrupowań ryjkowców występujących w środowiskach antropogenicznych pięciu regionów polskiej części Karpat Zachodnich w aspekcie zastosowania tych roślinożernych chrząszczy do waloryzacji przyrodniczej. Badania w 2016 roku zostały przeprowadzone metodą czerpakowania ilościowego. Wyniki wskazują na zróżnicowany stopień degradacji badanych biotopów. Środowiska silniej przekształcone charakteryzują się niższymi wartościami analizowanych indeksów w porównaniu z biotopami mniej zmienionymi. Zastosowanie wskaźnika FV pozwala na dostrzeżenie także walorów faunistycznych gatunków, a wraz z indeksami bioróżnorodności na lepsze oszacowanie wartości przyrodniczej danego biotopu. Wyniki badań potwierdzają użyteczność ryjkowców jako wskaźników oceny przemian środowiskowych.
- PozycjaTradycyjne produkty drobiowe jako element różnorodności biologicznej gospodarstw rolnych(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Mroczek, Karolina; Mroczek, Janusz R.Różnorodność biologiczna, w tym także bogactwo ras zwierząt, jest najcenniejszym dziedzictwem biologicznym i gospodarczym ludzkości. Wraz z podpisaniem Konwencji o Różnorodności Biologicznej nasz kraj wziął na siebie obowiązek zachowania bogactwa przyrodniczego, w tym również ochrony ras rodzimych zwierząt gospodarskich. Są one istotnym elementem równowagi w ekosystemach rolniczych, a ich ochrona ma zarówno aspekt użytkowy i ekologiczny. Kraje Unii Europejskiej od lat prowadzą politykę promocji produktów żywnościowych wytwarzanych poza dużymi zakładami przemysłowymi i nowoczesnymi technologiami. W ramach tych działań jednym z priorytetów jest kultywowanie lokalnych tradycji, między innymi przez ochronę oryginalnych produktów rolnych oraz żywności lokalnej, charakterystycznej ze względu na miejsce jej powstawania i tradycyjny sposób wytwarzania. Użytkowanie ras rodzimych stwarza także możliwość dostarczania surowców do wytwarzania żywności tradycyjnej oraz sprzyja dbałości o środowisko naturalne, co jest bardzo ważne chociażby w kontekście zrównoważonego rozwoju.
- PozycjaZmiany struktury klas bonitacyjnych gruntów rolnych w Polsce w latach 1975-2000(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Siuta, Jan; Żukowski, BogusławNa podstawie dekretu z dnia 2 lutego 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 6, poz. 32) Rada Ministrów wydała rozporządzenie z dnia 4 czerwca 1956 r. w sprawie klasyfikacji gruntów (Dz. U. Nr 19, poz. 97). Wskazywano, że gleboznawczą klasyfikacją gruntów obejmuje się grunty rolne oraz grunty pod lasami, a także grunty pod wodozbiorami; a klasyfikację przeprowadza się w sposób jednolity dla całego kraju na zasadach określonych w rozporządzeniu i na podstawie tabeli klas gruntów, stanowiącej załącznik do niniejszego rozporządzenia. W artykule przedstawiono syntezę hektarowego i procentowego udziału klas bonitacyjnych: gruntów ornych, sadów, łąk trwałych i pastwisk trwałych w latach 1975, 1990 i 2000 w Polsce, opracowaną na podstawie danych udostępnionych przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii.
- PozycjaZrównoważony rozwój w leśnictwie(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2018) Bugno-Pogoda, Anna; Durak, TomaszLasy w Polsce stanowią blisko 30% powierzchni kraju. Jest to obszar pełniący różnorodne funkcje biotyczne, ochronne, produkcyjne i reprodukcyjne. Artykuł relacjonuje rozumienie koncepcji zrównoważonego rozwoju w leśnictwie. Przedstawia model wielofunkcyjnej gospodarki leśnej zapewniającej trwałe odtwarzanie lasów, a także sposoby planowania działań w lesie.