Wróblewski, Bartosz2023-02-212023-02-212022-12Polityka i Społeczeństwo nr 4(20)/2022, s. 381–3911732-9639https://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/8597W świecie arabskim od początku lat pięćdziesiątych XX wieku częstym zjawiskiem stały się wojskowe zamachy stanu. W ich wyniku upadło wiele monarchii arabskich, a zastąpiły je republiki. Jednak de facto politykę zdominowała przemoc a reżimy te szybko stały się opresyjnymi dyktaturami. Nowe rządy jako legitymizacji władzy użyły ideologii panarabskiej (przewidującej zjednoczenia Arabów od Maroka aż po Irak). Niewielkie Haszymidzkie Królestwo Jordanii stało się ważnym miejscem konfrontacji między panarabską ideologią a monarchią, która posiadała tradycyjną legitymizację władzy. Od około 1948 roku aż do lat dziewięćdziesiątych XX wieku trwała rywalizacja partii i ruchów politycznych wyznających panarabizm z dworem Haszymidów. Zaowocowała ona ostrymi kryzysami politycznymi w latach 1956–1957, 1966 i 1991. Jej wynikiem była też wojna domowa w 1970 roku. Monarchii jordańskiej udało się, ku zaskoczeniu wielu obserwatorów, przezwyciężyć te kryzysy i wyjść zwycięsko z ideologicznego sporu. Obecnie monarchia zachowała pełnię władzy i prestiżu, tymczasem panarabizm uległ wyraźnej marginalizacji.Since early 1950s military coups were a frequent phenomenon in the Arab world. In consequence of that a lot of monarchies fell and they were replaced with republics. In fact, however, the politics became dominated by violence and the regimes quickly became oppressive dictatorships. The new governments made use of the pan-Arab ideology to legitimize their authority (which aimed at uniting Arabs from Morocco to Iraq). The small Hashemite Kingdom of Jordan became an important place of confrontation between the pan-Arab ideology and the monarchy, with its traditional legitimization of power. Since approximately 1948 until 1990s there was competition between parties and political movements opting for pan-Arabism or the court of the Hashemite. This resulted in severe political crises in 1956–1957, 1966 and 1991. The consequence of that was also the civil war of 1970. The Jordan monarchy succeeded in overcoming these crises and emerged victorious from the ideological struggle. The current monarchy maintained complete authority and recognition, while pan-Arabism underwent marginalization.polAttribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 Polandhttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/monarchiaHaszymidzipanarabizmJordaniastabilnośćmonarchythe Hashemitepan-ArabismJordanstabilityarticle10.15584/polispol.2022.4.26