Polish Journal for Sustainable Development T. 20 (2016)https://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/2519https://repozytorium.ur.edu.pl/retrieve/4aa8c4dc-5a75-4777-9ebf-00806904cfea/2024-03-28T16:45:49Z2024-03-28T16:45:49Z201Zmienność czasowa parametrów fizykochemicznych wody pitnej ze studni kopanych a istniejące i postulowane rozwiązania w zakresie ,zapewnienia jakości wody z ujęć „prywatnych”Wójcik-Jackowski, SebastianSobek, KatarzynaBilek, Maciejhttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/25452022-11-29T16:16:13Z2016-01-01T00:00:00Zdc.title: Zmienność czasowa parametrów fizykochemicznych wody pitnej ze studni kopanych a istniejące i postulowane rozwiązania w zakresie ,zapewnienia jakości wody z ujęć „prywatnych”
dc.contributor.author: Wójcik-Jackowski, Sebastian; Sobek, Katarzyna; Bilek, Maciej
dc.description.abstract: Opracowanie bazuje na wynikach badań studni kopanych w miejscowości Albigowa. W oparciu o całoroczny monitoring, uwidaczniający dużą zmienność parametrów fizykochemicznych, przedstawiono potrzebę niezbędnych zmian dotychczasowego podejścia do „prywatnych” ujęć wody. Wskazano zasadność odpowiedniego stosowania do nich – w razie stwierdzenia takiej potrzeby – obowiązujących przepisów, odnośnie indywidualnych ujęć wody, zaopatrujących mniej niż 50 osób lub dostarczających mniej niż średnio 10 m3 wody na dobę w ramach działalności handlowej lub do budynków użyteczności publicznej.; The work is based on the results of the dug wells water analysis from Albigowa. Taking into account the annual monitoring which indicated a high variability of physicochemical parameters, the paper shows the need for the necessary changes to the current approach to "private" water supplies. This indicates the desirability of the appropriate application, if necessary, of the binding regulations regarding individual water supplies serving less than 50 people or providing less than an average of 10 m3 of water per day for a commercial activity or a public facility.
2016-01-01T00:00:00ZSecondary School Students’ Environmental Concerns: a Case Study from SloveniaTorkar, Gregorhttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/25442022-11-29T17:04:12Z2016-01-01T00:00:00Zdc.title: Secondary School Students’ Environmental Concerns: a Case Study from Slovenia
dc.contributor.author: Torkar, Gregor
dc.description.abstract: Students’ environmental concerns were investigated using a questionnaire with 12 items. The study sample comprised 410 first and second year students of general upper secondary school from NW Slovenia. Results provide evidence that students’ concerns for the consequences of environmental damage formed three correlated factors organized around self and family, all people, and the biosphere. The highest was students’ environmental concern for the biosphere, followed by concern for self and family, and concern for all the people. Gender differences were significant in concerns for all people and for the biosphere; female students were more concerned than male students. Age differences were significant in concerns for the biosphere in favour of older students. Since humanity is facing challenges in balancing our demands and ecological limitations, the results of this study could be beneficial for further development of environmental education.; Do zbadania niepokojów uczniów wywołanych stanem środowiska użyto kwestionariusza złożonego z dwunastu elementów. Próba badawcza składała się z 410 uczniów pierwszej i drugiej klasy liceum ogólnokształcącego z północno- zachodniej Slowenii. Wyniki wskazują na to, że zaniepokojenie uczniów konsekwencjami niszczenia środowiska oscylują wokół trzech skorelowanych czynników dotyczących siebie i rodziny, wszystkich ludzi i biosfery. Młodzi ludzie wykazali najwyższy poziom zaniepokojenia stanem biosfery, potem sobą i rodzina, na końcu troską o wszystkich ludzi. Wśród kobiet i mężczyzn różnice były istotne jeśli chodzi o wszystkich ludzi i biosferę; kobiety wykazały większe zaniepokojenie tymi aspektami niż mężczyźni. Jeśli chodzi o wiek respondentów, starsi uczniowie byli bardziej zaniepokojeni stanem biosfery niż młodsi. Z uwagi na to, że ludzkość stoi przed wyzwaniami związanymi z dążeniem do równowagi pomiędzy chęcią zaspokajania naszych potrzeb, a ograniczeniami ekologicznymi, wyniki tego badania mogłyby mieć korzystny wpływ na dalszy rozwój edukacji pro- środowiskowej.
2016-01-01T00:00:00ZChów zwierząt w gospodarstwach ekologicznych w aspekcie zrównoważonego rozwojuSokołowicz, ZofiaTopczewska, Jadwigahttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/25432022-11-29T15:26:00Z2016-01-01T00:00:00Zdc.title: Chów zwierząt w gospodarstwach ekologicznych w aspekcie zrównoważonego rozwoju
dc.contributor.author: Sokołowicz, Zofia; Topczewska, Jadwiga
dc.description.abstract: Celem badań było oszacowanie skali chowu zwierząt w gospodarstwach ekologicznych w Polsce. Udział ekologicznych użytków rolnych w Polsce wzrósł z 2,07% w 2010 roku do 3,82% w 2014 roku. Liczba producentów ekologicznych po zakończonym okresie konwersji wynosiła na koniec 2014 roku, 21020 sztuk. Tylko 17,37% gospodarstw ekologicznych deklarowało utrzymywanie zwierząt gospodarskich. Różnice między województwami były znaczące; od 5,30% w lubuskim do 72,61% w małopolskim. Wśród producentów ekologicznych prowadzących chów zwierząt, najliczniejszą grupę stanowili utrzymujący krowy mleczne (9,1%) i bydło mięsne (6,8%) oraz kury nioski (10,30%) a najmniej liczną- utrzymujący kozy i konie. W przypadku produkcji mlecznej największe stada utrzymywali rolnicy ekologiczni na terenie woj. zachodniopomorskiego (20,6 sztuk).; The objective of the current paper was to estimate the scale of animal husbandry in ecological farms in Poland. The share of ecological farms increased from 2.7% in 2010 to 3.82% in 2014 in Poland. The number of organic producers reached 21020 farms after their conversion at the end of 2014. Only 17.37% of ecological farms confirmed their involvement of animal husbandry. Disparities between the provinces were significant, ranging from 5.3% in Lubuskie to 72.61% in Malopolskie. The largest group of livestock keepers from amongst the ecological producers was made up of those that kept dairy cattle (9.1%),followed by beef cattle (6.8%) and layers (10.3%), whilst the least were those keeping goats and hoses. The largest herds (20.6 individuals), in respect of dairy cattle, were kept by ecological farmers from Zachodniopomorskie.
2016-01-01T00:00:00ZTurystyka w planie ochrony Wielkopolskiego Parku Narodowego - studium przypadkuRaszka, BeataKasprzak, Krzysztofhttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/25402022-11-29T15:13:25Z2016-01-01T00:00:00Zdc.title: Turystyka w planie ochrony Wielkopolskiego Parku Narodowego - studium przypadku
dc.contributor.author: Raszka, Beata; Kasprzak, Krzysztof
dc.description.abstract: Działalność ochronna w Wielkopolskim Parku Narodowym następuje poprzez realizację ustaleń planu ochrony. Dokument ten przedstawia m.in. sposób udostępnienia terenów parku narodowego dla turystyki, rekreacji i sportu a jego projekt przedstawia dyrektor Parku. Plan ochrony sporządza się na 20 lat z uwzględnieniem charakterystyki i oceny stanu przyrody, identyfikacji i oceny istniejących oraz potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych, charakterystyki i oceny uwarunkowań społecznych i gospodarczych, analizy skuteczności dotychczasowych sposobów ochrony, charakterystyki i oceny stanu zagospodarowania. Prace przy sporządzaniu planu ochrony, polegają m. in. na: ocenie stanu zasobów, tworów i składników przyrody, walorów krajobrazowych, wartości kulturowych oraz istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych, opracowaniu koncepcji ochrony zasobów, tworów i składników przyrody oraz wartości kulturowych, a także eliminacji lub ograniczeniu istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych. Dokument ten zawiera m.in.: wskazanie obszarów i miejsc udostępnianych dla celów edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych, sportowych, amatorskiego połowu ryb oraz określenie sposobów ich udostępniania. Dla parku narodowego do czasu ustanowienia planu ochrony, sprawujący nadzór (tj. minister właściwy do spraw środowiska) sporządza projekt zadań ochronnych. Uprawianie turystyki w każdym parku narodowym wymaga minimum kultury, niezależnie od obowiązujących przepisów prawnych i dokumentów planistycznych związanych z jego ochroną. Ochrona parku to także problem kwestii etyczno-estetycznych, związanych z poznawaniem przejawów życia w całym jego bogactwie oraz z chęcią poznania i lepszego zrozumienia świata.; Protective activities in Wielkopolska National Park take place through the implementation of the protection plan. This document presents the way of making national park areas available for tourism, recreation and sport. According to the Nature Conservation Act for the national park a plan of protection and implementation shall be drawn up and presented by the Park director. The security plan is drawn up for 20 years with regard to: the characterization and assessment of the nature state, the identification and evaluation of existing and potential internal and external threats, characterization and evaluation of social and economic conditions, analysis of the effectiveness of existing methods of protection, characterization and assessment of development. Work on drawing up a security plan consists of: assessment of resources, objects and elements of nature, landscape values, cultural values, existing and potential internal and external threats, developing the concept of conservation, formations and elements of nature and cultural values, as well as the elimination or reduction of existing and potential internal and external threats. The security plan for the national park contains issued like: identification of areas and places available for education, tourism, recreation, sports, amateur fishing and a decision on how they become available. Until the protection plan for the national park is established, the supervisor (i.e. the minister responsible for the environment) draws up draft protection tasks. Leisure and tourism in each national park requires obtaining of certain minimum of culture, regardless of existing legislation and planning documents related to its protection. Protecting the park is also the problem of ethical and aesthetic issues associated with exploring aspects of life in all its richness and desire to know and better understand the world.
2016-01-01T00:00:00ZRetardacja w świadomości społecznejPoskrobko, BazyliKostecka, Joannahttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/25392022-11-29T17:37:49Z2016-01-01T00:00:00Zdc.title: Retardacja w świadomości społecznej
dc.contributor.author: Poskrobko, Bazyli; Kostecka, Joanna
dc.description.abstract: W pracy zaprezentowano retardację w kontekście wybranych argumentów filozofii na której powinna opierać się ekonomia zrównoważonego rozwoju. Ukazano relacje między nową filozofią gospodarowania a świadomością społeczną, ze szczególnym uwzględnieniem barier psychologicznych i psychicznych. Przedstawiono: (1) kategorię gospodarowania i bogactwa w ekonomii zrównoważonego rozwoju, (2) czynniki oddziałujące na kształtowanie świadomości tej nowej filozofii gospodarowania oraz (3) proces zmian w postrzeganiu retardacji przez społeczeństwo. Z myślą o konieczności dalszego tworzenia i rozwijania podstaw pod zrównoważone zarządzanie zasobami przyrody (i zasobami ludzkimi) zaprezentowano przykłady programów, edukujących dla zrównoważonego rozwoju. Ponieważ ich głównym zadaniem jest przekierowywanie sposobu myślenia i działania na nowe tory, mogą być przydatne dla promocji szeroko pojętej retardacji wykorzystywania zasobów, sił, walorów i usług środowiska.; The paper presents retardation in the context of the selected arguments of philosophy which should be the basis for the economy of sustainable development. It shows the relationship between the new management philosophy and social awareness, with particular emphasis on the psychological and mental barriers. The authors show: (1) the category of management and wealth in the economy of sustainable development, (2) factors affecting the development of the consciousness of this new philosophy of management, and (3) the process of change in the perception of retardation by the society. Thinking about the further creation and development of the foundations for the sustainable management of natural resources (and human resources) several examples of national and international programs are presented. Because their main task is to change the way of thinking and everyday behavior, they can be useful for promoting the retardation of resources, strengths, values and ecosystem services of the environment.
2016-01-01T00:00:00ZDydaktyka filozofii przyrody - CohousingMazur-Pączka, AnnaPodolak-Machowska, AgnieszkaKostecka, Joannahttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/25382022-11-29T15:36:14Z2016-01-01T00:00:00Zdc.title: Dydaktyka filozofii przyrody - Cohousing
dc.contributor.author: Mazur-Pączka, Anna; Podolak-Machowska, Agnieszka; Kostecka, Joanna
dc.description.abstract: Opisano rolę filozofii przyrody jako przedmiotu humanizującego. Celem opracowania
było także zwrócenie uwagi na cohausing jako zjawisko sprzyjające budowaniu
zrównoważonego rozwoju. Zagadnienie to zaproponowano jako temat rozpoczynający
rozważania (w ramach przedmiotu „Filozofia przyrody”) prowadzące do akceptacji
retardacji tempa przekształcania zasobów przyrodniczych. Przy użyciu ankiety zbadano
stosunek wybranych grup studentów Uniwersytetu Rzeszowskiego do idei cohausingu.; The role of "Philosophy of Nature" as a humanizing course was described. The aim of the elaboration was also to draw attention to the phenomenon of cohousing as effective in building sustainable development. The topic (as a part of the subject "Philosophy of Nature") was proposed as a start for considerations leading to the acceptance of the retardation of the rate of natural resources transformation. Using a questionnaire, the knowledge on cohousing was examined among some selected groups of students of the University of Rzeszow. This study may encourage the respondents to rethink the ways of reducing the negative human impact on the natural environment.
2016-01-01T00:00:00ZZwiększanie partycypacji społecznej w planowaniu przestrzeni: polskie doświadczeniaKozak, Marekhttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/25372022-11-29T15:06:15Z2016-01-01T00:00:00Zdc.title: Zwiększanie partycypacji społecznej w planowaniu przestrzeni: polskie doświadczenia
dc.contributor.author: Kozak, Marek
dc.description.abstract: Jedną ze słabości polskiego systemu rozwoju jest niski poziom integracji (czyli niski poziom kapitału ludzkiego i społecznego, niskie zaufanie do innych osób i instytucji), skutkujący ograniczonym poziomem partycypacji społecznej i słabszymi rezultatami podejmowanych działań. Jak dotąd w programach i projektach publicznych partycypacja społeczna była z reguły ograniczona do konsultacji poprzedzających podjęcie interwencji, przy czym tylko wtedy, gdy było to wymagane (czyli np. w polityce spójności). Obecnie UE oczekuje aby partnerstwo było stałym i trwałym elementem poszczególnych polityk i programów na każdym etapie pracy (od planowania przez realizację, po zamykanie i rozliczanie efektów).; One of the main weaknesses of the Polish development system is a low level of integration (i.e. low level of social and human capital, low level of trust). It results in limited social participation and consequently weakens the effects of activities. Up to 2014 social participation in development projects and programmes was limited to formal consultations preceding the final decision on some intervention, only when it was required (like in European cohesion Policy). Today (2014-2020) the EU expects that partnership will become a permanent and lasting element of individual Policies and Programmes in each phase of work (starting from programming, through implementation to closing up and evaluating the intervention).
2016-01-01T00:00:00ZJak bionika może zainspirować architekta krajobrazu?Kostecka, JoannaPączka, Grzegorzhttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/25362022-11-29T17:07:30Z2016-01-01T00:00:00Zdc.title: Jak bionika może zainspirować architekta krajobrazu?
dc.contributor.author: Kostecka, Joanna; Pączka, Grzegorz
dc.description.abstract: Bionika to interdyscyplinarna nauka badająca budowę i zasady działania organizmów oraz możliwości adaptowania tych rozwiązań w technice (zwłaszcza w automatyce) i budowie urządzeń technicznych na wzór organizmu. Ma zastosowanie w wielu rozwiązaniach (samolot, spadochron, ogniwa fotowoltaiczne). Podglądanie przyrody jest bardzo pouczające i przydatne. W pracy rozważano zadania architekta krajobrazu, podano przykłady adaptacji rozwiązań przyrody a także opracowano pytania ankiety sprawdzającej akceptację studentów architektury krajobrazu dla potrzeby promocji zrównoważonego rozwoju, różnorodności biologicznej oraz naśladowania rozwiązań obserwowanych w przyrodzie. Starano się także podkreślić, że utrzymanie trwałości istniejących ekosystemów przyjaznych dla człowieka wymaga na wzór przyrody, ograniczania marnowania zasobów i energii a dodatkowo powszechnego zaakceptowania nadchodzącej ery oszczędności.; Bionics is an interdisciplinary science investigating the structure of organisms, the ways they function and the possibility to adopt these solutions in engineering (particularly in automation), and to model the structure of technological systems on such organisms. It is used in numerous engineering designs (aircraft, parachute, photovoltaic solar cells). Watching the tricks of nature is highly enlightening and useful. The study discusses the mission of landscape architects, and provides examples of adaptations based on natural solutions; it also involved designing survey questions designed to assess opinions of students of landscape architecture regarding the need to promote sustainable development and biological diversity and to copy solutions observed in nature. It was also emphasized that in order to maintain stability of the existing ecosystems friendly to human beings it is necessary to follow the example of nature and reduce the waste of resources and energy, and to widely accept the upcoming era of scarcity.
2016-01-01T00:00:00ZRozważania na temat zrównoważonej gospodarki odpadamiKostecka, JoannaKoc-Jurczyk, JustynaGarczyńska, Mariolahttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/25352022-11-29T15:49:09Z2016-01-01T00:00:00Zdc.title: Rozważania na temat zrównoważonej gospodarki odpadami
dc.contributor.author: Kostecka, Joanna; Koc-Jurczyk, Justyna; Garczyńska, Mariola
dc.description.abstract: Gospodarka odpadami komunalnymi jest istotnym elementem zrównoważonego rozwoju. Obecność tych odpadów w środowisku może powodować szereg zagrożeń takich jak zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych, powietrza i ekosystemu glebowego, stanowią one również siedlisko żerowania owadów, ptaków i gryzoni. Ulegają przemianom biochemicznym i mogą oddziaływać na środowisko poprzez produkty rozkładu: dwutlenek węgla, siarkowodór, aldehydy, kwasy organiczne, metan i inne związki. Mają więc wpływ na powstawanie efektu cieplarnianego, kwaśnych opadów i dziury ozonowej. Najlepszym sposobem na obniżenie oddziaływania odpadów na środowisko jest w pierwszej kolejności zapobieganie ich powstawaniu. Wiele przedmiotów, które wyrzucamy może być ponownie wykorzystanych, inne mogą być poddane recyklingowi. Ochrona żywych zasobów przyrody przed odpadami jest problemem nie tylko dla naukowców, ale również powinna być istotna dla organów administracyjnych i politycznych oraz przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, któremu powinno zacząć zależeć na retardacji tempa zanikania gatunków flory i fauny. W nowej perspektywie finansowej wdrażanej w latach 2014-2020, nacisk kładzie się na kwestie innowacyjności. Są one również istotne dla wdrażania retardacji negatywnego wpływu odpadów na szeroko rozumiane środowisko.; Municipal waste management is an important element of sustainable development. Presence of such waste in the environment poses numerous hazards, such as pollution of surface and ground waters, as well as air and soil ecosystems; moreover waste constitutes feeding grounds for insects, birds and rodents. Waste is subject to biochemical transformation and the environment may be affected by the products of decomposition such as: carbon dioxide, hydrogen sulphide, aldehydes, organic acids, methane and other compounds. Therefore, it contributes to greenhouse effect, acid rains and ozone depletion. Preventing production of waste is the most effective way to reduce its environmental effects. Many objects which we dispose of may in fact be reused, others may be recycled. Protection of living natural resources against waste is an important problem not only for scientists; its importance should also be recognized by administrative and political bodies, as well as members of the civil society which should initiate efforts aimed at retardation of the speed of flora and fauna species extinction. In the new financial framework for the period of 2014-2020 there is emphasis on innovations. These are also important for retardation of the negative effects of waste in the broadly understood environment.
2016-01-01T00:00:00ZZnaczenie długotrwałych doświadczeń i problemy upływu czasu w metodach badawczych z obszaru nauk przyrodniczychKopeć, MichałGondek, Krzysztofhttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/25342022-11-29T15:03:11Z2016-01-01T00:00:00Zdc.title: Znaczenie długotrwałych doświadczeń i problemy upływu czasu w metodach badawczych z obszaru nauk przyrodniczych
dc.contributor.author: Kopeć, Michał; Gondek, Krzysztof
dc.description.abstract: Zasoby Ziemi są zbiorem zamkniętym, dlatego istotne jest ich rozpatrywanie w kontekście upływającego czasu. Ponieważ otaczający nas świat jest w układzie dynamicznym, analiza ujęcia czasu, jako zmiennej tego układu dla wyjaśnienia zjawisk i procesów w naukach przyrodniczych, staje się nieodzowna. Wyjaśnienie naukowe może dotyczyć krótkich, ale i nieograniczonych okresów prowadzenia obserwacji lub eksperymentów. Długotrwałe badania poszerzają wiedzę naukową o elementy, które są niezauważalne w krótkiej perspektywie albo wyznaczają granice wpływu czynnika czasu. Wyniki badań mają charakter poznawczy w naukach podstawowych oraz praktyczny dla wielu nauk stosowanych. Metodyka badań długotrwałych ma jednak swoją specyfikę. Trudności w prowadzeniu takich badań wynikają ze zmian otoczenia czy narzędzi badawczych, ale również podejścia i interpretacji przez naukowców. W pracy przedstawiono przykłady i podejście do długotrwałych badań przyrodniczych podłużnych i poprzecznych oraz problemy realizacji takich badań. Mimo braku ciągłych, spektakularnych odkryć naukowych, kontynuacja badań długotrwałych jest ważna. Wnikliwe rozumienie ich metodologii musi dotyczyć nie tylko współcześnie prowadzącego eksperyment, ale również odbiorcy wyników. Oddanie w ręce odpowiedzialnego badacza rozwiązania konkretnego problemu to także akceptacja dla spowolnienia oczekiwań na natychmiastowy wynik. Ma to szczególne znaczenie również dla retardacji tempa przekształcania zasobów środowiska.; Earth's resources are a closed set and it is important to consider them in the context of the passage of time. As the world around us is a dynamic system, an analysis of the time approach as a variable of the system to explain the phenomena and processes in the natural sciences, is becoming indispensable. Scientific explanation may relate to short but unlimited periods of observation or experimentation. Long-term studies broaden the scientific knowledge about the elements that are invisible in the short term, or set limits to the influence of the time factor. The results of the research are cognitive in basic science and practical for many applied sciences. Methodology of long term studies is very specific. Difficulties in conducting such studies are due to changes in the environment or research tools, but also the approach and interpretation of the researchers. The paper presents examples and approaches to long-term studies, namely cross-sectional designs and longitudinal surveys as well as the implementation of such studies. Despite the lack of continuous, spectacular scientific discoveries, long-term follow-up studies are important. A thorough understanding of their methodology must refer not only to the researcher conducting the experiment today, but also to the recipient of the results. Putting in the hands of a responsible researcher the resolving a particular problem also means the acceptance of waiting for a long time for the results. This is particularly important for the retardation of the conversion rate of natural resources.
2016-01-01T00:00:00Z