Żyżyński, Jerzy2023-07-222023-07-222023-03Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 73(1)/2023, s. 39-561898-5084https://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/9201Nierówności to problem obejmujący praktycznie cały współczesny świat. Autor przypomina, że w 2000 roku ONZ przyjęło Milenijne Cele Rozwoju (Millenium Development Goals – MDG), a w 2015 roku skonkretyzowało Cele Zrównoważonego Rozwoju (SDG), które miały nadać kierunek rozwoju światu tak, aby zniwelować różnice między krajami i wewnątrz nich. Autor omawia najważniejsza wnioski co do skutków nierówności, jakie wynikają z prac Komisji Josepha E. Stiglitza, Amartya Sena i Jean-Paula Fitoussi, dzieł Stiglitza i Piketty’ego. Zwraca uwagę, że nierówności dochodowe i majątkowe zaczęły narastać w USA i krajach europejskich od początku lat 80., gdy nastąpiła ekspansja ideologii neoliberalnej i kraje zaczęły w polityce podatkowej wycofywać mechanizmy progresji podatkowej. Te nierówności nie są zatem czymś naturalnym, jak sądzą konserwatyści, wypływają z ideologii – i w tym zgadza się z Pikettym. Jednak zwraca uwagę, że z tego nie wynika, jakoby nierówności powinny być w ogóle zlikwidowane i zastąpione przez równość, stawia tezę, że poziom nierówności powinien stabilizować się na jakimś poziomie wynikającym z pewnej racjonalności. Pokazuje, że pewne zasady nierówności mają charakter uniwersalny i zostały zastosowane już w czasach starożytności, i postuluje zasady pragmatyzmu nierówności. Potrzeba nie równości stanu dochodów i aktywów, lecz szans znalezienia się każdej osoby na stosownym poziomie w ramach pragmatycznych, racjonalnych i sprawiedliwych reguł nierówności. Zwraca uwagę, że dzięki nierównościom rozwija się świat przyrody i w gruncie rzeczy nierówności potrzebuje gospodarka zarówno na szczeblach krajowych, jak i globalnie, są potrzebne dla twórczego rozwoju i apeluje: Poszukujmy zatem racjonalnych zasad nierówności.Inequality is a problem that affects virtually the entire modern world. The author reminds us that in 2000, the UN adopted the Millennium Development Goals (MDGs) and then, in 2015, specified the Sustainable Development Goals (SDGs) to guide the world’s development in order to close the gaps between and within countries. The author discusses the most important conclusions on the effects of inequality from the work of the Joseph E. Stiglitz, Amartya Sen and Jean-Paul Fitoussi Commission, the works of Stiglitz and Piketty. He points out that income and wealth inequalities began to grow in the US and European countries from the early 1980s, when the expansion of neoliberal ideology took place and countries began to withdraw tax progression mechanisms in tax policy. These inequalities are therefore not natural, as conservatives believe, they stem from ideology – and here he agrees with Piketty. However, he points out that it does not mean that inequality should be abolished altogether and be replaced by equality, as he argues that the level of inequality should stabilise at some level resulting from a certain rationality. He shows that certain principles of inequality are universal and have been applied since antiquity, and advocates for principles of inequality pragmatism. The need is not for an equality of income and asset status but for the chances of each person being at an appropriate level within pragmatic, rational and just rules of inequality. He points out that it is through inequality that the natural world develops and, in fact, inequality needs the economy both at national and global levels, as it is needed for creative development. The author urges: Let us therefore seek rational rules of inequality.polAttribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 Polandhttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/nierówności dochodowenierówności majątkowerozwój gospodarczyincome inequalitywealth inequalityeconomic developmentarticle10.15584/nsawg.2023.1.32658-0780