Podolak-Machowska, Agnieszka2017-01-242017-01-242016-01-12http://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/2295Celem pracy było określenie reakcji dżdżownic na stres na poziomie populacyjnym i komórkowym. Przedstawiono dynamiki wybranych cech populacji Eisenia fetida (Sav.) i Dendrobaena veneta Rosa w cyklu rocznym. Określono wpływ stresowania prądem o niskim napięciu (4,5V) na te cechy oraz celomocyty dżdżownic. Znaleziono stężenia toksyczne prokainy i lidokainy dla badanych gatunków oraz skuteczne w odwracalnym ich znieczulaniu. E. fetida charakteryzowały się szybszym tempem rozwoju – po 52 tygodniach, liczebność populacji była trzykrotnie wyższa niż D. veneta. E. fetida osiągały niższą średnią masę ciała, co było jednak rekompensowane liczniejszą populacją oraz podobną jak u D. veneta łączną sumą jej biomasy. Kokony E. fetida były lżejsze, węższe i krótsze, ale wyklute osobniki pojawiały się szybciej. Regularne stymulacje prądem nie miały zwykle wpływu na populacje E. fetida. U dżdżownic D. veneta stresowanie prądem wywoływało spadek liczebności analizowanych grup wiekowych oraz kokonów. Osobniki reagowały również obniżeniem średniej masy ciała i średniej sumy biomasy. Skutki regularnych stymulacji prądem elektrycznym dżdżownic E. fetida i D. veneta ujawniły się też na poziomie komórkowym w postaci obniżenia całkowitej liczby celomocytów oraz niższego procentu eleocytów. Wartości LC05, LC50, LC95 różniły się dla gatunków w obrębie anestetyków. Prokaina nie była skuteczna, ale lidokaina może być stosowana do odwracalnego unieruchamiania obu badanych gatunków.The objective of this work was to determine the reactions of earthworms to stress on the population and cell level. The dynamics of selected properties of Eisenia fetida (Sav.) and Dendrobaena veneta (Rosa) populations in an annual cycle was shown. The impact of a low electric voltage (4,5V) on this features and earthworms coelomocytes was determined. Toxic concentration of procaine and lidocaine for examined species and reversible immobilizing was revealed. E. fetida population was characterized by a faster growth – after 52 weeks its size was three times the size of the D. veneta E. fetida reached a lower average individual mass, but it was compensated with a larger population, therefore total biomass of both species was similar. Cocoons laid by E. fetida were lighter, narrower and shorter, but newly hatched specimens were observed earlier. Regular electric stimulation did not have an effect on the population E. fetida. In D. veneta population electric stress induced a decrease of population quantity of analysed age groups and cocoons. The individuals also reacted by decreased of average individual body mass and the average biomass sum. The effects of regular electrical stimulations E. fetida and D. veneta were manifested at the cellular level by the reduction of the total number of ceolomycytes and a lower percentage of eleocytes. The LC05, LC50, LC95 values showed significant differences within the analysed anaesthetics and species of tested earthworms. Procaine was inefficient in immobilising earthworms, whereas it was confirmed that lidocaine may be used in reversible immobilisation of both species.polUznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polskahttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/dżdżowniceEisenia fetida (Sav.)Dendrobaena veneta Rosastrescykl życiowyearthwormsstresslife cycledoctoralThesis