Celem niniejszego artykułu jest wskazanie: istoty konsensusu społecznego, teoretycznych podstaw jego funkcjonowania i ich ewolucji, wybranych dziedzin życia społeczno-gospodarczego, w których konsensus znajduje zastosowanie, warunków niezbędnych dla sprawnego i efektywnego funkcjonowania konsensusu. Hipoteza (w ujęciu syntetycznym) przyjęta dla badań: efektywne i sprawne kształtowanie ładu strukturalnego w oparciu o konsensus społeczny uwarunkowane jest jego relacją do norm składowych Konstytucji Świata. Wnioski wynikające z rozważań: konsensus społeczny – ukształtowany w wyniku jego ewolucji jako paradygmat – jest nadal miernikiem godności człowieka, demokracji i wolności; wiarygodność w funkcjonowaniu konsensusu społecznego zapewniają normy, składowe Konstytucji Świata – tak po stronie jego podmiotów, pośredników i adresatów; strażnikiem konsensusu społecznego jest warstwa społeczna – inteligencja; za warunki funkcjonowania konsensusu społecznego – we wszystkich wymiarach – odpowiada państwo. Wolny rynek nie może wyręczać w tym zakresie państwa.

The aim of the paper is to indicate: the essence of social consensus, theoretical basis of its functioning and their evolution, selected fields of a socio-economic life, where the consensus is realised, conditions that are necessary to efficiently run the consensus. Hypothesis (in general understanding) adopted for the research: efficient creation of a structural order based on social consensus is conditioned by its relation to elements of the World Constitution. Conclusions drawn from the considerations: social consensus – created by its evolution as a paradigm – is still a measure of human dignity, democracy and freedom, reliability of social consensus’ functioning is induced by norms – elements of the World Constitution – concerning its objects, middlemen and addressees, a guard of social consensus is the social layer – intelligence, the state is responsible for conditions of social consensus’ functioning – in its all dimensions. Free market cannot replace the state in this responsibility.