Spychała, Marcin2022-07-262022-07-262022Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 69(1)/2022, s. 5–201898-5084http://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/8104The compilation involved an analysis of the level of socioeconomic development at the NUTS-3 subregion level in Poland, based on 60 indicators classified within 4 subcomponents (factors) of regional development: material capital, human capital, natural environment and both innovativeness and entrepreneurship. The purpose of the article is to present the varied nature of the socio-economic level of development in Poland based on the NUTS-3 subregion concept. The level of socio-economic development, as well as the level of its shaping factors, is presented based on a synthetic gap exhibiting the taxonomic distance of a particular subregion in terms of the established pattern of development. The examination was carried out in the static dimension (based on the values of the indicators in 2019) as well as in parallel with the dynamic dimension (based on changes in the values of the gaps in the years 2010–2019). In the compilation, a hypothesis which was tested according to which the socio-economic development of the subregions in Poland is highly varied, and its highest level is registered in the largest provincial cities: Warsaw, Cracow, Wrocław and Poznań, and the lowest in the subregions far away from these major cities, which constitute the centers of development.W opracowaniu dokonano analizy poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego subregionów (NUTS-3) w Polsce na podstawie 60 wskaźników ujętych w ramach czterech składowych (czynników) rozwoju regionalnego: kapitału materialnego, kapitału ludzkiego, środowiska naturalnego oraz innowacyjności i przedsiębiorczości. Celem artykułu jest określenie zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego Polski w układzie jednostek NUTS-3. Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego, a także poziom rozwoju jego czynników przedstawiono na podstawie syntetycznego miernika ukazującego odległość taksonomiczną danego subregionu od ustalonego wzorca rozwoju. Badanie równolegle przeprowadzono w ujęciu statycznym (na podstawie wartości wskaźników w 2019 roku) oraz w ujęciu dynamicznym (na podstawie zmian wartości wskaźników w latach 2010–2019). W opracowaniu weryfikacji poddano hipotezę, według której rozwój społeczno-gospodarczy subregionów w Polsce jest mocno zróżnicowany, a najwyższy jego poziom odnotowuje się w największych miastach wojewódzkich: Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, czy Poznaniu, natomiast najniższy – w subregionach oddalonych od wskazanych dużych miast stanowiących centra rozwoju. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, iż – z jednej strony – o bieżącym poziomie rozwoju poszczególnych subregionów w Polsce w znacznej mierze decydują działania podejmowane w ostatnim dziesięcioleciu, czyli w okresie pełnego uczestnictwa w polityce spójności Unii Europejskiej, a z drugiej strony – obserwuje się coraz większe dysproporcje rozwojowe na poziomie jednostek NUTS-3, gdyż w największym stopniu zwiększył się poziom rozwoju społeczno-gospodarczego w najsilniejszych gospodarczo subregionach, a w najmniejszym stopniu – w relatywnie słabiej rozwiniętych subregionach (np. w tych, które położone są przy północnej, północno-wschodniej i południowo-zachodniej granicy Polski).engAttribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowehttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/synthetic gapprovincesdistance from the role modelHellwig reductionmiernik syntetycznypowiatyodległość od wzorcaredukcja Hellwigaarticle10.15584/nsawg.2022.1.12658-0780