Rudnicki, RomanKluba, MieczysławJezierska-Thöle, AleksandraSzyda, BarbaraWiśniewski, Łukasz2020-09-242020-09-242020Polish Journal for Sustainable Development T. 24, cz. 1 (2020), 117–1262450-3746http://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/5716The aim of this paper was to describe the state (as of 2010), structure by type (natural and mineral fertilisation, taking into account doses of nitrogen, potassium and phosphorus) and spatial diversification of fertilisation in the Polish agriculture (16 voivodships and 314 poviats). The studies of these issues concentrated on examining the impact of the external features of agriculture – natural and man-made ones. What has been demonstrated is the presence of a strong spatial diversification of fertilising procedures, mostly due to the impact of man-made conditions: historical and urban. It has transpired that the territorial patterns of fertilisation are bi-polar in nature: on the one hand, there are areas dominated by natural fertilisation (mostly north-eastern Poland); on the other hand, there are places where mineral fertilisation is prevalent (mostly northern and western Poland). Taking into consideration the planned Agricultural Census (2020) as well as the importance of pro-enviormental actions within The Common Agriculture Policy, the used metod of the comprehensive analysis of the feritilization for 2010 year constitutes a good starting point to the evaluation of the occurent changes.Celem pracy było rozpoznanie stanu (2010 r.), struktury rodzajowej (nawożenie naturalne i mineralne, z wydzieleniem dawek azotu, potasu i fosforu) i zróżnicowania przestrzennego nawożenia w polskim rolnictwie (16 województw i 314 jednostek powiatowych). Podjęto problem kształtowania się wymienionych cech pod wpływem zewnętrznych uwarunkowań rolnictwa – przyrodniczych i pozaprzyrodniczych. Przeprowadzone badania udowodniły silne zróżnicowanie przestrzenne nawożenia, określone przede wszystkim przez oddziaływanie czynnika historycznego i urbanizacyjnego. Wykazano, że układy terytorialne nawożenia mają charakter dwubiegunowy – od obszarów o przewadze nawożenia naturalnego (głównie Polska północno-wschodnia) do dominacji nawożenia mineralnego (głównie Polska północna i zachodnia). Biorąc pod uwagę planowany Powszechny Spis Rolny (2020) oraz rosnącą wagę działań prośrodowiskowych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, wypracowana metoda kompleksowej analizy nawożenia przeprowadzona dla roku 2010, stanowi dobry punkt wyjścia do oceny zachodzących przemian.engAttribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowehttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/natural fertilisationmineral fertilisationsustainable development of agriculturePolandnawożenie naturalnenawożenie mineralnezrównoważone rolnictwoarticle10.15584/pjsd.2020.24.1.122451-2672