Szeląg, Izabela Marta2022-12-062022-12-062022-12-16https://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/8294Promotor: dr hab. Roma Durak, prof. UR - 284 s.Wyznaczonymi celami badań było opracowanie bionomii gatunku Alucita grammodactyla (ZELLER, 1841) z rodziny Alucitidae LEACH, 1815., opracowanie cech morfologicznych poszczególnych stadiów rozwojowych tego gatunku i ustalenie cech dymorficznych ułatwiających rozróżnienie osobników. Przeprowadzono badania terenowe na obszarze Góry Towarne i Góra Zamkowa w Olsztynie koło Częstochowy oraz badania laboratoryjne z wykorzystaniem hodowli stadiów rozwojowych. U badanego gatunku zaobserwowano występowanie dwóch pokoleń. Cykl życiowy obejmuje rozwój od jaja przez cztery stadia larwalne, poczwarkę do imago i związany jest z gatunkiem rośliny Scabiosa ochroleuca L. Zimowanie odbywa się na etapie drugiego stadium larwalnego. Zaobserwowano, że endofagiczny sposób żerowania larw powoduje wytworzenie cecidiów. Proces przepoczwarczenia odbywa się w ziemi między korzeniami S. ochroleuca. Osobniki dorosłe prowadzą dzienno-nocny tryb życia. Stadia rozwojowe A. grammodactyla posiadają cechy morfologiczne typowe dla przedstawicieli z rodziny Alucitidae, ale obecne są u nich również cechy wyróżniające ten gatunek spośród przedstawicieli z tej rodziny oraz cechy różniące go od innych gatunków Lepidoptera. Larwy posiadają specyficzne cechy morfologiczne różniące kolejne stadia rozwoju od siebie. Wskazano, cechy dymorficzne poczwarki i imago. Opracowanie morfologii i bionomii tego gatunku, jest dopełnieniem i poszerzeniem wiedzy z tego zakresu, która może być wykorzystana jako uzupełnienie w badaniach taksonomicznych i genetycznych oraz wykorzystana w celu skutecznej ochrony gatunku i jego siedliska.The objectives of this research were: the study of the species bionomy Alucita grammodactyla (ZELL., 1841) belonging to the Alucitidae LEACH, 1815 Family, the study of the morphology features of the individual developmental stages and the determination of the dimorphic features which favour the distinction of the specimen. The studies were carried out in the area of the Towarne Mountains, and the Castle Hill in Olsztyn near Częstochowa, and in the laboratory. The occurrence of two generations was observed in this species. The life cycle included the development from the egg through four larva stages, pupa to adult, attached to the host-plant Scabiosa ochroleuca L. The wintering took place in the second larval instar. It was observed that young larvae caused the creation of galls. The pupating took place in the ground between the host-plant roots. The adults lead a diurnal and nocturnal lifestyle. The developmental stages of the A. grammodactyla hold morphology features typical for the representatives from the Alucitidae family. At present there are also features, which distinguish this species amongst the representatives of this family as well as the features that are different from other Lepidoptera species. The larvae hold specific morphology features, which differ from each other, following the developmental stages. The dimorphic features of the pupa and the imago were indicated. The study of the bionomy and morphology of this species is the complement and broadening of knowledge in this field. It could be used as an addition in taxonomical and genetic research. The data obtained from the study could be used in identification keys, as well as in the effective protection of the species and its habitat.polAttribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 Polandhttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/LepidopteraAlucitidaebionomiamorfologiabionomymorphologydoctoralThesis