Denek, Kazimierz2016-10-192016-10-192015Kazimierz Szmyd, Kultura-Przemiany-Edukacja T. 3 (2015), s. 13–49978-83-7996-253-22300-9888http://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/1936Bez przywrócenia systemu wartości i nadania im sensu w edukacji na wszystkich jej poziomach oraz w całokształcie życia rodzinnego, społeczno-ekonomicznego, politycznego, kultury nie uda nam się przezwyciężyć piętrzących się zagrożeń i sprostać licznym wyzwaniom. Czy jesteśmy na to przygotowani? Jakie są przyczyny wzrostu zainteresowania wartościami? Wynika to przede wszystkim z ich implikacji pedagogicznych. Wartości bowiem odgrywają istotną rolę w edukacji i naukach o niej. Są drogowskazem w dorastaniu do człowieczeństwa. Stanowią źródło celów kształcenia i wychowania. Wyznaczają głęboką humanistyczną wizję człowieka. W procesie wychowania do wartości nie można zapominać o tym, że trzeba stwarzać okazje (wywoływać sytuacje dydaktyczno-wychowawcze) do nich poznawania, identyfikowania się z nimi, przeżywania ich względnie odrzucania. Co stanowi istotę wartości? Istnieje bogactwo definicji wartości. Wynika z nich, że pojęcie to jest bardzo wieloznaczne i nieostre. Taki stan nie ułatwia interpretacji wartości i rezultatów badań nad nimi prowadzonych w aksjologii, etyce, socjologii, psychologii czy pedagogice. Czy w sytuacji, gdy zabiegi definiowania wartości okazują się nieskuteczne, nie warto próbować wyjaśniać je za pomocą cech konstytutywnych, które wnikają w ich istotę? W artykule podjęto próbę ukazania palatywu rozumienia wartości, ich właściwości, klasyfikacji, porządku, modalności, relatywizacji, miejsca i roli w edukacji oraz w naprawie całokształtu życia w Polsce. Wartości tworzą fundament społeczny, dlatego autor postuluje, żeby państwo polskie przyjęło na siebie rolę przywództwa narodowego w staraniach o dobro wspólne, pożytek publiczny, stanęło w obronie ładu społecznego ufundowanego na wartościach, zwalczało wszelkimi konstytucyjnymi środkami panoszenie się antywartości. M Problematyka systemu wartości zasługuje na to, żeby stała się przedmiotem nauki i studiów w edukacji i naukach o niej. Nie można zapominać o tym, że społeczeństwo, odrzucając i niszcząc wartości lub wybierając świadomie anomię, popada w tragiczność. Unicestwia w sobie to, co w niej dobre. Życie, w którym zabrakło miejsca na wartości, zamienia się w pustą egzystencję. Ogranicza się do biologicznych procesów pozbawionych głębi humanistycznej. Znajomość wartości, poparta ich internalizacją, pozwala znaleźć właściwą drogę szczęśliwego, godnego życia i nadać mu sens w dobrych relacjach z samym sobą i otoczeniem.We will not be able to force appearing danger and face numerous challenges without restitution and giving meaning to values system in education. It concerns all education levels, family life, social and economic life, political life and culture. Are we ready for this? What are the causes of increasing interest in values? Pedagogical implications are the main reason for this. Values play significant role in education and science. They are a kind of guidepost in growing up to humanity. They are a source of aims in shaping and upbringing. They determine a humanistic vision of human. In process of upbringing to values we cannot forget that opportunities need to be created (didactical and upbringing situations). Opportunities to recognising values, identifying with them, respecting them and sometimes rejecting. What makes an essence of value? There are many definitions of value. They show that this term has many different meanings and is ambiguous. This situation does not simplify interpretation of results gained in conducted research concerning values in axiology, ethics, sociology, psychology and pedagogy. Maybe it is worth trying to explain values with the help of constructive features which are the essence of those values, especially when attempts of defining values appears to be unsuccessful. In article, the author presented different ways of understanding values, their characteristic, classification, modality, relativism, place and role in education as well as in amendment of life in Poland. The values are a social basis. This is why the author requires polish authorities to take responsibility for national leadership in common good and public profit. They need to stand up for social harmony based on values and force anti-values with the help of all constitutional means. Problematic of values system deserves to become one of science subjects and studies in education. We cannot forget that society become tragic by rejecting and destroying values or consciously choosing anomy. The society thwarts the inside good. Life without place for values changes into empty existence. It constricts to biological processes, void of humanistic depth. Knowledge about values based on their internalization enables to find a proper way to happy and worthy life and to give to life a meaning in good terms with yourself and your surroundings.polUznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polskahttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/istota i rodzaje wartościmodalność wartościedukacja jutraessence and kinds of valuesmodality of valueseducation of tomorrowarticle10.15584/kpe.2015.3.2