Kocańda, Paweł2016-09-232016-09-232016Leszek Gardeła, Młoda Muzeologia T. 1 (2016), s. 34–462450-7466http://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/1851Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie problematyki ruin zamków jako obiektów muzealnych „in situ” będących jednocześnie przykładami placówek na tzw. „wolnym powietrzu”. Ruiny zamków stanowią nieodłączny element polskiego krajobrazu kulturowego. Pojawienie się średniowiecznego budownictwa obronnego wiązać można z przemianami społeczno-ekonomicznymi, które zaszły w obrębie wczesnośredniowiecznych grodów na przełomie XII i XIII wieku. Zainteresowanie ruinami zamków wynikało z dwóch powodów. Pierwszym były pobudki patriotyczne, jakie pojawiły się w Polsce po utracie niepodległości w XVIII wieku. Majestatyczne ruiny traktowano wówczas jako dawny symbol potęgi państwa polskiego, którego władcy niegdyś wznosili tak wielkie budowle. W rozwijaniu patriotyzmu sprzyjali ówcześnie wielcy malarze i rysownicy, wśród których wymienić należy Napoleona Ordę, Bogusza Stęczyńskiego czy Zygmunta Vogla. Poprzez rysowanie ruin i rozpowszechnianie swoich dzieł szerokiej publiczności przyczyniali się do podniesienia na duchu zniewolonego narodu. Obecnie ich dzieła stanowią nieocenione źródło wiedzy dla historyków sztuki i architektury oraz archeologów. Drugi powód zainteresowania wynikał z rozwoju nauki pod koniec XVIII wieku, a szczególnie w następnym stuleciu. Zwrócono wówczas uwagę na fatalny stan zachowania niektórych ruin i podjęto próbę ich ochrony oraz inwentaryzacji. Procesy te przebiegały różnie, w zależności od zaboru. Na szczególną uwagę zasługują działania Kazimierza Stronczyńskiego i jego wielka inwentaryzacja zabytków w Królestwie Polskim. Rozwój archeologii wpłynął także na przyrost badań archeologicznych i architektonicznych, które rzuciły nowe światło na historię wielu zamków. Na ten okres przypada działalność Łuszczkiewicza i Sokołowskiego, którzy prowadzili pierwsze profesjonalne badania na zamku wawelskim i Ostrowie Lednickim.polUznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polskahttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/badania archeologiczno-architektonicznedziedzictwomuzeumruinyzamkiarticle10.15584/mm.2016.1.5