Jaworski, Piotr2025-05-022025-05-022024-12Kultura-Przemiany-Edukacja T. 14-15 (2024), s. 28-54978-83-8277-232-6978-83-8277-253-1 (online)2300-9888https://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/11498Ks. Walenty Gadowski należał do jednego z pionierów ruchu odnowy katechetycznej, propagatorem nowych metod szeroko rozumianej edukacji religijnej. Ksiądz W. Gadowski opracował katechizmy z nowym sposobem prze­kazu wiedzy. Wprowadził ilustracje, teksty Pisma Świętego, opowiadania biblijne, przykłady z dziejów ojczystych i życia świętych. Katechizmy prze­mawiały więc do całej osobowości ucznia. Wkład ks. W. Gadowskiego we współczesną katechetykę jest ogrom­ny. Był on przede wszystkim praktykiem katechezy, odważnym pionierem, który nie bał się szukać nowych dróg, rozwiązań w nauczaniu religii, nie rezygnując z dorobku naukowego i doświadczenia jego poprzedników oraz katechetyków, a co najważniejsze, sam był nie tylko autorem katechizmów dla dzieci, młodzieży, dorosłych, ale również znakomitym praktykiem kła­dącym duży nacisk na dostosowanie nauczania do możliwości percepcyj­nych odbiorców, czyli na przystępność nauczania. Archiwum Diecezjalne w Tarnowie posiada w swoich zasobach bogatą spuściznę naukową ks. Walentego Gadowskiego, a wśród nich również teksty praktycznie nieznane, gdyż nie były nigdzie publikowane, lub publikowane tylko częściowo. W poczet tych pism należy zaliczyć: Wychowanie religijne, Dydaktykę i metodykę, Pedagogikę chrześcijańską oraz tzw. Czytanki majowe[1] pisane z myślą o nabożeństwach majowych w diecezji ale i poza jej terenem. Oprócz wymienionych do tego zbioru zaliczyć należy także mniej obszerne teksty jak: Przygotowanie do pierwszej spowiedzi i pierwszej Komunii św. dla dzieci w wieku przedszkolnym, Katechizowanie elementarne, czy też niezwykle ważny tekst W sprawie ulepszenia katechizmu. W zbiorach stanowiących spuściznę ks. Gadowskiego znajduje się również liczący 7 kart niezwykle ciekawy tekst Uwagi katechetyczne napisany w Bochni w 1951 r. i dotyczący wskazówek dla rodziców odnośnie edukacji i wychowania religijnego. Wszystkie wspomniane teksty pozostają w zbiorach tarnowskiego Archiwum Diecezjalnego. [1] Należy w tym miejscu podkreślić, że wspomniane pisma tj. Wychowanie religijne, Dydaktykę i metodykę, Pedagogikę chrześcijańską oraz tzw. Czytanki majowe są w chwili obecnej na etapie opracowania edycji źródłowej w ramach badań prowadzonych przez Ks. Jacka Siewiorę i autora prezentowanego artykułu.Fr Walenty Gadowski was one of the pioneers of the catechetical renewal movement, a promoter of new methods of religious education in its broadest sense. Fr W. Gadowski developed catechisms with a new way of transmitting knowledge. He introduced illustrations, texts of the Holy Bible, biblical stories, examples from native history and the lives of saints. Thus the catechisms appealed to the whole personality of the pupil. Fr W. Gadowski's contribution to contemporary catechetical studies is immense. He was first and foremost a practitioner of catechesis, a courageous pioneer who was not afraid to look for new ways and solutions in teaching religion, not abandoning the scientific achievements and experience of his predecessors and catechists, and most importantly, he himself was not only the author of catechisms for children, adolescents and adults, but also an excellent practitioner who placed a great emphasis on adapting the teaching to the perceptive capabilities of the audience, i.e. on the accessibility of the teaching. The Diocesan Archive in Tarnów has in its resources a rich scientific legacy of Fr Walenty Gadowski, including texts that are practically unknown because they have not been published anywhere, or published only partially. These writings include: Religious Education, Didactics and Methodology, Christian Pedagogy and the so-called May Readings written for May services in the diocese but also outside the diocese. In addition to those mentioned above, the collection also includes less extensive texts, such as Preparation for First Confession and First Holy Communion for Pre-school Children, Elementary Catechesis, or the extremely important text On Improving the Catechism. In the collection of Fr Gadowski's legacy there is also an extremely interesting text, consisting of 7 pages, entitled Uwagi katechetyczne (Catechetical notes ) written in Bochnia in 1951 and concerning guidelines for parents on religious education and upbringing. All the texts mentioned above remain in the collection of the Tarnów Diocesan Archive.polAttribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Internationalhttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ks. Walenty Gadowski (1861–1956)diecezja tarnowskakatechezanauczanie religiiwychowanie religijneFather Walenty Gadowski (1861–1956)Tarnów Diocesecatechesisreligious instructionreligious educationarticle10.15584/kpe.2024.22544-1205