Acta Iuridica Resoviensia nr 3 (34) 2021
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Przeglądanie Acta Iuridica Resoviensia nr 3 (34) 2021 według Data wydania
Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 30
Wyniki na stronie
Opcje sortowania
- PozycjaModel prawny współdziałania organów administracji publicznej w systemie zarządzania kryzysowego. Zagadnienia wybrane(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Olejniczak-Szałowska, EwaArtykuł dotyczy ukształtowania modelu współdziałania władz publicznych na gruncie ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym. Regulacja ta normuje zadania administracji publicznej, Sił Zbrojnych oraz obowiązki właścicieli i posiadaczy infrastruktury krytycznej. Zawiera charakterystykę i ocenę zasad, zakresu, form i trybu podejmowania działań wspólnych przede wszystkim w obszarze przedsięwzięć planistycznych określonych jako planowanie cywilne. Model, o którym mowa, wart jest analizy ze względu na szczególnie ważny społecznie cel podejmowania działań wspólnych oraz zróżnicowanie podmiotów i łączących ich więzi w procesie współdziałania. Należy podkreślić, że więzi te łączą organy administracji publicznej zarówno na szczeblu centralnym, jak i terytorialnym, w układzie poziomym i pionowym, zarówno organy administracji rządowej, jak i samorządu terytorialnego.
- PozycjaEwolucja modelu współdziałania organów administracji w zakresie określania warunków zabudowy i zagospodarowywania terenów zalewowych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Lewicka, RenataModel współdziałania organów planistycznych i organów specjalistycznych administracji wodnej przy określaniu dopuszczalności zabudowy i zagospodarowania obszarów szczególnego zagrożenia powodzią uległ zmianie, gdyż organ uzgadniający stał się organem współdecydującym w postępowaniach dotyczących wydania aktów planistycznych generalnych i indywidualnych. Organowi uzgadniającemu przyznana została kompetencja wiążącego ustalenia wymagań lub warunków dla planowanej zabudowy i zagospodarowania terenu na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią.
- PozycjaWspółdziałanie podmiotów publicznych i niepublicznych w nowym systemie doręczeń elektronicznych a ochrona praw jednostki(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Wilbrandt-Gotowicz, MartynaPrzedmiotem artykułu jest analiza i ocena ustanowionego ustawą z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych nowego systemu doręczeń elektronicznych z perspektywy współdziałania podmiotów publicznych i niepublicznych w procesie doręczania korespondencji i wpływu przyjętych rozwiązań na ochronę praw jednostki – adresata pism organów administracji publicznej i sądów. Immanentną cechą rozwiązań prawnych dotyczących doręczania pism za pośrednictwem publicznej bądź kwalifikowanej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego oraz publicznej usługi hybrydowej jest współdziałanie w celu doręczenia korespondencji podmiotów publicznych oraz podmiotów niepublicznych o różnym charakterze. Stopień złożoności przyjętych regulacji oraz ich mankamenty, jak również wyzwania natury technicznej mogą negatywnie wpływać na ochronę praw jednostki mimo pozytywnych założeń reformy związanych ze standardami domyślnej cyfrowości, powszechności i dostępności doręczeń elektronicznych.
- PozycjaAdministracja współpracująca – zagadnienia finansowoprawne(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Dąbek, PawełPrzedmiotem opracowania są finansowo-prawne aspekty współpracy administracji z podmiotami zewnętrznymi (w tym z organizacjami pozarządowymi). W artykule poruszone zostały zagadnienia związane z prawnymi formami finansowania tej współpracy administracji, w tym zwłaszcza dotyczące zasad finansowania w drodze dotacji, podmiotów uprawnionych do kontroli sposobu wykorzystania dotacji oraz niezwykle kontrowersyjne kwestie związane z kontrolą sądową w tego rodzaju sprawach i ustaleniem zakresu kognicji pomiędzy sądami powszechnymi i sądami administracyjnymi w sprawach roszczeń o dotacje oraz w sprawach kontroli wykorzystania dotacji. Celem rozważań było dokonanie oceny, czy i na ile obecne regulacje prawne i praktyka gwarantują prawidłowe, tj. zgodne z prawem i optymalne (optymalne merytorycznie, sprawne i skuteczne), wykonywanie zadań publicznych przez tzw. administrację współdziałającą, tj. w ramach współpracy administracji z podmiotami zewnętrznymi.
- PozycjaOdpowiedzialność odszkodowawcza administracji za akty podejmowane w ramach współdziałania(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Staniszewska, LucynaArtykuł przedstawia problematykę odpowiedzialności odszkodowawczej za akt podjęty w we współdziałaniu. Analizuje i omawia rozporządzenia w sprawie współpracy administracyjnej na szczeblu krajowym. Zaczyna się od krótkiego przeglądu doktrynalnego i sądowego rozumienia współpracy jako formy stosunków między organami administracji publicznej. Potem następuje analiza rozwiązań prawnych na gruncie prawa administracyjnego i cywilnego.
- PozycjaW kierunku cyfrowej Europy – współpraca i koordynacja przy realizacji celów cyfrowej administracji(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Piotrowska, AldonaCelem artykułu jest analiza wybranych zagadnień dotyczących relacji zachodzących między procesem cyfryzacji administracji publicznej i współpracy administracyjnej oraz dylematy związane z poszukiwaniem nowego instrumentarium potrzebnego administracji do efektywnego administrowania w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości społecznej, gospodarczej i technologicznej. Wielopłaszczyznowa współpraca między różnymi aktorami życia społecznego z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) pozwala na zmianę klasycznego pojmowania roli administracji. Pandemia COVID-19 miała wpływ na ucyfrowienie administracji, to zaś wymusiło szczególną współpracę między różnymi organami administracji. Cyfrowa administracja stara się być rozwiązaniem dla globalnych, europejskich i krajowych problemów związanych z kryzysem pandemicznym.
- PozycjaWspółdziałanie gmin w zakresie realizacji zadań związanych z ochroną i kształtowaniem środowiska naturalnego na przykładzie Ekologicznego Związku Gmin Dorzecza Koprzywianki(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Ruczkowski, PiotrCelem opracowania jest rekonstrukcja reguł działania (norm prawnych) odnoszących się do ustroju i funkcjonowania związku międzygminnego oraz potwierdzenie hipotezy o wysokiej efektywności realizacji zadań gmin związanych z ochroną i kształtowaniem środowiska naturalnego na przykładzie Ekologicznego Związku Gmin Dorzecza Koprzywianki. Związek ten podejmuje szereg działań w zakresie m.in. ochrony wód, ziemi, powietrza oraz krajobrazu, prowadzenia edukacji ekologicznej, pozyskiwania środków w celu realizacji inwestycji ekologicznych oraz prowadzenia takich inwestycji, reprezentuje wspólne interesy gmin, umożliwia wymianę doświadczeń, szczególnie w zakresie zadań związanych z ekologią, a także inicjuje i wspiera indywidualne przedsięwzięcia proekologiczne gmin.
- PozycjaRealizacja konstytucyjnej gwarancji bezpieczeństwa konsumenta przez władze publiczne w dobie COVID-19 na rynku usług finansowych i rynku energii. Zagadnienia wybrane(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Mroczyński-Szmaj, ŁukaszNiniejszy artykuł poświęcony jest analizie wybranych zagadnień realizacji konstytucyjnej gwarancji bezpieczeństwa konsumenta przez władze publiczne w dobie COVID-19 na rynku usług finansowych i rynku energii. Autor określa najpierw rolę art. 76 Konstytucji RP dla systemu ochrony konsumentów w Polsce, a następnie przedstawia ewolucję znaczeniową pojęcia bezpieczeństwo konsumentów. W dalszej kolejności przedstawiono działania władz publicznych związane z bezpieczeństwem konsumentów na rynku usług finansowych i na rynku energii w czasie pandemii. Zauważa się, że o ile takie działania zostały faktycznie podjęte przez ustawodawcę, to jednak brakło im spójności z prawem Unii Europejskiej czy rozwiązaniami już wypracowanymi przez praktykę obrotu. Nie zawsze też przedsiębrane inicjatywy legislacyjne były konsekwentnie wdrażane. Autor konkluduje m.in., że realizacja słusznego celu bezpieczeństwa konsumentów przez władze publiczne wymaga uporządkowania i realnej refleksji (rzetelnej analizy ilościowej i jakościowej), zanim zostaną podjęte działania legislacyjne, które powinny wpisywać się np. w przyjętą, a następnie realizowaną strategię, aby poprawić stan przewidywalności, pewności i bezpieczeństwa prawnego konsumentów.
- PozycjaGromadzenie materiału dowodowego w celu ustalenia transakcji karuzelowych a przewlekłość postępowania – kilka uwag na przykładzie zwrotu podatku VAT(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Drozdek, AdamDługość trwania postępowania podatkowego może być uzasadniona koniecznością wykonania wielu czynności dowodowych u wielu podmiotów biorących udział w transakcjach łańcuchowych. Jednocześnie nie zawsze długotrwałość postępowania jest równoznaczna z jego przewlekłością. Szczególnie widoczne jest to w przypadku gromadzenia materiału dowodowego w celu ustalenia transakcji karuzelowych, gdzie organy podatkowe mają nie tylko możliwość, ale i obowiązek sprawdzania prawidłowości obliczenia i deklarowania przez podatnika kwoty podatku do zapłaty lub kwoty podatku naliczonego, jak też kwoty nadwyżki podatku do zwrotu. Celem niniejszej publikacji jest omówienie przewlekłości postępowania podatkowego na tle gromadzenia przez organy podatkowe materiału dowodowego w celu ustalenia transakcji karuzelowych.
- PozycjaZabójstwo w pojedynku – oczami przodków(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Nowak, AndrzejArtykuł omawia podejście do zabójstwa naszych przodków – poczynając od uregulowań obowiązujących w starożytnym Rzymie, na kodeksach klasycznych kończąc. Zaprezentowano również regulacje dotyczące tego zagadnienia obowiązujące na terenie naszego kraju. Szczególną uwagę poświęcono uprzywilejowanemu typowi zabójstwa, jakim był pojedynek traktowany przez naszych przodków jako specyficzny środek dowodowy w ramach „sądów bożych”.
- PozycjaWykorzystanie środków komunikacji elektronicznej w procesach partycypacji społecznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Śwital, PawełAktualnie problematyka partycypacji społecznej podejmowana była w wielu opracowaniach naukowych, nie doczekała się jednak analizy od strony technik i narzędzi elektronicznych zwiększających udział obywateli w procesach decyzyjnych. Wymaga to poszukiwania nowych rozwiązań, które są w stanie zapewnić zwiększenie udziału obywateli we współzarządzaniu sprawami publicznymi. Może się to udać dzięki wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Autor w pracy definiuje partycypację społeczną i partycypację elektroniczną, wskazuje na rozumienie terminu komunikacja elektroniczna. Następnie opisuje techniki elektronicznej partycypacji społecznej, tj. ankiety online, mapy interaktywne, fora dyskusyjne i czat, popierając je przykładami z praktyki. W ostatniej części opracowania przedstawiono narzędzia elektronicznej partycypacji społecznej, czyli m.in. serwisy www.mamzdanie.org.pl, www.stacja-konsultacja.pl.
- PozycjaSpecyfika reguł przyznawania wynagrodzenia za czynności podejmowane przez kuratora spadku przed sądem administracyjnym(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Talaga, RobertKurator spadku, który jest ustanawiany w celu sprawowania pieczy nad nieobjętym spadkiem, może również wszczynać postępowania przed sądem administracyjnym bądź wstępować do tych postępowań, które już się przed nim toczą. Z tytułu podejmowanych czynności kurator spadku zachowuje prawo do wynagrodzenia. Istotne pozostaje zatem ustalenie reguł, na podstawie których może ono być przyznawane. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie może stanowić podstawy do przyznania wynagrodzenia kuratorowi spadku. W tym zakresie nie znajdują również zastosowania przepisy procesowe o przyznaniu wynagrodzenia kuratorowi w postępowaniach prowadzonych przed sądami powszechnymi. Natomiast kluczowe pozostaje ustalenie, które z przepisów funkcjonujących w systemie prawnym mogą zostać uwzględnione dla prawidłowego przyznania wynagrodzenia kuratorowi spadku za czynności podejmowane przed sądem administracyjnym.
- PozycjaIstota współdziałania organów na gruncie ustawy Prawo budowlane(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Smarż, JoannaWspółdziałanie władz publicznych jest elementem wykonywania zadań publicznych. Zakres i formy tej współpracy są zróżnicowane, a wynikają z obowiązujących przepisów, szczególnie z Konstytucji RP, k.p.a., ale też z przepisów szczególnych, np. Prawa budowlanego. Celem współdziałania organów działających na podstawie tej ustawy jest zapewnienie bezpieczeństwa dla życia i zdrowia jednostki, ochrony środowiska oraz wartości ekonomicznych i estetycznych.
- PozycjaPrawa konsumenta a generacje praw człowieka(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Malczyńska-Biały, MiraPrawa konsumenta są jednym z intensywnie rozwijających się obszarów ochrony praw człowieka. Z kolei pojęcie generacji praw człowieka nawiązuje do podziału przyjętego w prawie międzynarodowym. Na przełomie XX i XXI stulecia pojawiły się dyskusje nad czwartą i piątą generacją. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytania, czy prawa konsumenta są nową generacją praw człowieka oraz który z sądów międzynarodowych ma najbogatsze orzecznictwo w tym zakresie. Analizując prawo międzynarodowe, autorka doszła do wniosku, że w żadnym z nich nie pojawia się pojęcie prawa konsumenta jako całość w ramach jednej z generacji. Prawa trzeciej generacji mają charakter otwarty. Wydaje się, że traktując konsumentów jako zbiorowość, ich prawa powinny znaleźć się w tej generacji. I w tym rozumieniu można je określić jako „nową generację”. Dokonując analizy orzecznictwa sądów międzynarodowych, autorka doszła do wniosku, że najbogatsze w tym obszarze ma Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
- PozycjaOświadczenie woli furiosus w orzecznictwie sądowo-administracyjnym(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Fliszkiewicz, Zuzanna KajaTematem artykułu jest skuteczność złożonego przez furiosus oświadczenia woli oraz współczesne podejście do tej instytucji prawnej sądów cywilnych i administracyjnych. Celem opracowania jest porównanie współczesnego pojmowania terminu furiosus z jego rozumieniem wynikającym z opracowań rzymskich prawników. Artykuł ukazuje także powiązanie instytucji współczesnego prawa cywilnego z rzymską kulturą prawną. Podstawowym wnioskiem wynikającym z treści artykułu jest szerszy zakres znaczeniowy pojęcia furiosus używanego we współczesnym orzecznictwie w porównaniu do rozumienia tej instytucji w prawie rzymskim.
- PozycjaInformatyzacja współdziałania organów administracji po nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego związanej z wejściem w życie ustawy o doręczeniach elektronicznych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Kościuk, Dominik J.W lipcu 2021 r. wejdzie w życie nowelizacja k.p.a. spowodowana uchwaleniem ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych. Ustawa ta ma – m.in. – na celu wdrożenie zasady pierwszeństwa doręczeń pism administracyjnych na adres do doręczeń elektronicznych. Niniejsze opracowanie jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy i w jaki sposób lipcowa zmiana k.p.a. może wpłynąć na obowiązki organów współdziałających w toku postępowania administracyjnego w przedmiocie sposobu (formy) prowadzenia korespondencji.
- PozycjaDyskusja publiczna jako forma partycypacji mieszkańców gminy w planowaniu przestrzeni(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Ulasiewicz, Michał IgorArtykuł stanowi próbę wskazania i oceny regulacji prawnych kształtujących dyskusję publiczną jako formę partycypacji mieszkańców gminy w planowaniu przestrzennym. W ocenie autora opracowanie odnosi się do najważniejszych dla tej problematyki zagadnień, takich jak zakres obowiązku zorganizowania dyskusji i zakres prawa do udziału w dyskusji, sposoby zorganizowania dyskusji oraz przedmiot i charakter dyskusji. W artykule podjęto także próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie o rolę dyskusji publicznej w gminnych pracach planistycznych. Przeprowadzone badania pozwoliły na zdiagnozowanie najpoważniejszych problemów, z jakimi musi się zmierzyć organ wykonawczy gminy, organizując dyskusję.
- PozycjaWspółdziałanie administracji publicznej z samorządami zawodowymi w zakresie nadawania uprawnień do wykonywania zawodu na przykładzie architektów i inżynierów budownictwa(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Kisilowska, HelenaArtykuł prezentuje ramy prawne współpracy organów administracji publicznej z samorządami zawodowymi architektów i inżynierów budownictwa w związku ze zlecaniem zadań i funkcji administracji w zakresie nadawania uprawnień zawodowych i uznawania kwalifikacji. Jako tezę badawcza przyjęto, że skala problemu stwarza konieczność uporządkowania terminologii oraz wypracowania właściwych form działania uprawnionych podmiotów, a także nadzoru nad realizacja zleconych zadań przy przyjęciu założenia, że delegowanie zadań nie oznacza delegowania odpowiedzialności. Dzięki przekazaniu zadań istnieje możliwość skupienia się administracji publicznej na jej zasadniczej działalności bez rozpraszania się nad aspektami wymagającymi wąskiej wiedzy specjalistycznej. Może też wykorzystywać efekty zadań zleconych, mając gwarancje kompetencji osób, którym nadano uprawnienia lub uznano kwalifikacje zawodowe.
- PozycjaAdministracja współpracująca a stanowienie prawa miejscowego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Dąbek, DorotaWspółpraca w administracji jako forma wchodzenia administracji w relacje z innymi podmiotami może mieć bardzo wiele postaci: może obejmować współpracę pomiędzy organami administracyjnymi, jak również pomiędzy administracją a podmiotami zewnętrznymi i przyjmować zróżnicowane tryby proceduralne. Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza różnych możliwych form współpracy administracji w procedurze stanowienia prawa miejscowego, czyli szeroko rozumianej współpracy legislacyjnej. Uwzględnione zostały zarówno aspekty związane ze współpracą administracji z podmiotami zewnętrznymi (inicjatywa prawodawcza, konsultacje, zaopiniowanie), jak i wewnątrz samej administracji, określone jako współdziałanie legislacyjne (porozumienia administracyjne, związki komunalne, zaopiniowanie, uzgodnienie, zatwierdzenie przez inny organ administracyjny). Współpraca administracji, w tym także w stanowieniu prawa, jest co do zasady zjawiskiem korzystnym, mającym szansę poprawienia jakości stanowionego prawa i jego skuteczności. Niestety jednak obecna regulacja prawna form tego współdziałania jest niedostateczna, co ilustrują podane w artykule przykłady.
- PozycjaRola partnerstwa publiczno-prywatnego w transformacji technologicznej sektora publicznego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Kania, MichałWspółczesne wyzwania stojące przed sektorem publicznym, zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym, obejmują kilka aspektów. W perspektywie długoterminowej dotyczą one przede wszystkim kwestii związanych z tzw. transformacją technologiczną oraz ekologiczną. Szczególne znaczenie dla rozwoju sektora publicznego w Unii Europejskiej ma tzw. transformacja cyfrowa. Pojęcie cyfryzacja powinno być rozumiane kompleksowo. Staje się ono punktem wyjścia do utworzenia swoistego ekosystemu cyfrowych rozwiązań związanych z szerokim zastosowaniem nowoczesnej technologii, takich jak czwarta rewolucja przemysłowa, internet rzeczy, sieć mobilna piątej generacji (5G), blockchain. Szczególna rola w implementacji nowych celów Unii Europejskiej, w tym transformacji technologicznej, przypada PPP. Niesie ono z sobą istotny potencjał wsparcia dla transformacji technologicznej. Pojawiają się jednak istotne pytania dotyczące m.in. tego, jakie są główne przyczyny niewielkiego wykorzystywania PPP w Polsce oraz jakie należy podjąć kroki, aby PPP stało się instrumentem wsparcia rozwoju technologicznego. Celem niniejszego opracowania jest wskazanie w pierwszej kolejności głównych kierunków transformacji technologicznej sektora publicznego. Następnie podjęto próbę zidentyfikowania podstawowych problemów związanych z wykorzystywaniem PPP w Polsce. Na zakończenie zaproponowano podstawowe kierunki zmian w sposobie wykorzystywania PPP, tak aby instrument ten przyczyniał się do rozwoju technologicznego krajowego sektora publicznego.