Biegaczowate (Col., Carabidae) obszarów o różnym stopniu zurbanizowania

Abstract

Nieustające poszerzanie granic miast, które odbywa się poprzez włączanie w ich granice terenów sąsiadujących, tj. kompleksy leśne, rolne i nieużytki, skutkuje transformacją tych obszarów w typowo miejską tkankę. Wobec tego, słusznym wydaje się poszukiwanie rozwiązań pozwalających na zrównoważenie wykorzystywania terenów rolniczych i traktowanie ich jako wieloaspektowego dobra dla ogółu społeczeństwa. Należy podkreślić, że uprawa roślin rolniczych i ogrodniczych w miastach przynosi zarówno wiele korzyści społeczno-ekonomicznych, ale również ekosystemowych. Podjęto próbę przeanalizowania potencjału rolnictwa miejskiego na terenie Rzeszowa w aspekcie ochrony bioróżnorodności pożytecznej entomofauny, a jako organizmy modelowe wybrano chrząszcze z rodziny biegaczowatych (Col., Carabidae). Celem badań przeprowadzonych w Rzeszowie w latach 2017-2019, było rozpoznanie struktury ilościowo jakościowej Carabidae występujących na terenach o różnym stopniu zurbanizowania i narażenia na czynnik antropopresji. Badania objęły: uprawy ogrodnicze w trzech Rodzinnych Ogrodach Działkowych, konwencjonalną uprawę jęczmienia jarego na cele paszowe w gospodarstwie rolnym oraz siedliska marginalne (brzeg pola i zadrzewienie śródpolne). Kolejną grupą stanowisk był transekt zlokalizowany w jednej z najbardziej narażonych na antropopresję części miasta, obejmujący stanowisko w Rodzinnych Ogrodach Działkowych, na pasie zieleni oraz w parku miejskim. W wyniku trzyletnich badań faunistycznych nad zgrupowaniami chrząszczy biegaczowatych występujących na terenach zurbanizowanych, zebrano łącznie 1522 osobniki należące do 22 rodzajów i 36 gatunków.

The constant expansion of city borders, which takes place through the inclusion of neighboring areas, i.e. forest, agricultural and wasteland complexes, results in the transformation of these areas into a typical urban tissue. Therefore, it seems reasonable to look for solutions allowing for the sustainable use of agricultural land and treating them as a multi-faceted good for society at large. It should be emphasized that the cultivation of agricultural and horticultural crops in cities brings many socio-economic as well as ecosystem benefits. An attempt was made to analise the potential of urban agriculture in Rzeszów in terms of the protection of biodiversity of useful entomofauna, and beetles from the Carabidae family (Col., Carabidae) were selected as model organisms. The aim of the research carried out in Rzeszów in 2017-2019 was to identify the quantitative and qualitative structure of Carabidae occurring in areas with varying degrees of urbanisation and exposure to the anthropogenic pressure factor. The research covered: horticultural crops in three Family Allotment Gardens, conventional spring barley cultivation for fodder on a farm and marginal habitats (field edge and mid-field trees). Another group of sites was the transect located in one of the most vulnerable parts of the city to anthropopressure, including the site in the Family Allotment Gardens, on the green belt and in the city park. As a result of three-year faunistic research on the communities of ground beetles occurring in urbanized areas, a total of 1,522 individuals belonging to 22 genera and 36 species were collected.