Phraseologische Modifikationen in Pressetexten am Beispiel von deutschen und polnischen Zeitschriftenartikeln – eine kontrastive Untersuchung

Abstract

Praca omawia zjawisko modyfikacji frazeologicznych w tekstach prasowych. Celem pracy jest zarówno odpowiedź na pytanie czy modyfikacje frazeologiczne są częstym zjawiskiem w polskich i niemieckich tekstach prasowych jak i stwierdzenie z jaką częstotliwością występują one w dwóch badanych korpusach oraz określenie jakiego typu są to modyfikacje. Na podstawie zebranego materiału przedstawione zostały różne funkcje pełnione przez modyfikacje w wybranych teksach prasowych. Część teoretyczna pracy obejmuje zarys rozwoju frazeologii jako dyscypliny, opis cech charakterystycznych dla frazeologizmów oraz ich typologie według Fleischera (1982) i Burgera (2003). Punktem wyjścia dla zaproponowanej w pracy klasyfikacji modyfikacji frazeologicznych są typologie Burgera i in. (1982), Wotjak (1992) i Elspaßa (1998). Należy podkreślić, iż sporządzona klasyfikacja obejmuje również inne typy modyfikacji, które wykrystalizowały się na podstawie uzyskanego materiału empirycznego. Przedmiot analizy stanowi korpus składający się z 329 modyfikacji (169 niemieckich i 160 polskich) uzyskanych z artykułów tygodników Der Spiegel oraz Polityka. Ostatni rozdział pracy natury empirycznej skupia się na przedstawieniu funkcji pełnionych przez badanie modyfikacje. Wyszczególnione funkcje obejmują funkcje pragmatyczne, polegające na wspieraniu komunikatu i ułatwianiu jego odbioru przez czytelnika oraz funkcje służące konstruowaniu tekstu.

The work discusses the phenomenon of phraseological modifications in press texts. The aim of the paper is to answer the question whether modifications are a common phenomenon in German and Polish press texts, as well as to determine the frequency with which they occur in the two analyzed corpora and the types that they encompass based on the gathered material. It also presents various functions performed by the examined modifications in the selected texts. The theoretical part comprises i. a. an outline of the development of phraseology as an independent linguistic discipline, a description of distinguishing features of phraseological units, as well as typologies of phraseological units by Fleischer (1982) and Burger (2003). The point of departure for a classification of modifications, which constitutes the empirical part of the paper, were typologies of phraseological units by Burger et al. (1982), Wotjak (1992) and Elspaß (1998). It should be emphasized that the established classification also covers other types of modifications that crystallized on the basis of the collected material. The object of the analysis was the corpus consisting of 329 modifications (169 German and 160 Polish) obtained from the articles in weekly news magazines Der Spiegel and Polityka. The last chapter of the work focuses on functions performed by the modifications which were divided into pragmatic and text-constructive functions.