Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 40(4)/2014
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 40(4)/2014 według Data wydania
Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 31
Wyniki na stronie
Opcje sortowania
- PozycjaWybrane koncepcje i procedury zarządzania „integracją na rzecz rozwoju”(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Piontek, FranciszekW artykule przyjęto definicję kategorii integracja na rzecz rozwoju i określono warunki, jakie winna spełniać tego rodzaju integracja. Dotyczą one: celów działania, potencjału i sposobu funkcjonowania integracji. Weryfikacją – w aspekcie definicji i sformułowanych warunków – objęto trzy współcześnie wdrażane integracje w skali globalnej: fundusze unijne, strumień bezpaństwowych pieniędzy i outsourcing. Wynikający z rozważań wniosek ogólny jest następujący: należy udowodnić, że wdrażane integracje globalne będą legitymować się wyższym efektem synergicznym dla integrowanych państw niż dotychczas suwerennie funkcjonujące państwa.
- PozycjaZnaczenie finansów jednostki samorządowej w realizacji działań inwestycyjnych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Szara, KatarzynaCelem opracowania jest ocena działań finansowych gmin z terenu powiatu rzeszowskiego z uwzględnieniem możliwości finansowania inwestycji. Analiza budżetu gmin pozwala określić pozycję finansową gminy. Udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem jest również wyznacznikiem samodzielności finansowej, świadczącej o swobodzie gospodarowania środkami finansowymi. Należy stwierdzić, że są w powiecie rzeszowskim gminy, które systematycznie inwestują w rozwój infrastruktury, transportu, oświaty. Gminy, które charakteryzowały się najwyższymi wydatkami inwestycyjnymi, były również gminami posiadającymi najwyższy udział dochodów własnych w dochodach ogółem. Analiza wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem wskazuje na rozwarstwienie jednostek samorządowych. Obok gmin o dużych możliwościach inwestycyjnych (Lubenia, Kamień, Trzebownisko) są również gminy, które inwestują na poziomie znacznie niższym.
- PozycjaZadania instytucji zarządzających w procesie wdrażania regionalnych programów operacyjnych w regionach Polski Wschodniej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Grzebyk, Bogumiła; Walenia, AlinaGłównym celem opracowania jest ocena działań podejmowanych przez samorządy województw pełniących funkcje instytucji zarządzających zaangażowanych w proces wdrażania regionalnych programów operacyjnych finansowanych ze środków UE w województwach Polski Wschodniej, jak również ocena sprawności działania instytucji zaangażowanych w proces zarządzania środkami UE wdrażanych w formie regionalnych programów operacyjnych. Analiza zebranego materiału empirycznego wykazała, że podstawowe znaczenie w procesie realizacji polityki regionalnej i jej efektywności ma nie tylko struktura regionalnego systemu instytucjonalnego, ale również jego potencjał kadrowy i umiejętności organizacyjne. W latach 2007–2013 odnotowano systematyczny wzrost zatrudnienia w urzędach marszałkowskich; najwyższy w województwie podkarpackim, a najniższy w województwie lubelskim. W kwestii procedur aplikacyjnych w badanych regionach odnotowano porównywalne wskaźniki, co wskazuje na sprawność administracji publicznej w odniesieniu do zadań związanych z przeprowadzanymi ocenami projektów. Zmian natomiast wymagają formy prowadzenia informacji i promocji wdrażanych programów operacyjnych przez instytucje zarządzające, co potwierdziły badania ankietowe.
- PozycjaWydatki inwestycyjne województw w Polsce w warunkach kryzysu finansów publicznych i wejścia w życie indywidualnych limitów zadłużenia samorządów(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Śmiechowicz, JoannaWojewództwa pełnią szczególną rolę jako podmioty realizujące znaczną część inwestycji samorządowych. Celem niniejszego opracowania jest zbadanie, jak perspektywa obowiązywania nowego systemu limitowania długu samorządowego wpłynęła na zakres finansowanych przez nie w ostatnich latach inwestycji oraz jak prezentują się aktualne granice zadłużenia województw. Analizę przeprowadzono w oparciu o dane udostępniane przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Lublinie, charakteryzujące dochody, wydatki inwestycyjne, zobowiązania i wskaźniki zadłużenia wszystkich województw samorządowych w kraju w latach 2009–2013, sprawozdania z wykonania budżetów poszczególnych jednostek oraz ich wieloletnie prognozy finansowe.
- PozycjaBezpieczeństwo finansowe miast wojewódzkich(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Dolewka, ZofiaMiasta wojewódzkie stanowią istotny element systemu samorządu terytorialnego w Polsce. Dysponują one ogromnym majątkiem i finansami publicznymi, co nakazuje ich efektywne wykorzystanie w interesie mieszkańców wspólnoty miejskiej. Przedmiotem i celem artykułu jest próba oceny poziomu bezpieczeństwa finansowego, rozumianego jako korzystny stan kondycji finansowej badanych miast. Problem ten jest bardzo istotny, ponieważ miasta są coraz bardziej zadłużone, co stanowi realne zagrożenie dla wykorzystania nowych środków unijnych. W badaniu zastosowano metody analizy opisowej, porównawczej oraz proste metody analizy statystycznej. Z badania wyłania się zróżnicowany obraz sytuacji finansowej miast wojewódzkich. Realizacja inwestycji infrastrukturalnych wymaga relatywnie dużych nakładów finansowych i prowadzi do wzrostu zadłużenia, nawet nadmiernego. Wobec zmiany zasad i kryteriów oceny w stosunku do jednostek samorządu terytorialnego, kategoria nadwyżki operacyjnej stanowi kluczowy parametr oceny bezpieczeństwa finansowego i wyznacza granicę możliwości inwestycyjnych bądź spłaty wcześniej zaciągniętych zobowiązań. Dla rzetelnej oceny stanu bezpieczeństwa finansowego jednostek sektora samorządowego potrzebna jest rzetelna i pełna informacja dotycząca nie tylko danych budżetowych, ale pozostałego zadłużenia, w tym jego struktury.
- PozycjaWieloletnia prognoza finansowa jako instrument zarządzania finansami jednostek samorządu terytorialnego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Grad, MarcinJednostki samorządu terytorialnego funkcjonują obecnie w rzeczywistości, która charakteryzuje się stale rosnącym zakresem obowiązkowych zadań koniecznych do realizacji. Zwiększające się zatem wydatki bieżące oraz ograniczenia formalne i ekonomiczne powiększania dochodów własnych powodują, że w obecnej sytuacji finansowej trudne staje się wypracowanie przez samorząd wystarczającego poziomu nadwyżek operacyjnych, koniecznych do wspierania rozwoju społeczności lokalnych. Finansowanie zadań o charakterze inwestycyjnym przy użyciu własnych zasobów pieniężnych jest zatem znacząco ograniczone i wymusza na jednostkach samorządu terytorialnego finansowanie rozwoju za pomocą funduszy zewnętrznych. Generowanie przez samorządy niewystarczających do samofinansowania inwestycji wielkości nadwyżek budżetowych powoduje, że w warunkach finansów lokalnych mamy do czynienia z budżetami deficytowymi. Możliwość przeprowadzania niezbędnych działań o charakterze inwestycyjnym pojawia się w momencie zaciągania zobowiązań dłużnych, etapowania zadań inwestycyjnych oraz długofalowego zarządzania finansami JST. W obecnym porządku prawnym władze lokalne posiadają instrument, który daje możliwość skutecznego zarządzania finansami jednostki w perspektywie długiego okresu. Wieloletnia prognoza finansowa jest narzędziem pozwalającym, z określonym prawdopodobieństwem, spojrzeć w „finansową przyszłość” oraz planować indywidualny rozwój każdej społeczności lokalnej. Przedmiotem niniejszego artykułu jest WPF jednostki samorządu terytorialnego, jej ekonomiczne i prawne aspekty, a także analiza głównych zagadnień rachunkowych wynikających z konstrukcji WPF. Autor wykaże, że wspomniany dokument daje szerokie możliwości prognostyczne w zakresie finansów JST oraz pozwala na planowanie rozwoju społeczności lokalnych w perspektywie długiego okresu. Realizacja tak postawionego celu zostanie dokonana przy pomocy dostępnej literatury, analizy aktów prawnych, dokumentów źródłowych i modelu planistycznego wieloletniej prognozy finansowej. Omówienie zagadnień będących przedmiotem niniejszego artykułu pozwoli na przedstawienie wybranych zależności zachodzących pomiędzy wartościami liczbowymi znajdującymi się we wspomnianym dokumencie. Ich prezentacja połączona z przykładami empirycznymi ukaże możliwości zarządcze WPF i może stanowić wstęp do szerszej dyskusji na temat wieloletniego planowania finansowego jednostek samorządu terytorialnego.
- PozycjaAnaliza zróżnicowania kondycji finansowej powiatów województwa świętokrzyskiego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Dziekański, PawełWszystkie procesy ekonomiczne zachodzące w gospodarce pozostają pod bezpośrednim lub pośrednim wpływem pieniądza. Sytuacja finansowa jest zjawiskiem złożonym, trudnym do zmierzenia na podstawie jednej cechy. Celem opracowania była ocena za pomocą metody taksonomicznej kondycji finansowej powiatów województwa świętokrzyskiego i ich zróżnicowania w latach 2005, 2008, 2012. Sytuacja finansowa badanych powiatów była dość zróżnicowana niezależnie od ich charakteru gospodarczego: w badanych latach 2005 (opatowski 0,74; kielecki 0,57; starachowicki 0,51; staszowski 0,38; skarżyski 0,34; kazimierski 0,21), 2008 (kielecki 0,77; pińczowski 0,55; opatowski 0,51; staszowski 0,38; buski 0,32; kazimierski 0,16), 2012 (sandomierski 0,65; kielecki 0,51; opatowski 0,48; ostrowiecki 0,32; pińczowski 0,32; kazimierski 0,20; buski 0,19). Analiza kondycji finansowej samorządu terytorialnego wskazuje na wahania udziału środków własnych, dotacji i subwencji w dochodach ogółem. Ogranicza to w znacznym stopniu samodzielność finansową powiatów i powoduje rozszerzanie zależności finansowej od organów administracji rządowej. Czynnikiem oddziałującym na kondycję finansową są wydatki budżetowe, będące wyrazem realizowanych przez gminę zadań.
- PozycjaZadłużenie samorządów gminnych w Polsce w latach 2005–2012(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Parlińska, AgnieszkaProblem bardzo wysokiego poziomu deficytu budżetowego i długu publicznego w Polsce zwrócił uwagę społeczeństwa na dylemat finansowych zobowiązań podmiotów sektora publicznego na różnych poziomach, w tym i sektora samorządowego. Źródła finansowania, jakimi dysponują jednostki samorządów terytorialnych, w tym i gminy, nie wystarczają na pokrycie rosnących wydatków, co w efekcie powoduje wzrost zadłużenia tych jednostek. W artykule zaprezentowano charakterystykę i ocenę zadłużenia samorządów gminnych w Polsce w latach 2005–2012. Dane pochodzące ze Sprawozdań Ministerstwa Finansów z wykonania budżetu państwa poddano analizie wykorzystując metody statystyki opisowej. Autorka wyszczególniła podstawowe regulacje prawne dotyczące definicji długu samorządu gminnego i ograniczeń prawnych zadłużania się jednostek samorządów terytorialnych. Równocześnie dokonano oceny poziomu, dynamiki zmian i struktury zadłużenia samorządów gminnych ogółem, jak i w poszczególnych kategoriach gmin. Przeprowadzona analiza pozwoliła na stwierdzenie, iż udział zadłużenia gmin nie miał znaczącego wpływu na poziom długu publicznego. Pomimo tendencji wzrostowej zadłużenia samorządów gminnych nie odnotowano problemu z płynnością finansową tych jednostek. Długoterminowy charakter długu może świadczyć o tym, że kredyty, pożyczki i obligacje posłużyły głównie do sfinansowana inwestycji. Zadłużenie wzrastało głównie poprzez zaciągane kredyty i pożyczki, a wierzycielami były najczęściej banki. Równocześnie w badanych latach można zaobserwować proces rolowania zadłużenia wynikającego z zaciągniętych kredytów i pożyczek poprzez zaciąganie nowych zobowiązań.
- PozycjaBudżetowanie partycypacyjne jako instrument współzarządzania sferą publiczną(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Łukomska-Szarek, JustynaBudżetowanie partycypacyjne, jako proces decyzyjny umożliwia współtworzenie budżetów lokalnych w drodze dyskusji (obejmującej dialog i negocjacje) pomiędzy mieszkańcami a władzami lokalnymi w zakresie wydzielenia określonej puli środków finansowych, które zostaną wykorzystane do realizacji wybranych przez społeczność lokalną przedsięwzięć inwestycyjnych. Władze lokalne określą limit wydatków majątkowych, w ramach którego obywatele wspólnoty lokalnej mogą zgłaszać własne projekty inwestycyjne. Poprzez nawiązanie dialogu pomiędzy mieszkańcami a władzą lokalną budżetowanie partycypacyjne umożliwia wykonanie tych inwestycji, które są istotne dla społeczności lokalnej. W tym zakresie obywatele mogą uczestniczyć w procesie kreowania rozwoju lokalnego, decydując o wyborze priorytetowych zadań publicznych. W związku z powyższym głównym celem niniejszego opracowania jest próba wskazania budżetowania partycypacyjnego, jako narzędzia współzarządzania jednostką samorządu terytorialnego. Motywem przewodnim wyboru wskazanego powyżej tematu jest jego aktualność, a zwłaszcza popularność w ostatnich latach. Budżet partycypacyjny, jako potencjalnie bardziej konstruktywna forma demokracji bezpośredniej, stała się bardziej popularna w Polsce, a próby wprowadzenia takich rozwiązań w zakresie budżetowania podjęto w: województwach (na przykład wielkopolskim), powiatach (gostyńskim, wągrowieckim) i wielu gminach, począwszy od dużych miast takich jak Sopot, Poznań do małych miast, takich jak Kraśnik, Grajewo. W przypadku samorządów lokalnych w Polsce budżetowanie partycypacyjne dalekie jest od pierwowzoru brazylijskiego, mimo to coraz więcej podmiotów decyduje się na stosowanie tego instrumentu.
- PozycjaZielona gospodarka a finansowo-prawne dylematy zrównoważonego rozwoju(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Ślebocka, Magdalena; Tylman, AnetaZielona gospodarka to nowa jakość w zarządzaniu gospodarką, jaka zadeklarowana została oficjalnie podczas Szczytu Ziemi Organizacji Narodów Zjednoczonych w 2012 r. Stała się ona odpowiedzią na dylematy towarzyszące koncepcji zrównoważonego rozwoju przez ostatnich 30 lat. Pojawiały się one zarówno w obszarze nauk ekonomicznych, w tym finansów, jak i w obszarze nauk prawnych. Wraz z pojawieniem się zielonej gospodarki dylematy te zyskały nowy wymiar, ale także, wraz ze wzrostem międzynarodowej świadomości ekologicznej i znaczenia sprawiedliwości społecznej, potrzeba ich rozwiązania stała się bardziej nagląca. Dla wszystkich wymienionych nauk zielona gospodarka oznacza nowe wyzwania w zakresie określenia zakresu, rodzajów oraz obszaru prowadzonych badań, jak również potrzebę odpowiedzi na konieczność instytucjonalizacji zarówno koncepcji zrównoważonego rozwoju, jak i zielonej gospodarki. Czy zielona gospodarka rozwiąże istniejące dylematy? Potrzeba szerokiej, interdyscyplinarnej dyskusji wydaje się nieodzowna. Wytyczną dla jej prowadzenia może okazać się w szczególności Deklaracja Narodów Zjednoczonych przyjęta podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro w 2012 r., jak i europejskie strategie rozwojowe.
- PozycjaOcena sytuacji finansowej sektora instytucji rządowych i samorządowych w Polsce(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Nesterowicz, RenataSytuacja finansów publicznych zarówno w kraju, jak i na świecie jest niestabilna. Oceniając sytuację finansową sektora publicznego w Polsce należy pamiętać, że nie jest on jednolity – pod koniec XX w. został wprowadzony w Polsce trójstopniowy, oparty na niezależności każdego szczebla, podział administracyjny. Jednostkami zasadniczego trójstopniowego podziału administracyjnego są: gminy (jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego w Polsce), powiaty (w tym grodzkie, zwane także miastami na prawach powiatu) i województwa, które różnią się pomiędzy sobą kompetencjami, ale także źródłami i wysokością dochodów. Finanse stanowią kluczowy obszar dla zarządzających jednostkami samorządu terytorialnego ze względu na szeroki wachlarz zadań publicznych, wykonywanych przez sektor samorządowy, na których realizację niezbędne są adekwatne środki finansowe. Do zakresu zadań sektora samorządowego należy wiele obszarów o kluczowym znaczeniu dla społeczności lokalnych (m.in. oświata, służba zdrowia, opieka społeczna), w których dane przedstawione w tym artykule odpowiadają głównym pozycjom dochodów i wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych zestawianych na podstawie europejskiego systemu rachunków narodowych (ESA 95). Efektywność systemu finansów to takie ukształtowanie wydatków publicznych, które przy ich danym poziomie pozwala osiągać maksymalną użyteczność społeczną. Zakres sektora finansów publicznych i sposób gospodarowania środkami finansowymi nie są obojętne zarówno z punktu widzenia całej gospodarki, jak i zaspokojenia potrzeb społecznych. Jednocześnie zjawisko stałego wzrostu wydatków publicznych, w tym również na szczeblu samorządów, spowodowało zainteresowanie przyczynami tego wzrostu oraz poszukiwanie zwiększenia efektywności finansów publicznych.
- PozycjaPodział zadań publicznych między państwo a samorząd a problem zapewnienia stabilności fiskalnej jednostek samorządu terytorialnego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Wójtowicz, KatarzynaCelem artykułu jest próba oceny obowiązującego katalogu zadań i kompetencji jednostek samorządu terytorialnego (JST) z punktu widzenia ich konsekwencji dla stabilności fiskalnej sektora samorządowego w Polsce. Opracowanie składa się z trzech części. W pierwszej z nich scharakteryzowano ogólne reguły podziału zadań publicznych między państwo a samorząd terytorialny (i jego poszczególne szczeble). W drugiej części artykułu wskazano na niektóre kwestie związane z obowiązującą konstrukcją katalogu zadań samorządowych, a także zasadami ich realizacji oraz finansowania, mogące stanowić zagrożenia dla stabilności fiskalnej JST, zaś część trzecia zawiera podsumowanie. Z przeprowadzonej analizy wynika, że najistotniejsze zagrożenia dla stabilności fiskalnej JST wiążą się z nagminnym łamaniem konstytucyjnej zasady adekwatności. Odnosząc się do istotnego z punktu widzenia stabilności fiskalnej problemu zagwarantowania przez samorządy stosownego poziomu usług publicznych oraz finansowania przyszłego rozwoju wspólnot terytorialnych nie można pominąć kwestii braku precyzyjnych kryteriów umożliwiających jednoznaczne rozgraniczenie sfer odpowiedzialności odrębnych szczebli samorządowych za poszczególne rodzaje usług publicznych. Istotny problem stanowi także brak dostatecznych możliwości autonomicznego kreowania fakultatywnych zadań własnych. Ważnym zagadnieniem jest ponadto ograniczenie realnego wpływu samorządów na wykonywanie niektórych ważnych z punktu widzenia wspólnot terytorialnych kategorii usług publicznych z uwagi na pozostawienie kompetencji ustrojowo-organizacyjnych w gestii administracji centralnej.
- PozycjaPowierzenie usług spółce komunalnej a dopuszczalne zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Jankiewicz, SławomirArtykuł syntetycznie prezentuje sposób stosowany przez jednostki samorządu terytorialnego do zwiększania zadłużenia powyżej limitu określonego przez Ministerstwo Finansów. Polega on na wykorzystaniu możliwości zadłużania spółek komunalnych, których długi nie są liczone do ustalonego przez państwo limitu dla samorządów. Jako przykład zaprezentowano miasto Łódź, które takie działania realizowało. Proces zadłużania samorządu przy pomocy spółki komunalnej przebiega w etapach. W pierwszym, następuje powierzenie przedsiębiorstwu przez jednostkę samorządu terytorialnego wykonywania zadań, co nie stanowi zamówienia publicznego i nie wymaga zastosowania procedur o udzieleniu zamówień publicznych określonych w ustawie. W drugim etapie samorząd natomiast wstrzymuje płatności za wykonywaną usługę, pod które to zobowiązania przedsiębiorstwo zwiększa swoje zadłużenie na rynku finansowym. Dług jednostki samorządu terytorialnego zostaje więc „przerzucony” na przedsiębiorstwo. Przy tej operacji wykorzystywany jest fakt, że regulacje UE i krajowe skupiają się na zminimalizowaniu zniekształcenia konkurencji na rynku, wynikającego z bezpośredniego udzielenia zamówienia. Mają więc za zadanie niedopuszczenie do nadmiernego finansowania przedsiębiorstw, którym powierzono wykonywanie usługi, a nie biorą pod uwagę możliwości niedofinansowania lub opóźnień w płatnościach.
- PozycjaEfektywność wydatków powiatów wschodniego regionu Polski w latach 2008–2012(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Ludwiczak, BogdanPraca dotyczy analizy efektywności powiatów we wschodnim regionie Polski. Analizowano wydatki i dochody powiatów w okresie 2008–2012. W analizie wykorzystano dane Głównego Urzędu Statystycznego. Podstawą oceny efektywności było pięć rodzajów wydatków i dwa rodzaje dochodów. W analizie wykorzystano metodę DEA, w wersji zmodyfikowanej dla potrzeb oceny efektywności instytucji non profit. Rezultaty analizy wskazują, że efektywność wydatków publicznych we wschodnim regionie Polski jest zróżnicowana i niższa niż w całym kraju. Wydaje się, że głównych czynników mających wpływ na efektywność należy upatrywać w wielkości i lokalizacji badanych jednostek. Wyższą efektywnością charakteryzują się większe powiaty, położone w pobliżu ośrodków miejskich.
- PozycjaPartnerstwo publiczno-prywatne jako forma finansowania działalności inwestycyjnej samorządów lokalnych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Zawora, Paweł; Zawora, JolantaW opracowaniu podjęto problematykę wykorzystania partnerstwa publiczno-prywatnego w realizacji zadań publicznych. Celem artykułu jest określenie stanu rynku partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce, w tym charakterystyka struktury przedmiotowej i przestrzennej polskich projektów oraz analiza rozwoju rynku PPP na przestrzeni lat 2009–2013. Do rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce przyczyniło się uchwalenie nowych regulacji prawnych dotyczących PPP. Skutkowało to liczbą 67 umów o partnerstwie publiczno-prywatnym zawartych latach 2009–2013. Słabością polskiego rynku PPP jest niska skuteczność ogłoszonych postępowań. Rynek PPP w Polsce odróżnia od rynku w Europie i na świecie struktura przedmiotowa i podmiotowa, a także niska wartość realizowanych projektów. W Polsce istnieją w dalszym ciągu przeszkody, które utrudniają praktyczne wykorzystanie partnerstwa publiczno-prywatnego jako instrumentu realizacji zadań publicznych na szerszą niż dotychczas skalę, są to m.in.: problemy z finansowaniem, wysokie koszty przygotowania projektów, niedojrzałość instytucjonalna podmiotów publicznych, niedostateczny poziom wiedzy i doświadczenia osób przygotowujących projekty, brak pozytywnych przykładów i wzorców dotyczących stosowania PPP oraz krajowej strategii upowszechniania PPP, niepowodzenia tego typu projektów w przeszłości – znaczna liczba postępowań unieważnianych, a także bariery mentalne. Z uwagi na znaczny poziom skomplikowania, w projektach PPP nieodzowne staje się skorzystanie ze wsparcia zewnętrznych ekspertów, w szczególności w zakresie doradztwa finansowego, prawnego i technicznego. Znacząca rola w upowszechnieniu formuły PPP spada na organy władzy centralnej, firmy doradcze oraz instytucje finansowe.
- PozycjaNiektóre aspekty prawne finansowania zadań publicznych samorządu terytorialnego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Koroblowski, MariuszProblematyka prezentowana w niniejszym artykule odnosi się do konkluzji wynikających z analizy kwestii finansowania zadań publicznych, które są przedmiotem porozumień zawieranych między jednostkami samorządu terytorialnego oraz tymi podmiotami a wojewodą. Poza zakresem rozważań pozostają natomiast inne porozumienia, a w szczególności takie, których stronami są samorządowe osoby prawne nie mające statusu jednostek samorządu terytorialnego. Po zarysowaniu zagadnienia przedmiotu porozumień autor przechodzi do rozważań na temat gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego. W dalszej kolejności omawiana jest kwestia dotacji oraz innych środków otrzymywanych przez podmioty w celu finansowania zadań publicznych objętych porozumieniami. W tym celu dokonywana jest wykładnia odpowiednich przepisów, tj. art. 8 ust. 1 pkt 2, art. 46 i art. 47 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, a także art. 168, 169, 251 i 252 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. W końcowej części rozważań autor wskazuje, że w aktualnie obowiązującym stanie prawnym dopuszczalne jest dofinansowanie ze środków unijnych tzw. projektu określonego w art. 5 pkt 9 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Dodatkowo, na marginesie zasadniczego nurtu rozważań, zwrócono uwagę na etap przedakcesyjny do Wspólnot Europejskich oraz rolę, jaką w zakresie pozyskiwania środków na realizację zadań publicznych odgrywał program PHARE.
- PozycjaRola wieloletniej prognozy finansowej jako narzędzia ograniczającego deficyt i dług publiczny gminy(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Jędrzejczyk, MichałWdrażanie menadżerskich metod zarządzania finansami lokalnymi, do których niewątpliwie zaliczyć należy wieloletnią prognozę finansową jest odpowiedzią na potrzebę skuteczniejszego oddziaływania, na funkcjonowanie budżetów samorządowych w szczególności wobec rosnącego deficytu i zadłużenia sektora government. Celem artykułu jest rozważenie koncepcji wieloletniej prognozy finansowej w aspekcie jej przydatności dla racjonalizacji budżetów jednostek samorządu terytorialnego, a w szczególności w zakresie przeciwdziałania, negatywnym zjawiskom zadłużania się jednostek samorządu terytorialnego w Polsce. Wieloletnia prognoza finansowa opracowana według metodyki określonej w ustawie o finansach publicznych stwarza możliwość – jak się wydaje – racjonalnego prognozowania gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego w dłuższym horyzoncie czasowym. Ponadto umożliwia ona analizę potencjału inwestycyjnego oraz związaną z tym ocenę możliwości zaciągania i spłaty zadłużenia. Obserwacja wieloletniej prognozy finansowej jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do wprowadzonego począwszy od roku 2014 indywidualnego wskaźnika zadłużenia, pozwala ponadto na szacowanie ich deficytu i długu w sposób umożliwiający zachowanie ustawowych limitów zadłużenia oraz wpływu przyszłych deficytów i długu publicznego tego sektora na deficyt i dług całego sektora finansów publicznych.
- PozycjaEfekt Laffera w kontekście podatku od nieruchomości na przykładzie gminy Wiązownica(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Pasternak-Malicka, MonikaKrzywa Laffera to koncepcja teoretyczna, za pomocą której ilustruje się zależność między stawką opodatkowania a dochodami budżetowymi państwa z tytułu podatków. Opracowana została w latach siedemdziesiątych XX wieku przez amerykańskiego ekonomistę Arthura Laffera, wówczas wykładowcę na Uniwersytecie w Chicago, obecnie jednego z najbardziej znanych przedstawicieli ekonomii strony podażowej. W artykule zaprezentowana została charakterystyka modelu teoretycznego A. Laffera, przedstawiono przykłady praktyczne wskazujące na słuszność modelu. W dalszej części opisano podatek od nieruchomości oraz dochody podatkowe gminy Wiązownica w latach 2004–2013 ze szczególnym uwzględnieniem podatku od nieruchomości. Celem publikacji jest zbadanie, czy wysokość stawki podatkowej wykazuje zależność statystyczną z poziomem dochodów podatkowych na przykładzie gminy Wiązownica w latach 2004–2014. W artykule posłużono się metodą regresji liniowej, aby ocenić wpływ stawki podatku od nieruchomości na wydajność fiskalną tej daniny. Przeprowadzona analiza nie wykazała związku pomiędzy stawką podatku a wysokością dochodów podatkowych z tego tytułu, co udowadniałoby w sposób matematyczny prawdziwość twierdzenia A. Laffera.
- PozycjaDeterminanty zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego – wybrane aspekty(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Milewska, AnnaCelem artykułu było zdefiniowanie i określenie roli głównych czynników determinujących poziom zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego. Zjawisko to wykazuje bowiem w ostatnich latach (2009–2013) dynamiczne tendencje zmian szczególnie w odniesieniu do ich tempa. Prezentacja tych determinant jest zatem zasadna, tym bardziej że zadłużenie jednostek samorządowych obok zadłużenia sektora rządowego, a także ubezpieczeń społecznych jest składową długu sektora finansów publicznych. Dostępne dane wskazują, iż w 2010 r. oraz 2009 r. w porównaniu z latami poprzednimi udział zadłużenia samorządowego w łącznym długu publicznym wzrósł odpowiednio o 1,2 i 1,3 pkt proc., podczas gdy we wcześniejszym okresie podobną skalę wzrostu osiągnięto w ciągu ośmiu lat (2001–2008). Po dynamicznym przyroście długu sektora samorządowego w latach 2009–2011 zmniejszenie tempa tego przyrostu w roku 2012 było spowodowane m.in. wejściem w życie mechanizmów przewidzianych w ustawie o finansach publicznych. Jednym z tych mechanizmów jest tzw. indywidualny wskaźnik zadłużenia JST. Określenia czynników determinujących zadłużenie jednostek samorządów terytorialnych dokonano na podstawie badań literatury przedmiotu, zapisów zawartych w aktach prawnych, materiałów statystycznych, a także badań i obserwacji własnych autorki. Przeprowadzone badania pozwoliły autorce na sformułowanie wniosków, iż niezbędna w celu ograniczania zadłużenia jest racjonalizacja wydatków bieżących. Szansą na zmniejszenie zadłużenia jednostek samorządu jest również restrukturyzacja szpitali (w sytuacji, gdy były one organem założycielskim dla publicznych placówek).
- PozycjaWpływ indywidualnego wskaźnika zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego na poziom zadłużenia wybranych gmin województwa podkarpackiego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Romowicz, BartoszInstytucja indywidualnego wskaźnika zadłużenia JST jest instytucją nową i jeszcze nie do końca sprawdzoną. Po raz pierwszy w 2014 r. JST, aby uchwalić budżet, musiały wziąć pod uwagę nowy sposób liczenia zdolności do zadłużania się. Mimo, iż było wiadome, że nowy sposób liczenia nastąpi za kilka lat, to nie wszystkie samorządy odpowiednio się do tego przygotowały. JST po ustanowieniu nowych reguł zadłużania się podjęły pewne kroki dostosowujące zadłużenie do nowych reguł. W związku z powyższym większość z gmin nie miała problemów z uchwaleniem budżetu na 2014 r. Pojawiły się jednak takie gminy, które w trakcie prac nad budżetem na 2014 r. miały problem ze spełnieniem nowych ograniczeń zadłużenia i stawały w obliczu konieczności przygotowania programu naprawczego. W województwie podkarpackim taka sytuacja dotyczyła gmin wiejskich: Krzywcza, Dubiecko oraz Baligród. W ostateczności każda z tych gmin uchwaliła program naprawczy. Bardzo dobrym przykładem, który wskazuje na właściwość zastosowanego przez ustawodawcę wskaźnika jest wcześniej wspomniana gmina Dubiecko, która według nowych przepisów musiała uchwalić początkiem kwietnia 2014 r. program naprawczy na lata 2014–2016. Według poprzednio obowiązujących granic zadłużenia w 2013 r. zadłużenie tej gminy po uwzględnieniu zobowiązań wyniosło 52,01% dochodów ogółem. Pokazuje to, że wskaźnik jeszcze w większym stopniu ograniczy zadłużanie JST.